تسنیم: بر اساس قانون بودجه سال 1402، تمامی افرادی که در حوزه هنری فعالیت می کنند می توانند تا سقف 480 میلیون تومان از معافیت مالیاتی استفاده کنند در حالی که سقف معافیت مالیاتی کارگران 120 میلیون تومان در سال است. یعنی چهار برابر معافیت حقوق بگیران مشمول معافیت مالیاتی هنرمندان می شود.
بر اساس قانون بودجه امسال هنرمندان چهار برابر حقوق بگیران از معافیت مالی بهره مند شده اند. در چنین شرایطی این سوال مطرح می شود; چرا چنین تبعیضی بین مالیات دهندگان وجود دارد؟
مالیات همواره یکی از منابع ثابت درآمد دولت بوده است و در مواردی معافیت هایی برای برخی از اقشار جامعه و یا برخی فعالیت ها با اهداف مختلف از جمله تشویق فعالان اقتصادی و رشد کسب و کار دیده شده است. بررسی ها نشان می دهد که تنوع معافیت های مالیاتی در ایران نسبت به سایر کشورها بسیار زیاد است به طوری که 40 درصد اقتصاد کشور از پرداخت مالیات معاف است.
در واقع معافیت مالیاتی ابزاری برای اعمال سیاست های حمایتی دولت تلقی می شود. اما در برخی موارد این مشکل باعث سوء استفاده مودیان و یا زمینه ساز شکل گیری تبعیض مالیاتی شده است. حدود دو دهه پیش، شورای اسلامی شهر قانون چالش برانگیزی را با در نظر گرفتن معافیت عمومی برای مشاغل هنری تصویب کرد. اما در بودجه سال 1400 حذف معافیت مالیاتی هنرمندان مطرح شد.
طبق قانون بودجه سال 1402، تمامی افرادی که در حوزه هنری فعالیت می کنند می توانند تا سقف 480 میلیون تومان از معافیت مالیاتی استفاده کنند، در حالی که سقف معافیت مالیاتی کارگران 120 میلیون تومان در سال است. یعنی چهار برابر معافیت حقوق بگیران مشمول معافیت مالیاتی هنرمندان شده است، در چنین شرایطی این سوال مطرح می شود; چرا چنین تبعیضی بین مالیات دهندگان وجود دارد؟ آیا این موضوع توجیه کارشناسی دارد یا خیر؟
در همین راستا اخیرا محمدرضا یزدی زاده، کارشناس اقتصادی به عنوان مخالف و محسن علی اکبری، تهیه کننده و کارگردان سینما به عنوان حامی، در یک برنامه تلویزیونی درباره طرح معافیت مالیاتی هنرمندان به بحث پرداختند.
اعمال نرخ مالیات صفر برای کشور مفیدتر از معافیت مالیاتی است
یزدی زاده در خصوص نقش مالیات در کشورهای مختلف اظهار داشت: مالیات برای تامین درآمد دولت، حرکت به سمت عدالت اجتماعی و هدایت وجوه به برخی بخش ها (بر اساس سیاست کلی دولت) وضع می شود. در نظام مالیاتی پیشرفته به جای معافیت می توان نرخ صفر تعریف کرد، به طور کلی هر گونه تخفیف مالیاتی باید توجیهی داشته باشد.
وی در خصوص معافیت مالیاتی هنرمندان ادامه داد: در واقع همه اقشار جامعه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از مزایای خدمات دولتی به انحاء مختلف از جمله امنیت کشور، آموزش، بنزین ارزان و… بهره مند می شوند و باید بخشی را پرداخت کنند. از این خدمات؛ بنابراین نمی توان گفت; بخش هنرمندان یا بخش X از هیچ خدماتی بهره مند نشده است، بنابراین نباید مالیات پرداخت کند.
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه باید معافیت از کل نظام مالیاتی حذف شود، گفت: در چارچوب برنامه ها و سیاست های دولت می توان با اعمال نرخ صفر مالیاتی در کوتاه مدت حمایت های لازم را انجام داد. اما معافیت مالیاتی مشکل تفکیک را ایجاد می کند. بنابراین معافیت نه به نفع کشور است و نه به نفع نظام مالیاتی، به عبارتی با معافیت مالیاتی نمی توان به میزان حمایت های ارائه شده از اقشار مختلف پی برد.
چرا هنرمندان باید از مالیات معاف شوند؟
در ادامه علی اکبری در پاسخ به این سوال که؛ وی تصریح کرد: چرا موافق معافیت مالیاتی هنرمندان هستید؟ اما هنرمندان تا یک جایی کار می کنند، بعد از آن زمان کار نمی کنند، به عبارتی هنرمندان به دلیل عدم حمایت مالی در شرایط بیکاری و ازکارافتادگی باید از مالیات معاف شوند.
یزدی زاده با تایید سخنان علی اکبری مبنی بر ضعف سیستم تامین اجتماعی کشور در حمایت از هنرمندان، اظهار کرد: در کشورهای توسعه یافته نام اظهارنامه مالیاتی استرداد مالیات است. اما یکی از نقاط ضعف نظام اداری کشور، جدایی نظام حمایتی از نظام درآمدی است; یعنی در سایر کشورها مالیات های اخذ شده در طول سال تحت عناوین مختلف مستقیماً در بودجه دولت برای دوره بازنشستگی منظور می شود. زیرا کسری های سیستم صندوق بازنشستگی باید توسط دولت تامین شود.
وی با یادآوری اینکه قانون بودجه برای فعالیت های هنری چهار برابر مشاغل دیگر از جمله کارگری معافیت درآمدی پایه قائل شده است، تصریح کرد: به نظر من این موضوع مشکلی برای صنف هنرمندان حل نمی کند. زیرا دغدغه این صنف زمان فعالیت و کار نیست; بلکه مسئله آنها برای زمانی است که فراموش می شوند. وقتی به کارگری که با 8 میلیون تومان زندگی می کند چنین معافیتی نمی دهید، به همین دلیل است که معافیت 4 برابری مالیاتی هنرمندان موجه نیست و این مطالبه سایر مشاغل نیز هست.
علی اکبری تصریح کرد: کارگر 12 ماه در سال کار می کند و حق خانواده، حق مسکن و حق درمان را می گیرد. اما ممکن است نویسنده ای فیلمنامه ای را در طول چهار سال منتشر کند و این فیلمنامه 500 میلیون تومان تمام شود، یعنی نویسنده ای با تجربه و تحصیلکرده که در طول چهار سال فیلمنامه می نویسد و با تقسیم درآمدش بر سال، میزان معافیتش به همان اندازه می شود. به عنوان طبقه کارگر، بنابراین نمی توان گفت که ما چهار برابر یک کارگر ساده برای هنرمندان معافیت مالیاتی داریم. بر اساس آخرین گزارش انجمن صنفی کارگردانان، از مجموع 440 مدیر، 400 نفر بیش از سه سال کار نکرده اند.
آیا افراد مشهور مالیات هم می پردازند؟
این مدیر در خصوص اخذ مالیات از سلبریتی ها، پولسازها و افراد با درآمد کلان اظهار داشت: نیازی به مراجعه فردی از اداره مالیات به آنها نیست. چون خودشان مالیات می پردازند، فراموش نکنیم که در زمان زلزله، سیل و دیگر حوادث ناگوار کشور، هنرمندان و ورزشکاران جزو اولین کسانی هستند که کمک های نقدی، کانکس، بخاری و پتو را جمع آوری می کنند، پس باید از آنها قدردانی کرد.
علی اکبری گفت: از 90 هزار نفری که در صندوق هنر عضویت دارند، حداقل 500 نفر درآمد میلیاردی دارند و مابقی درآمد ممکن است زیر خط فقر هم باشد چرا که فناوری حجم کار این قشر را به شدت کاهش داده است. از طرفی برای رسیدگی به 90 هزار پرونده مالیاتی که 50 نفر آنها باید مالیات بدهند، 100 کارمند نیاز است و سرمایه گذاری برای این یک درصد درست نیست.
وی ادامه داد: از نمایندگان مجلس در دوره آینده می خواهم راه حل حمایتی خوبی ارائه دهند مانند کشورهای اروپایی که برای هنرمندان ارزش قائل هستند یا هنرمندان واقعا معاف از مالیات هستند یا اگر قرار است از آنها مالیات بگیریم باید از آن استفاده کنیم. امکانات
یزدی زاده در پاسخ به علی اکبری مبنی بر معافیت کامل هنرمندان به دلیل کاهش زمان و هزینه ماموران مالیاتی، گفت: سازمان امور مالیاتی در نظام مالیاتی و روش های اجرایی باید به دنبال مالیات مقطوع بر اساس ماده 163 باشد. سقف و کف تعیین شده و بر همین اساس حتی برای 99 درصد هم گفته شد که حتی اگر زیر خط فقر باشند، نمی توان برای رسیدگی به پرونده وقت گذاشت، اما نظام مالیاتی کارآمد و عادلانه خواهد بود.
وی افزود: از سوی دیگر باید ماهیت فعالیت برخی از هنرمندان را نیز دید. مثلاً اگر فردی یک سال درآمد داشته باشد، چند سال ندارد. این مدل به عدالت نزدیکتر است اما متاسفانه نظام مالیاتی ناعادلانه است. از آنجا که حقوق بگیران به روز مالیات پرداخت می کنند. اما مثلاً فعالان بخش خصوصی مالیات را با وقفه دو ساله و چهار ماهه پرداخت می کنند.
