ایران هر ساله بخش زیادی از کالاهای اساسی را در داخل کشور تولید می کند و بخشی را نیز وارد می کند. اولین محصول پرمصرف در ایران گندم است و برنج رتبه دوم را دارد.
از نظر تولید گندم، کشور با تولید بیش از 14 میلیون تن به خودکفایی رسیده است و در زمینه برنج نیز گفته می شود بین 700 تا 1 میلیون تن نیاز به واردات داریم که البته این شامل می شود. برنج برای مصرف و تامین ذخایر استراتژیک. البته نسخه سومی هم وجود دارد که تولید داخلی حدود 2.7 میلیون تن است که برای مصرف روزانه کافی است و فقط برای ذخایر استراتژیک برنج خارجی مورد نیاز است.
با همه این بحث ها بخشی از ارز کشور برای برنج خارجی و تنظیم بازار وارد می شود. امروز صحبت از تقلب بخشی از واردات برنج هندی به کشور است. در گزارشی اعلام شد 60 هزار تن برنج هندی تقلبی که توسط دولت فقید رئیسی وارد کشور شده بود، در آستانه دریافت مجوز و ورود به سبد غذایی ایرانیان در دولت مسعود بیزیکیان قرار دارد.
تقلب در عرضه برنج بی کیفیت با هدف کدام حلقه است
یکی از مواردی که در این زمینه مطرح می شود، سفارش برنج باکیفیت هندی است اما ورود برنج های محلی بی کیفیت. حال سوال این است که آیا می توان برای یک نوع محصول سفارش داد اما بعد از آن نوع دیگری وارد شد؟
کریم اخوان اکبری، رئیس هیئت مدیره انجمن واردکنندگان برنج در این خصوص گفت: برنج مورد نظر از نظر بهداشتی آلوده نیست. مشکل اینجاست که برنج هاشمی لوکس سفارش داده شده است، اما هنگام تحویل، برنج های کم رقمی مانند ندا تحویل داده شده است.
وی افزود: در این زمینه در واقع بحث فساد مالی وجود دارد. موضوع این است که کیفیت و ارزش غذایی آنها متفاوت است و البته قیمت آن نیز متفاوت است.
وی با بیان اینکه برخی خریدهای دولتی مشکل ساز است، ادامه داد: به همین دلیل است که می دانند دولت ها تاجر خوبی نیستند.
اخوان اکبری در پاسخ به این سوال که آیا امکان ثبت سفارشی وجود دارد و بخشی از محصول یکسان و بخشی دیگر از نوع دیگر است، گفت: خیر، در این زمینه تنوع خاصی سفارش داده شده است و مقدار و مقدار آن سفارش شده است. قیمت مشخص است
وی تصریح کرد: ممکن است در ثبت سفارش مذکور با واسطه فروشنده در یک زنجیره تامین اتفاقات متعددی رخ داده باشد. یا فروشنده واسطه کلاهبرداری کرده و روی شرکت خریدار دولتی سرپوش گذاشته یا این اتفاق با اطلاع طرفین افتاده است. البته ممکن است 3 حلقه زنجیره تامین کننده، واسطه و خریدار با هماهنگی یکدیگر انجام شده باشد یا به صورت جزیره ای و جدا از هم اتفاق افتاده باشد.
این مقام صنفی تاکید کرد: علاوه بر این، محصولات غذایی وارداتی باید ابتدا به تایید سازمان غذا و دارو و استاندارد رسیده و پس از انجام آزمایش، پروانه بهداشتی دریافت کنند. باید مسیر قرنطینه این دو سازمان را طی کرد. بنابراین، فساد مالی است، یعنی کالایی گران خریداری شده، اما کالای ارزانی دریافت شده است.
تنوعی که مورد تایید نیست
رئیس انجمن واردکنندگان برنج در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا سفارش اولیه محصول بی کیفیت بوده است، گفت: خیر، محصول با کیفیت سفارش داده شده است. اما جزئیات مشخص نیست.
وی با بیان اینکه دو ماه پیش پلیس اقتصادی پیگیر موضوع بود، ادامه داد: دو مرحله آزمایش انجام می شود که در مرحله اول رقم مورد نظر تایید می شود اما در آزمایش دوم رقم برنج وارداتی تایید می شود. تایید نمی شود نمونه دوم محصول ارزان قیمتی است که قرار نبود وارد کشور شود. به هر حال این برنج ارزان قیمت بدون هماهنگی شرکت واردکننده وارد کشور شده است.
وی گفت: برخی از دست اندرکاران این معامله افراد شناخته شده ای نیستند و تنها متهمان اقتصادی واردات محصولات غذایی هستند. اما اینکه شرکت خریدار در این معامله و فساد مالی دست داشته است باید بررسی شود.
چرا نمونه دوم را برای آزمایش ارسال کنید؟
وقتی قرار است جعلی باشد، چرا نمونه دوم برای بار دوم به آزمایشگاه آلمان فرستاده می شود که نمونه اول تایید شده است؟
اخوان اکبری در این خصوص گفت: دو طرف به طور قطع در مورد نمونه ای با تناژ مشخص به توافق رسیدند. نمونه ای از تنوع مورد بحث برای آزمایش داده شده است. در ادامه ممکن است فروشنده و خریدار با یکدیگر هماهنگ کرده باشند تا به درصدی به واسطه برسند بنابراین بار درجه 2 به جای درجه 1 تغییر کرده و به این ترتیب برنج با کیفیت پایین تری وارد انبار دولتی شده است. به جای کیفیت بالاتر اما پس از آمدن بارها، که دوباره تحقیق کرده و اصرار به انجام مجدد آزمایش کرده اند، ماجرا را لو داده است. احتمالا به دلیل مشکوک بودن نمونه دوباره برای آزمایش فرستاده شده است.
روند واردات برنج به کشور
این مقام صنفی درباره روند معمول واردات برنج گفت: یک شرکت واردکننده برنج ابتدا حسابرسی می شود. کد IRC از اداره غذا و داروی هند یا یک شرکت بین المللی غذا و دارو که توسط سازمان غذا و دارو تایید شده است، دریافت می شود. همچنین شرکت صادرکننده باید قبلا مجوز صادرات به ایران را گرفته باشد. بعد، یک نفر برای خرید دولتی به هند می رود.
وی ادامه داد: محموله ای که می رسد آزمایش می شود و باید هم از سازمان دارو و غذا و هم از استاندار مجوز ورود بگیرد یعنی این دو سازمان باید قبول کنند که میزان آرسنیک در حد مطلوب باشد و بعد وارد شود. .
اخوان اکبری درباره مفاسد مالی به وجود آمده گفت: احتمالاً صحبت کمیسیون منجر به فساد شده است چون قیمت برنج بسیار بالاست و میزان پورسانت آن کم است، موافقت می کنند که سفارش را تغییر دهند و مثلا بخشی از محصول اصلی و بخشی از محصول دیگر تحویل داده شود
این فعال بازار برنج تصریح کرد: واردکننده ای که سال ها در همین حرفه بوده و برند دارد و از طرف های خارجی و داخلی اعتبار کسب کرده است، به این راحتی اعتبار و اعتماد خود را از دست نمی دهد; در حالی که خریدهای دولتی با برند همراه نیست و مقداری برای ذخایر استراتژیک وارد و ذخیره می شود و در شرایط لازم همان محصولات ارزان قیمت با قیمت بالای محصول توزیع می شود.
90 درصد برنج هند در کشور خودش مصرف می شود
رئیس انجمن واردکنندگان برنج در ادامه سخنان خود گفت: برنج خارجی به نام PR11 قابلیت جذب سرب بالایی از خاک دارد و واردات آن در کشور ممنوع است. سال هاست که وارد نمی شود اما در هند مصرف می شود.
وی یادآور شد: هند برنج بی کیفیت خود را به صورت بومی مصرف می کند. اگرچه این کشور صنعتی است، اما فاصله طبقاتی آن زیاد است. برنج در هند معمولاً سالانه 100 میلیون تن تولید می شود و 9 تا 10 درصد آن صادر می شود. اما 90 درصد برنج تولید شده در هند در بازار داخلی مصرف می شود. انواع ارزان‌تر برنج معمولاً در هند مصرف می‌شود. مثلا برنج 1121 یکی از ارقام خوب هند است. برنجی که به ایران، عراق، خاورمیانه و گاهی اروپا صادر می شود. پاکستان هم همین کار را می کند. محموله ای به نام سوپر کرنل دارد که برنج سفید است و به اروپا و کانادا و آمریکا صادر می شود.
تفاوت برنج ایرانی و خارجی
اخوان اکبری در پاسخ به این سوال که برای ثبت سفارش چه الزاماتی لازم است، اظهار کرد: ابتدا شرکت واردکننده واردات را همراه با برند انجام می دهد. شکل گیری برندی با شهرت که به سختی در بازار به دست می آید، هم از نظر واردات و هم صادرات.
وی افزود: ثانیاً وقتی شرکت‌های بخش خصوصی انواع مختلفی را وارد می‌کنند، برند محصول در ثبت سفارش مشخص می‌شود و قبل از ورود به گمرک، کد GTIN و کد IRC از شرکتی که قرار است خریداری شود، گرفته می‌شود. که هر دو مربوط به سازمان غذا و دارو است. کارخانه مورد نظر باید توسط سازمان غذا و داروی کشور یا یک شرکت بین المللی ممیزی شود. در واقع آن کدها مجوزی برای واردات برنج اظهاری با مشخصات مشخص شده خواهد بود.
وی افزود: نمی توانیم قبل از گرفتن آن کدها ثبت سفارش کنیم.
این مقام صنفی در تشریح روند واردات تصریح کرد: در مرحله بعد زمانی که محموله وارد گمرکات کشور می شود ابتدا قرنطینه می شود و برخورد با برنج خارجی بسیار سخت گیرانه تر از برنج داخلی است. مثلا برنج ایرانی میخرید ولی از نظر آنالیز کنترلی ندارد و شناسنامه ندارد.
وی گفت: سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد پس از خرید شرکت های واردکننده و محموله های ورودی به بنادر، نمونه برداری و محصول را در آزمایشگاه های خود آزمایش می کنند. این دو سازمان باید سالم بودن محصولات را تایید کنند تا از بنادر خارج شوند.
این فعال بازار برنج اظهار داشت: پس از کنترلی که مجوز ورود داده شد، باید مجوز مصرف نیز گرفته شود. هیچ کنترلی در مورد برنج تولید داخل وجود ندارد. به عنوان مثال اگر به زمین کود و سم زیاد داده شود، محصول آلوده می شود اما عدم نظارت بر برنج داخلی این مسائل را پیگیری نمی کند.
چرا از برنج ایرانی در ذخایر استراتژیک استفاده نمی شود؟
آیا مجوز واردات برنج تراریخته وجود دارد؟
رئیس انجمن واردکنندگان برنج با رد این موضوع درباره عدم استفاده از برنج ایرانی برای ذخایر استراتژیک گفت: اتفاقا تاکید ما روی این موضوع هم هست که چرا از برنج ایرانی برای ذخایر استراتژیک استفاده نمی شود. توجیه دولت این است که این محصول در داخل کشور موجود است و باید محصولات خارجی برای ذخایر استراتژیک خریداری شود.
وی ادامه داد: یکی از گلایه ها این است که اگر خرید برنج خارجی برای ذخایر استراتژیک است، اگر این ذخایر برای روز نیست چرا دولت کالای لوکس می خرد. برنج تایلندی باید وارد شود و به جای یک کیلوگرم برنج هندی، دو کیلوگرم برنج تایلندی وارد و ذخیره شود. واحد پول آن کمتر است. این کار نمی کند. در این زمینه انجمن نامه های متعددی نوشته است. به این ترتیب نرخ ارز کشور کاهش می یابد و ذخیره احتیاطی تامین می شود.
وی تصریح کرد: دولت باید اجازه دهد بخشی از برنج برای ذخیره استراتژیک در نظر گرفته شود. اگر مولفه های نگهداری محصولات غذایی رعایت شود، برنج داخلی به زودی حشره تولید نمی کند.
اخوان اکبری درباره میزان ذخایر برنج گفت: در زمان شیوع کرونا، ذخیره استراتژیک 600 هزار تن بود که امروز به 300 هزار تن رسیده است. البته ذخیره 150 هزار تنی نیز پاسخگو خواهد بود. اما اگر منظورشان حمایت است، باید برنج ایرانی ارزان قیمت بخرند و از آن برای ذخایر استراتژیک استفاده کنند.
حرف پایانی
این روزها خبری مبنی بر آلودگی برنج خارجی و فساد در آن بازنشر شد که در بخشی از آن آمده است: «در مناقصه مبهم این پرونده [واردات برنج از سوی یکی از شرکت‌های دولتی] 8 شرکت در آن شرکت کردند که از بین آنها 3 شرکت انتخاب شدند. رضا میری و مسعود افشین به عنوان نمایندگان این 3 شرکت هر کدام به میزان 30000 تن با شرکت “سی” زیرمجموعه شرکت “سی”. الف» قراردادی منعقد کرده اند.نکته دیگر اینکه محسن افشین برادر مسعود افشین یکی از متهمان پرونده برنج آلوده بوده که از سوی دادگاه نظامی محکوم و ممنوع المعامله است.وی نماینده این شرکت های خارجی است. در قرارداد
پیش از این در دوره حسین دهقان، وزارت دفاع مقدار زیادی برنج آلوده وارد کشور کرده و توزیع کرده بود و پرونده در دادگاه نظامی بررسی شد اما هیچ گاه گزارشی به مردم داده نشد. این گزارش مروری است بر یکی از صدها قرارداد شرکت های دولتی برای واردات اقلام ضروری از جمله گندم، گوشت، ذرت، برنج و سایر اقلام که همگی از انواع ارزهای دولتی استفاده می کنند.
منبع:
تمبر
