به گزارش میهن تجارت، فوتبال ایران سال ها بدون فناوری VAR پیش رفت و همین موضوع باعث اشتباهات زیادی در داوری شد.
در برخی موارد این اشتباهات کاملا جدی بود و نتایج بازی های لیگ را تغییر داد و حتی سرنوشت قهرمانی لیگ را نیز تحت تاثیر قرار داد. با ورود VAR به لیگ ایران خیلی ها امیدوار بودند که این مشکلات حل شود اما همچنان چالش های جدی در این مسیر وجود دارد.
تلاش برای ورود VAR در ایران
فناوری VAR برای اولین بار در سال 2016 به فوتبال جهان وارد شد و در جام جهانی 2018 به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت، اما در ایران روند معرفی این فناوری با چالش های زیادی مواجه شد و مدت زیادی طول کشید تا این سیستم در لیگ برتر مورد استفاده قرار گیرد. باشد؛ در واقع مشکلات مالی، نبود زیرساخت های مناسب و عدم آموزش کافی برای داوران و تیم های فنی باعث شد این فناوری خیلی دیر وارد فوتبال کشورمان شود.
قبل از معرفی VAR، اشتباهات داوری یکی از بزرگترین مشکلات فوتبال ایران بود و بسیاری از بازی ها با اعتراضات گسترده به پایان می رسید و گاه نتایج مهمی نیز تحت تاثیر این اشتباهات قرار می گرفت.
به عنوان مثال در چند فصل گذشته اشتباهات داوری به طور مستقیم قهرمانی تیم ها را تحت تاثیر قرار داد و اکنون نیز با وجود ورود VAR به ایران، همچنان چالش های جدی در استفاده از این فناوری وجود دارد.
چالش های فنی و مشکلات پیاده سازی VAR در ایران
فناوری VAR که با هدف کاهش خطاهای داوری وارد فوتبال شد، همچنان در ایران با مشکلات فنی و عملیاتی مواجه است.
نقص فنی مداوم سیستم کمک داور یکی از بزرگترین مشکلات VAR در ایران است چرا که در بسیاری از بازی ها تصاویر به درستی به داور نمایش داده نمی شود و تصمیمات نیز با تاخیرهای طولانی مواجه می شود.
علاوه بر این، گزارش هایی مبنی بر قطع کامل سیستم VAR در جریان مسابقات منتشر شده است و همین امر باعث شده تا تیم ها و هواداران اعتماد خود را به این فناوری از دست بدهند.
نمونه هایی از این ایرادات را می توان در بازی های مختلف لیگ مشاهده کرد، زیرا داوران به دلیل نقص فنی در سیستم نتوانستند تصاویر مورد نیاز را مشاهده کنند و تصمیمات نادرستی گرفتند که مستقیماً نتیجه بازی را تحت تأثیر قرار داد، این مشکلات به حدی جدی شده است که بسیاری تیم ها و مربیان علناً به وضعیت فعلی VAR اعتراض کرده اند.
تاثیر تصمیمات اشتباه VAR بر نتایج مسابقات
اگرچه انتظار می رفت VAR از اشتباهات داوری جلوگیری کند، اما در لیگ برتر کشورمان گاهی اوقات این سیستم منشا اشتباهات جدیدی می شود و به عنوان مثال در چند بازی مهم VAR تصمیماتی گرفت که به گفته تیم ها و کارشناسان اشتباه بود.
این اشتباهات نه تنها نتایج بازی ها را تغییر داد، بلکه به نارضایتی هواداران و تیم ها نیز دامن زد.
در یکی از بازی های حساس لیگ، سیستم VAR به درستی کار نکرد و تصمیم اشتباهی مبنی بر اعلام پنالتی نادرست گرفته شد. این تصمیم باعث شد تیم برنده تغییر کند و اعتراضات زیادی را به همراه داشت.
بسیاری از مربیان و بازیکنان معتقدند که اگر VAR به درستی کار می کرد، نتیجه بازی ها متفاوت بود.
VAR در برابر فوتبال
نوزر رادنی، کارشناس داوری ایمنا درباره اشتباهات VAR به خبرنگار گفت: به نظر من VAR برای فوتبال جهان نامناسب است، زیرا نیمی از فکر داور روی کمک داور ویدیویی متمرکز است، اشتباهات داوری متعلق به همه تیم ها است، مافیایی پشت VAR در فوتبال جهان و نمونه بارز آن فینال است. در جام جهانی 2018 داور آرژانتینی پس از بررسی کمک داور ویدئویی پنالتی کرواسی را رد کرد و در جام جهانی قطر نیز VAR اشتباهات زیادی داشت.
وی می افزاید: سبک داوری VAR با داوری در وسط زمین متفاوت است و فردی که در اتاق VAR حضور دارد باید تجربه بیشتری نسبت به داور وسط زمین داشته باشد اما در لیگ برتر ما این برخلاف این روش انجام می شود، البته نباید فراموش کرد. حتی داوران با تجربه هم گاهی در اتاق VAR اشتباه می کنند.
رادنی وی با اشاره به زیرساخت های سیستم کمک داور ویدئویی می گوید: به نظر من سازمان لیگ باید به داوران اجازه دهد تا بازی های خود را با خیالی آسوده قضاوت کنند و فقط در هفته های حساس از سیستم کمک داور ویدئویی استفاده کنند.
وی ادامه می دهد: کمک داور ویدیویی دو فناوری معمولی و آفساید دارد که هیچ کدام زیرساختی در کشور ما ندارند. استفاده از فناوری آفساید در لیگ برتر ما غیرممکن است، زیرا در استفاده از همان فناوری معمولی مشکل داریم.
این کارشناس داوری درباره تاثیر برگزاری کلاس های آموزشی خاطرنشان می کند: برگزاری کلاس های آموزشی نمی تواند اشتباهات VAR را کاهش دهد چرا که داور هم انسان است و نمی توان گفت که احتمال خطای او وجود ندارد، از طرفی VAR است. فناوری برق و ایران نیز با بحران برق مواجه است. هستیم اما نکته قابل توجه این است که در همه جای دنیا همه ورزشگاه ها باید تجهیزات کافی برای استفاده از سیستم کمک داور تصویری داشته باشند.
وی تصریح می کند: روشی که در حال حاضر از کمک داور ویدیویی استفاده می کنیم تمسخر فوتبال است و به همین دلیل به شدت مخالف استفاده از VAR در لیگ برتر هستم.
رادنی وی درباره مشکلات رشته داوری می افزاید: برخی از داوران ما حتی توانایی قبولی در آزمون های داوری را ندارند اما عنوان داور بین المللی را به آنها اختصاص می دهیم در صورتی که چنین چیزی وجود ندارد.
وی یادآور می شود: باید اجازه دهیم داوران با توانایی خود بالا بیایند و به همین دلیل در حوزه داوری و استفاده از سیستم کمک داور تصویری با چنین مشکلاتی مواجه هستیم. اگر داوران بر اساس توانایی های خود به رتبه های بالاتری برسند بسیاری از مشکلات این رشته حل می شود. بنابراین برخی از داوران ما حتی توانایی دویدن در زمین را ندارند و باید این وضعیت بهتر شود.
اشتباهات VAR در لیگ های معتبر جهانی
ناگفته نماند که اگرچه VAR به عنوان ابزاری برای کاهش خطاهای داوری در لیگ های معتبر اروپایی مانند لیگ برتر انگلیس معرفی شده است، اما همچنان اشتباهات قابل توجهی رخ می دهد.
به عنوان مثال، یکی از بزرگترین اشتباهات VAR در سال 2023 در بازی بین تاتنهام و لیورپول رخ داد، جایی که گل لوئیز دیاز به اشتباه اعلام کرد آفساید، زمانی که او به وضوح در موقعیت آفساید نبود.
این اشتباه واکنش گسترده و عذرخواهی رسمی سازمان داوری انگلستان را به همراه داشت.
از نمونه های دیگر می توان به کریستال پالاس و برای شما در فوریه 2023 بود که در این جنجال، گل به دلیل ترسیم نادرست خطوط آفساید در اتاق VAR بود. برای شما به اشتباه رد شد.
همچنین در بازی اورتون مقابل منچسترسیتی، پنالتی نادیده گرفتن فوتبال دستی بازیکن شهر VAR به اورتون نداد
بنابراین اشتباهات کمک داور ویدیویی در لیگ های معتبر نیز اتفاق می افتد، اما نکته مهم این است که در این کشورها به طور مداوم سیستم VAR به روز می شود و جلسات آموزشی هفتگی برای داوران و کارشناسان VAR برگزار می شود تا از تکرار چنین اشتباهاتی جلوگیری شود، اما در لیگ برتر در ایران وجود مشکلات زیرساختی و عدم تمرینات مستمر باعث شده است که حتی پس از معرفی VAR همچنان مشکلات زیادی در اجرای آن وجود داشته باشد.
VAR بی عدالتی را در فوتبال ما رواج داده است
حیدر سلیمانی کارشناس داوری ایمنا درباره اشتباهات VAR به خبرنگار می گوید: دستگاهی که در ایران به عنوان VAR استفاده می شود در واقع VAR نیست و بیشتر شبیه یک دستگاه است. بررسی ویدیویی در واقع VAR واقعی از چهار دوربین تخصصی استفاده می کند، در حالی که فناوری وارداتی دوربین های تخصصی ندارد و فقط تصاویر تلویزیونی را به داوران نمایش می دهد، دقیقا همان چیزی که بینندگان تلویزیون می بینند.
وی می افزاید: VAR در آسیا بسیار ضعیف تر از اروپا کار می کند و نمونه آن را در بازی های لیگ برتر شاهد بودیم که با وجود استفاده از VAR باز هم داوران اشتباهات قابل توجهی داشتند.
سلیمانی تصریح می کند: فدراسیون فوتبال ایران مدیریت لازم برای ورود این فناوری را نداشت و دستگاه های وارداتی بدون دوربین مورد نیاز وارد شدند. اگر دوربین های تلویزیون به موقع در اختیار VAR قرار نگیرند، این سیستم کار نمی کند و نمی تواند به درستی به داور کمک کند.
وی تاکید می کند: داورانی که در اتاق VAR قرار می گیرند باید در تصمیم گیری به داور کمک کنند، اما در فوتبال ما این اتفاق نمی افتد و برخی صحنه ها نشان داد که داوران VAR در برخی موارد داوران را گمراه کرده اند، صحنه هایی که حتی منجر به آن شده است. به اخراج بازیکنان یا لغو تصمیمات صحیح مانند اعلام پنالتی.
این کارشناس درباره انتخاب داوران اتاق VAR می گوید: اگر داوران با تجربه تری برای اتاق VAR انتخاب شوند، احتمال این اشتباهات کمتر می شود. در مسابقات بین المللی بیشتر با این سیستم آشنا هستند.
وی در پایان تاکید می کند: دستگاه های VAR باید در محل ثابت نصب شوند، در حال حاضر سه دستگاه در ایران داریم که هر هفته در نقاط مختلف کشور استفاده می شود و این باعث استهلاک و استهلاک می شود. بی عدالتی در استفاده از این فناوری، در حال حاضر تنها برخی تیم ها از این سیستم بهره می برند و این موضوع می تواند ناعادلانه باشد. در گذشته، اشتباهات برای همه تیم ها به یک اندازه رایج بود، اما اکنون VAR به تنهایی و به دلیل استفاده غیرمتمرکز است. بی عدالتی ایجاد کرده است
VAR در فوتبال ایران ناقص است!
برای بهبود وضعیت VAR در ایران اقدامات متعددی ضروری است. ابتدا باید زیرساخت های فنی این سیستم بهبود یابد و تجهیزات به روزتری در ورزشگاه ها نصب شود.
در مرحله دوم داوران و تیم های فنی باید آموزش های بهتری ببینند تا بتوانند از این فناوری به درستی استفاده کنند و جلسات بررسی منظم و به روز رسانی سیستم های VAR می تواند به بهبود عملکرد این سیستم کمک کند.
برخی کارشناسان نیز پیشنهاد کرده اند که فدراسیون فوتبال ایران بودجه بیشتری برای بهبود زیرساخت های VAR در نظر بگیرد و در صورت عدم رسیدگی به این موارد، پیش بینی می شود مشکلات فعلی ادامه داشته باشد و تیم ها و هواداران ناراضی باقی بمانند.
انتظارات از VAR نباید زیاد باشد
در حالی که ورود VAR در فوتبال ایران با امید به کاهش خطاهای داوری همراه بود، همچنان چالش های زیادی در این زمینه وجود دارد، نقص فنی و عملکردی این سیستم بر مسابقات و نتایج آن تاثیر منفی گذاشته و تا زمانی که زیرساخت ها وجود داشته باشد. بهبود یافته است و اگر داوران به طور کامل آموزش نبینند، نمی توان انتظار داشت که این فناوری در ایران موفقیت کامل داشته باشد.
