روزنامه فرهیختگان در یادداشتی نوشت: در این سال های سینمای ایران و حتی جهان، فیلم هایی که توانسته اند خود را از مسائل، ژست ها و مدها دور نگه دارند، بسیار نادر هستند. این روزها به ندرت فیلمی اصیل پیدا می کنیم که بدون ترس از زمانه حرف بزند. «علت مرگ: ناشناخته» یکی از این فیلم‌هاست. موضوع محوری فیلم نسبت فقر و اخلاق است، اما فیلمساز نه مردم فقیر را زیر پا گذاشته و نه به ورطه شعار و نصیحت افتاده است. شروع فیلم چندان امیدوارکننده نیست. صحنه ابتدایی زائد است و نماهای پایانی اولیه بسیار زیاد است.
اما هر چه فیلم جلوتر می رود، بهتر و سرزنده تر می شود، مخصوصاً با گذشت شب اول و با طلوع روز، پلان ها باز می شوند و قاب های مناسب تر برای یک فیلم جاده ای بسته می شوند. معرفی فیلم هدر رفته است. مقدمه ای که می توانست به شخصیت سرنشینان وانت کمک کند. اما با وقوع حادثه – مرگ یکی از مسافران – داستان زنده می‌شود. با گذشت زمان و با پیشرفت داستان، همه شخصیت ها کم و بیش در واکنش به موقعیت دراماتیک معرفی می شوند.
برخی شخصیت ها مانند زندانی سابق، کارمند و راننده حقوق بگیر موفق ترند و برخی دیگر مانند فراری سیاسی، دوست دخترش و قاچاقچی به شخصیت های کمتر ملموس تبدیل شده اند. با این حال فیلمنامه توانست گروهی ایجاد کند و مخاطب را با خود همراه کند. فیلم از قدرت ژانری بسیار برجسته ای برخوردار است. که جاده تزئینی نیست. The Road in Cause of Death: Unknown نقش زمان عینیت یافته را بازی می کند و جدول زمانی رویدادهایی که در زمان تنظیم شده اند را به بعد فضا می آورد.
موضوع اساسی فیلم اخلاق و تصمیم گیری در موقعیت های اخلاقی است. اما چیزی که Cause of Death: Unknown را خیلی جلوتر از همه فیلم‌های امثال فرهادی فرسنقا می‌کند، این است که شخصیت‌ها فقط مترسک‌هایی نیستند که در خدمت حرف‌های فیلمساز باشند. افراد دارای شناسنامه و نسب در علت مرگ: نامعلوم.
به همین دلیل مخاطب آن ها را مال خود می داند و با آن ها قاطی می شود. به همین دلیل است که در اوج و موقعیت اخلاقی نهایی، معضل اخلاقی شخصیت ها به آن سوی پرده می رود و برای مخاطب دردسرساز می شود.
علت مرگ: نامعلوم می توانست طوری ساخته شود که در بازار اپوزیسیون خریدار پیدا کند یا به ورطه شعار بیفتد، اما به سلامت از همه این موانع گذشت و به هیچکس و هیچ باج نگرفت. همین موضوع باعث می شود تا فیلم Cause of Death: Unknown به فیلمی ماندگار در سینمای ایران تبدیل شود. در سال های آینده بیشتر درباره این فیلم خواهیم شنید.
نویسنده: محمد قربانی
