به گزارش اختاز نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، بر اساس آمار گمرک در نیمه نخست امسال تنها 5.6 میلیون دلار قطعه به روسیه صادر شده است و این در حالی است که از حدود دو سال پیش تاکنون. 12 قرارداد صادرات قطعات از ایران به روسیه به ارزش 700 میلیون یورو منعقد شد. همچنین در تفاهم نامه دیگری صادرات خودرو به ارزش 300 میلیون دلار به این کشور در همین مدت منعقد شده است. بر اساس آمار منتشر شده از سوی گمرک ایران، در نیمه نخست امسال مجموع صادرات قطعات و قطعات خودرو 26.8 میلیون دلار بوده است.
این گزارش تاکید می کند که 21 درصد از این میزان به روسیه صادر شده که 5.6 میلیون دلار برآورد شده است. این رقم با رویاهایی که از سال 2022 پس از آغاز تحریم های بین المللی علیه روسیه وعده داده شده بود، فاصله زیادی دارد. به عنوان مثال در شهریور ماه سال 1401 در نمایشگاه اتومبیل مسکو، 12 قرارداد همکاری بین شرکت های خودروسازی روسیه و شرکت های قطعه سازی ایرانی به مبلغ 700 میلیون یورو منعقد شد. در آذرماه همان سال محمدرضا نجفی منش، دبیر انجمن قطعه سازان ایران، از امضای تفاهم نامه ای بین مسکو و تهران برای صادرات خودرو از ایران به روسیه به ارزش 300 میلیون دلار خبر داد. اما آنچه در عمل پس از دو سال محقق شده، صادرات تنها 5.6 میلیون دلار قطعه در نیمه اول سال به همسایه شمالی بوده است. این در شرایطی است که پس از آغاز تحریم های بین المللی علیه روسیه، به طور مستمر اظهارنظرهایی مبنی بر لزوم حضور ایران در بازار خودرو و قطعات روسیه شنیده می شد.
تحریم های غرب علیه روسیه که پس از آغاز جنگ اوکراین آغاز شد، بخش خودروسازی این کشور را به شدت تحت تاثیر قرار داد، به طوری که تولید خودروساز لادا “اتو واز” برای مدت طولانی تقریبا متوقف شد، زیرا قطعات مورد نیاز این شرکت قبلاً توسط شرکت رنو فرانسه عرضه می شد. بازار خودرو این کشور نیز با کمبود شدید عرضه مواجه بود. در سال 2021، 16 خودروساز اروپایی (شامل 4 شرکت از 10 شرکت برتر از نظر سهم بازار) نزدیک به نیم میلیون دستگاه خودرو از مجموع فروش 1.67 میلیون خودرو در بازار روسیه داشتند که این کشور را به هشتمین بازار بزرگ واردات خودرو در جهان تبدیل کرد. جهان از نظر حجم فروش قبل از تحریم ها، روسیه یک پنجم فروش جهانی رنو را به خود اختصاص می داد. خروج شرکت های اروپایی فضای زیادی را برای ورود سایر کشورها به تامین قطعات خودروسازی این کشور و همچنین عرضه خودرو در بازار روسیه باز کرد. به طوری که پس از شروع تحریم ها، فروش خودرو در روسیه 84 درصد کاهش یافت.
در چنین شرایطی بود که زمزمه های حضور ایران در بازار خودرو و قطعات روسیه قوت گرفت. خودروسازان و قطعه سازان به دلیل نزدیکی سیاسی ایران و روسیه امیدوار بودند بخشی از این بازار را به خود اختصاص دهند. علاوه بر این، با توجه به تجربه ایران در مدیریت صنعت خودرو در شرایط تحریم، برخی معتقد بودند که می تواند برای روسیه مفید باشد. در واقع با توجه به شرایط مشابهی که دو کشور با آن دست و پنجه نرم می کنند، تصور می شد ایران نقش بیشتری در صنعت و بازار خودرو روسیه ایفا کند. اما آنچه در عمل اتفاق افتاد بسیار متفاوت بود. به این ترتیب نه ایران بلکه چین بود که توانست بازار خودرو و قطعات روسیه را در دست بگیرد. در نهایت سهم ایران پس از نزدیک به یک میلیارد دلار در تفاهم نامه بسیار محدود شد.
بازار و صنعت خودرو روسیه اکنون احیا شده و جای چندانی برای ایران باقی نمانده است و رویای تبدیل بازار روسیه به نردبانی برای پیشرفت خودروسازی و قطعه سازی ایران در بازارهای جهانی دیگر چندان عملی نیست.
راندن این وسایل نقلیه جرم است
اختاز نیوز: جانشین فرمانده نیروی انتظامی کشور گفت: تردد خودروهای دارای پلاک مخدوش در استان جرم است و پلیس با متخلفان این حوزه برخورد قاطع خواهد کرد.
چرا ایران به بازار روسیه باز نشد؟
اما دلایل شکست برنامه های اعلام شده برای حضور ایران در بازار خودرو و قطعات روسیه چیست؟ برای پاسخ به این سوال گفت وگویی با ابراهیم دوست زاده از اعضای هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه سازان و مدیر پروژه روسیه این انجمن داشته ایم. وی تاکید می کند که اگرچه در دو سال گذشته تفاهم نامه هایی بین ایران و روسیه برای صادرات قطعات به این کشور منعقد شد، اما تنها بخشی از آن منجر به امضای قرارداد شد. وی خاطرنشان می کند: یکی از موانع مهم اجرای این طرح ها، تحریم های بانکی ایران و روسیه است. از آنجایی که هر دو کشور تحت تاثیر این تحریم ها قرار دارند، مبادلات خود را با روبل و ریال انجام می دهند. بنابراین، هنگامی که سازنده قطعه محصول خود را به روسیه صادر می کند، روبل برای آن دریافت می کند. طبق قانون، صادرکننده می تواند 70 درصد ارزش صادراتی را به عنوان کالا برای صادرات محصول خود وارد کند، اما با توجه به اینکه تنها روبل به دست صادرکنندگان می رسد، آنها مجبور به واردات محصولات موجود در روسیه هستند، اما در این کشور، محصولاتی که در صنعت قطعه سازی استفاده می شوند استفاده محدود است. وی ادامه می دهد که از سوی دیگر اگر بخواهند روبل دریافتی را در داخل کشور بفروشند باید آن را با قیمت کمتری بفروشند. بنابراین قطعه سازان انگیزه چندانی برای صادرات به این کشور ندارند و این شکل صادرات برای آنها قابل قبول نیست.
دوست زاده معتقد است که مقوله صادرات یک روند بلندمدت است و این نکته مثبتی است که صادرات قطعات ما به این کشور با رشد همراه بوده است. او می گوید یکی از دستاوردهایی که امسال در روابط با روسیه داشتیم این بود که لیست نیازمندی های سه خودروساز روسی را دریافت کردیم. همچنین روسیه 2000 خودرو سفارش داده است که از این تعداد 1000 دستگاه برای ایران خودرو (500 تارا و 500 پژو 207) و 1000 دستگاه برای سایپا (500 کوییک و 500 شاهین) است. مدیر پروژه روسی انجمن صنایع همگن قطعه سازان خودرو کشور به موانع دیگری نیز اشاره می کند که صادرات قطعات به روسیه را با مشکل مواجه کرده است که از جمله آنها می توان به موانع لجستیکی و گمرکی اشاره کرد که به گفته دوستزاده از این موارد در حال حاضر باید حل و فصل شود. وی همچنین تاکید می کند که یکی از مشکلات موجود عدم استفاده از استاندارد یکسان بین ایران و روسیه است. به گفته وی، تفاهم نامه ای بین سازمان استاندارد ایران و روسیه منعقد شده است تا آزمایشگاه های مورد تایید دو طرف برای استاندارد خودرو استفاده شود و این مشکل برطرف شود.
رفتار دوگانه چین در ایران و روسیه
اما حالا که ایران به بازار خودرو همسایه شمالی خود نرسیده، این چینی ها هستند که این بازار را در اختیار گرفته اند. بر اساس آخرین گزارش های منتشر شده، پس از خروج خودروسازان غربی از روسیه، اکنون بیش از نیمی از بازار خودروی این کشور به خودروسازان چینی رسیده است. خودروسازان چینی با حمایت دیپلماسی و حمایت دولت به سرعت بازار خودرو روسیه را در اختیار گرفتند.
اما حتی حضور چینی ها در بازار خودرو روسیه نیز با حضور آنها در ایران متفاوت است. چینی ها در مسکو سرمایه گذاری در بخش خودرو را آغاز کرده اند و پس از تحریم های بین المللی توانسته اند صنعت و بازار خودرو این کشور را نجات دهند. اما با وجود اینکه ایران سال هاست تحریم بوده و در این مدت بازار خود را فقط به روی چینی ها باز کرده است، اما تاثیر مثبتی بر صنعت و بازار خودروی ایران نگذاشته اند، هیچ فناوری به ایران وارد نکرده اند. و خبری از سرمایه گذاری قابل توجه نیست. . اما دلیل رفتار دوگانه این ابرقدرت اقتصادی جهان در روسیه و ایران چیست؟
برای پاسخ به این سوال می توان به سه دلیل عمده اشاره کرد. عامل اصلی تأثیرگذار در این مورد را می توان تفاوت در اقتصاد کلان ایران و روسیه دانست. شرایط متغیر اقتصاد ایران و تورم 48 درصدی آن، سرمایه گذاری در ایران را مخاطره آمیز می کند. اگرچه روسیه نیز مانند ایران تحت تحریم است، اما ثبات بیشتری را در اقتصاد خود می بیند و تورم عمومی حاکم بر اقتصاد این کشور تنها حدود 9 درصد است.
دلیل دومی که در این موضوع می توان به آن تکیه کرد ریسک بالای سرمایه گذاری در صنعت و بازار خودرو ایران است. بازار خودرو ایران به چند دلیل بازار پر ریسکی است. به عنوان مثال، تراکم قوانین و مقررات و همچنین سرعت تغییر سیاست‌های کلی صنعت در ایران بسیار زیاد است و تقریباً یک بار با هر وزیری تغییر می‌کند. چنین شرایطی محیط مساعدی برای سرمایه گذاران نیست.
آخرین عاملی که احتمالاً در این رفتار دوگانه مؤثر است، تفاوت در روابط سیاسی و اقتصادی چین و روسیه است. اگرچه ایران از نظر سیاسی به هر دو کشور نزدیک است، اما این دو کشور روابط بیشتری با یکدیگر دارند. به عنوان مثال، روسیه بیشتر از ایران نفت و گاز به چین صادر کرده است. پکن به مدت 13 سال متوالی بزرگترین شریک تجاری مسکو بوده است و دامنه همکاری های دوجانبه در حال گسترش است و علاقه شرکت های چینی به همکاری با روسیه در حال افزایش است.
در مجموع می توان گفت رویاهای صادراتی ایران به روسیه در حوزه خودرو شکست خورده است. خودروسازی کشور ما با مشکلات ساختاری خود توان رقابت با سایر کشورها را ندارد و اگر می خواهیم بازارهای صادراتی را باز کنیم، بهتر است ابتدا چالش ها و مشکلات زیرساختی کشور را حل کنیم تا بتوانیم به سمت توسعه محصول و تولید حرکت کنیم. بازارهای صادراتی را در اختیار بگیرد. .
