نوشتن شرافتمندانه درباره اقتصاد ایران هزینه‌ سنگینی دارد

به گزارش میهن تجارت، دکتر فرشاد مومنی در مراسم رونمایی از کتاب «تاریخ اقتصاد ایران» به قلم دکتر عباس شاکری با تجلیل از جایگاه علمی و صداقت فکری نویسنده تاکید کرد: شاکری از معدود اقتصاددانانی است که در فضایی آلوده به سیاست های مافیایی سفارشی، با عزت حرفه ای و دغدغه حقیقت قلم زد.

وی ضمن انتقاد از ساختار رانتی و هزینه گزاف گفتن حقیقت در اقتصاد سیاسی ایران، آثار شاکری را «صدای حقیقت، علما و مردم» در برابر داده های دستکاری شده خواند و گفت: این کتاب برنامه ای پژوهشی و حقیقت محور برای نجات اقتصاد ایران از سلطه منافع رانتی و سیاست های مخدوش ارائه می دهد.

صادقانه نوشتن از اقتصاد ایران هزینه سنگینی دارد

دکتر فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی که در مراسم رونمایی از کتاب «تاریخ تاریخی اقتصاد ایران» نوشته دکتر عباس شاکری سخنرانی می کرد، با بیان اینکه دکتر شاکری میراثی منحصر به فرد و تکرار نشدنی از خود بر جای گذاشت، اظهار داشت: نوشتن درباره «اقتصاد ایران» در این اقتصاد سیاسی، چون نوشتن در این عرصه به اندازه عرف و تقاضا با بحران مواجه است. اما نوشته هایی که دغدغه حقیقت و افتخار حرفه ای بسیار کم است. این بحران تقاضا هم از طرف دولت است و هم از هزینه فرصت بسیار بالای گفتن حقیقت در این اقتصاد سیاسی. بنابراین، چنین ارزیابی هایی از اقتصاد ایران را امکانی افتخارآمیز می دانم و می خواهم آن را «صدای حقیقت»، صدای علما و صدای مردم در برابر انواع داده های سفارشی و دستکاری شده بنامم. داده هایی که در راستای منافع مافیاها شکل گرفته است.

وی افزود: دکتر شکری عزیز در این کتاب با موضعی روش‌شناختی بر این نکته که بیشتر آنچه «خطای سیاسی» گفته می‌شود، در واقع خطا نیست، بلکه سعی کرده‌اند سیاست‌های هدفمندی را در راستای منافع مافیای داخلی یا خارجی انجام دهند.

وی با بیان اینکه در کتاب دکتر شاکری از هیچ نامی دفاع نمی شود، اما در عین حال همه مدارس را جزئی از اندوخته فکری جامعه می دانند و در عین حال انتقادات بسیار جدی هم در حوزه نظر و هم در حوزه عمل وارد کرده اند، تصریح کرد: صدای آنها صدای حقیقت است، در این روابط رانتی، مافیاها ابتدا منافع خود را هدف قرار می دهند و سپس آنها را مورد هدف قرار می دهند. آقای شاکری در این کتاب سعی کرده این رویکرد ابزاری را که آبروی علم و دانشگاه را قربانی بلندپروازی های مافیایی می کند، افشا کند و انصافاً در این زمینه بسیار موفق بوده اند. در این کتاب نوعی برهان با همه کسانی که در معرض فریب یا طمع هستند تکمیل شده است.

تاریخ اقتصادی یک علم عمیق و آشکار است

طبق اعتقاد یک مؤمن؛ تاریخ اقتصادی دانشی عمیق و آشکار است. در کوتاه مدت می توان همه چیز را در رابطه با رانت خواران انکار و انکار کرد و به جای حقیقت، جعلی نشان داد، اما تاریخ اقتصادی با تمرکز بر افق بلندمدت سیاه می شود، هر که در آن غش کند. جناب آقای دکتر شاکری با طرح ضرورت و تاکید قوی بر تجهیز اندیشمندان اقتصاد و اقتصاد سیاسی ایران به روش شناسی این راه را باز کرده اند. شاید یکی از درخشان ترین امتیازات این کتاب این باشد که در واقع یک برنامه تحقیقاتی حقیقت محور را برای اقتصاددانان و اقتصاددانان و برای اقتصاد ایران از دریچه اقتصاد سیاسی ایران گشوده است. هر یک از نکاتی که ایشان برجسته کرده اند حاوی حکمت و در عین حال دعوتی است برای درک عمیق تر و ادامه این راه به عنوان خدمتی ملی.

توسعه ملی بدون توزیع قدرت یک توهم است

رئیس پژوهشکده مطالعات دینی و اقتصادی با بیان اینکه شکری در این کتاب به درستی می گوید حیاتی ترین مسئله در ایران ایجاد فرصت های شغلی مولد است، تاکید کرد: کسانی که دستی در علم دارند می دانند که مشارکت اقتصادی و سیاسی مردم حلقه عدالت، آزادی و استقلال است. وی در این کتاب نشان داده است که بی سابقه ترین میزان ایجاد فرصت های شغلی در تاریخ معاصر اقتصاد ایران مربوط به دوره 1376 تا 1380 است و با تاکید بر ضرورت رویکرد میان رشته ای نشان داده است که در آن دوره فضای سیاسی و اقتصادی کارنامه درخشانی از خود ارائه کرده است. اگر مثلاً دولت ما عاقل شود و بخواهد به جای منافع مافیایی ها، منافع مردم و تولیدکنندگان و توسعه ملی را در اولویت قرار دهد، وقتی این موفقیت را تحلیل می کنیم، می بینیم که اولین ویژگی آن دوره این است که توزیع قدرت در ایران به بهترین شکل تاریخی خود بوده است.

مومنی خاطرنشان کرد: تصور کسانی که راه نجات ایران را یکپارچه‌سازی حکومت می‌دانند، شاید به مافیاها و منافع آنها مربوط باشد، اما ربطی به توسعه ملی ایران ندارد. توزیع عادلانه قدرت، حیاتی ترین عنصر در شکل گیری موفقیت اقتصادی در ایران است.

وی با یادآوری اینکه در آن دوره بانک خصوصی نداشتیم به طوری که موتور محرکه سلب مالکیت دارایی های بین نسلی، بدبختی مردم و ترجیح دلالی و ربا بر تولید بود، گفت: در آن دوره درآمد نفت و قیمت نفت در سطح نسبتا پایینی قرار داشت، یعنی فرصتی تاریخی که در آن رانت گرایی که مبتنی بر مبارزه با حذف نقش بسیار ناچیزی است، داشت. علاوه بر اینها، در وزارت اقتصاد آن دوره، افرادی مانند حسین نمازی و زنده مرتضی قره باغیان در حوزه سیاستگذاری اقتصادی نقش داشتند.

در ایران مسئولیت های اقتصادی به افرادی سپرده می شود که درک واقعی از اقتصاد ندارند

در ایام نماز تسهیلات بانکی به جای مسکن به صنعت اختصاص یافت

وی ضمن تاکید بر لزوم توجه به منازعات سلطه‌گرایانه و اقتصاد سیاسی بین‌الملل و سازوکارها، ابزارها و نهادهایی که منافع خود را در اقتصادهای توسعه نیافته دنبال می‌کنند، تصریح کرد: متأسفانه افرادی برای این مسئولیت‌ها انتخاب می‌شوند که فاقد ابتدایی‌ترین بینش نسبت به واقعیت اقتصادی ایران هستند و با توهمات زیادی همراه هستند و پس از آن ما نیز به آن دست می‌یابیم! نکته بسیار جالبی که در دوران وزارت دکتر نمازی وجود داشت و آقای شاکری در این کتاب به خوبی توضیح داده اند این است که علاوه بر مرزبندی جدی با برنامه منحط تعدیل ساختاری، مانده تسهیلات اجرایی نظام بانکی به صنعت بیش از مانده تسهیلات اعطایی به مسکن و سایر بخش ها بوده است. این موضوع از منظر اقتصاد سیاسی حکمت های بسیاری دارد.