تجارت خارجی ایران در هر دو بخش صادرات و واردات در سه ماهه اول کاهش یافت. این کاهش ، همراه با تغییر در ترکیب مبادله کالا ، علائم تعدیل در ساختار معاملات غیر نفتی دارد.
براساس آخرین گزارش از آداب و رسوم جمهوری اسلامی ایران ، در سه ماهه اول سال ، کل تجارت غیر نفتی ایران به 7 میلیون تن کالا به ارزش 1.5 میلیارد دلار رسیده است. این رقم نشانگر کاهش کم در شاخص های وزن و ارزش صادرات و واردات در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته است. روندی که می تواند بر پویایی تعامل خارجی کشور تأثیر بگذارد.
افت صادر کردن
در بهار ، صادرات غیر نفتی ایران به 1.5 میلیون تن کالا به ارزش 1.5 میلیارد دلار رسیده است که در مقایسه با بهار گذشته 4.9 درصد کاهش یافته و 4.9 درصد است. این افت به ویژه در شاخص ارزش نگران کننده است. از آنجا که این نشانگر کاهش درآمد ارزهای خارجی ، کاهش قیمت کالاها در بازارهای هدف یا کاهش رقابت تولید داخلی است.
میانگین ارزش گمرک در هر تن کالاهای صادراتی 5 دلار تخمین زده می شود که در مقایسه با سال گذشته 4.9 درصد کاهش یافته است. یکی دیگر از نشانه های کاهش کیفی در سبد صادرات کشور. به عبارت دیگر ، سهم کالاهای اضافه شده با ارزش در صادرات ایران کاهش یافته و صادرات به کالاهای خام یا نیمه شب وابسته است.
در این میان ، محصولات پتروشیمی به عنوان یکی از ستون های اصلی صادرات غیر نفتی نیز کاهش یافته است. در بهار امسال ، 1.5 میلیون تن محصولات پتروشیمی به ارزش 1.5 میلیارد دلار صادر شد که به ترتیب 4.9 درصد کاهش یافت و به ترتیب 4.9 درصد. این افت قابل توجه می تواند برای آینده تعادل ارز کشور و وابستگی بیش از حد به بازارهای محدود منطقه ای باشد.
واردات کاهش یافته ؛ الزام یا محدودیت؟
از طرف دیگر ، تجارت خارجی ، واردات نیز کاهش یافته است. در سه ماهه اول سال جاری ، 2 میلیون تن کالا به ارزش 1.5 میلیارد دلار به کشور وارد شد. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ، کاهش وزن 4.9 درصد و 4.9 درصد ارزش را تجربه کرد.
مهمتر از همه ، کاهش ارزش متوسط در هر تن کالاهای وارداتی (2 دلار) کاهش یافته است. داده ها نشان می دهد که ساختار واردات نیز به کالاهای کم ارزش تغییر کرده است یا خرید سرمایه با کیفیت بالا و کالاهای واسطه کاهش یافته است. این می تواند تأثیر منفی بر کیفیت تولید داخلی و قدرت رقابتی صنعت داشته باشد.
عمده کالاهای وارداتی همچنین حاکی از واردات واردات بر نیازهای مصرف کننده و تغذیه ای است. طلا در اشکال خام (1 میلیون دلار) ، ذرت دام (1 میلیون دلار) ، برنج (5 میلیون دلار) ، روغن آفتابگردان (1 میلیون دلار) و تلفن های همراه (5 میلیون دلار) در صدر لیست واردات قرار دارند. کالاهایی که بیشتر نیازهای جامعه را تأمین می کنند و نقش کمتری یا توسعه ای دارند.
شرکای تجاری ؛ آسیایی ها همچنان جدی هستند
از نظر جغرافیایی ، امارات متحده عربی 1.5 میلیارد دلار ، چین با 1.5 میلیارد دلار و Türkiye با 1.5 میلیارد دلار در شرکای اصلی واردات ایران در سه ماهه اول سال بود. هند ، آلمان ، روسیه و هلند نیز بعدی هستند. این ترکیب بازتابی از اعتماد ایران به واردات از کشورهای آسیایی و کاهش نقش اروپا در تعامل تجاری است.
بهار و کاهش کمی در تجارت بهار
نتیجه داده های گمرکی نشان می دهد که تجارت خارجی ایران در بهار امسال هم از نظر حجم و هم از نظر کیفیت (ارزش در هر تن) کاهش یافته است. کاهش صادرات و واردات ، همراه با کاهش ارزش کالاهای مبادله ، می تواند نشانه تضعیف پیشرانه بزرگ اقتصادی ، کاهش ظرفیت تولید رقابتی و اختلال در زنجیره تأمین داخلی باشد.
به گفته کارشناسان ، اگرچه بخشی از اوضاع می تواند به دلیل محدودیت های ارزی ، ادامه تحریم ها ، کاهش تقاضای جهانی و بی ثباتی در نرخ ارز داخلی ، نقش سیاست های ناکارآمد تجارت ، عدم مشوق های صادراتی مؤثر و ناسازگاری بین مدیران در تجارت خارجی باشد. در چنین شرایطی ، بررسی جدی استراتژی های تجارت کشور یک ضرورت اقتصادی است.
برای غلبه بر این چرخه فرسایش ، ضمن تسهیل فرآیندهای صادراتی با کاهش موانع بوروکراتیک ، بهبود زیرساخت های گمرک و گسترش توافق نامه های تجاری با کشورهای هدف ، باید مسیر واردات را به سمت سرمایه های سرمایه ، مکمل های تولیدی مبتنی بر فناوری و تولید داخلی هدایت کند. از آنجا که ادامه واردات کالاهای مصرف کننده یا غیرمولد نه تنها منابع ارزی این کشور را می فرستد ، بلکه فرصتی را برای بهبود بهره وری و رقابت صنعت داخلی نیز از بین می برد.
ادامه روند فعلی نه تنها منجر به کاهش تعادل تجارت می شود ، بلکه در طولانی مدت پویایی تجارت خارجی ، امنیت تولید و رشد اقتصادی با چالش های جدی روبرو خواهد شد. ترمیم مستلزم اراده معتمدین ، تصمیم گیری مبتنی بر داده ها و هماهنگی سیستماتیک در بین نهادهای اقتصادی کشور است.
منبع: مهر و موم