میهن تجارت- دوران اقتصادهای درونگرا و بسته سالهاست که به پایان رسیده و سرمایه گذاران بین المللی نه تنها به دنبال خرید سهام هستند، بلکه به دنبال مشارکت در آینده اقتصاد کشورها هستند. این یک سوال اساسی برای بازار سرمایه ایران است که آیا بدون توسعه روابط بین المللی می توان به عمق بازار، ثبات سرمایه گذاری و رشد پایدار دست یافت؟
روابط بینالملل تنها به معنای امضای قراردادهای سیاسی نیست. بلکه بستری برای شکل گیری جریان سرمایه، انتقال فناوری، توسعه بازارهای صادراتی و ایجاد اعتماد جهانی است. بازار سرمایه به عنوان دماسنج اقتصاد به سرعت به تغییرات محیط خارجی واکنش نشان می دهد و هر گامی در جهت گسترش روابط خارجی می تواند هزینه سرمایه گذاری را کاهش داده، ریسک های سیستماتیک را تعدیل کند و زمینه را برای ورود سرمایه های جدید فراهم کند. در تجربه جهانی مشاهده می شود که بازارهای سهام به خودی خود رشد نکرده اند، بلکه نتیجه مستقیم تعاملات اقتصادی و سیاسی کشورها بوده و ارتباطات برون مرزی به سوخت موتور بورس تبدیل شده است.
در نمونه های بین المللی، چین پس از پیوستن به سازمان تجارت جهانی، جهش بی سابقه ای را در بورس شانگهای تجربه کرد و با ورود سرمایه گذاران خارجی و ایجاد شاخص های مشترک با بورس هنگ کنگ، از بازار بسته به بازیگر اصلی سرمایه جهانی تبدیل شد. هند با انعقاد قراردادهای تجاری با اروپا و آمریکا زمینه را برای جذب سرمایه خارجی فراهم کرد و تنها در سال 2023 حدود بیست و چهار میلیارد دلار سرمایه خارجی وارد بازار سرمایه این کشور شد. امارات با تأسیس مرکز مالی بین المللی DIFC توانست بورس دبی را به یکی از قطب های مالی خاورمیانه تبدیل کند و نشان دهد که حتی بدون اقتصاد بزرگ صنعتی نیز می توان با دیپلماسی فعال و شفافیت اقتصادی، سرمایه های جهانی را جذب کرد. ترکیه با توافق با اتحادیه اروپا و امکان معاملات اوراق قرضه در بورس های بین المللی، توانست نقدینگی بازار را افزایش دهد و سرمایه گذاران خرد اروپایی را وارد معاملات کند. این تجربیات نشان می دهد که هیچ بازاری بدون اتصال به شبکه مالی جهانی به قدرت پایدار دست نیافته است.
در همین راستا تحرکات اخیر سازمان بورس و اوراق بهادار ایران حاکی از آن است که ظرفیت اتصال به بازارهای جهانی در حال پیگیری است. رئیس سازمان بورس در ماه های گذشته در حاشیه پنجاهمین اجلاس سالانه سازمان بین المللی کمیسیون های اوراق بهادار در قطر با روسای بورس های کشورهای قطر، عربستان، عمان، مالزی، هند، آفریقای جنوبی و پاکستان دیدار و رایزنی کرده است. محور اصلی این مذاکرات توسعه همکاری های فنی، ایجاد زیرساخت های مشترک برای ابزارهای تامین مالی جدید و امکان عرضه مشترک سهام در بورس های دو کشور بود که می تواند ایران را از یک بازار منزوی به یک بازیگر فعال در شبکه سرمایه منطقه ای تبدیل کند. همچنین امضای قراردادهای همکاری بین سازمان بورس و اوراق بهادار ایران و بازار سرمایه تاجیکستان و بلاروس نشان می دهد که مسیر همکاری وارد مرحله اجرایی شده است. در این تفاهمات موضوعاتی از جمله امکان سنجی عرضه همزمان سهام شرکت ها، توسعه صندوق های پروژه مشترک و انتقال تجربه 60 ساله ایران در بورس و تجربه 20 ساله در بورس کالا مطرح شده است.
بیشتر بخوانید: بورس تهران نزدیک به سقف تاریخی
در صورت بهبود روابط خارجی، بازار سرمایه ایران سه دستاورد کلیدی خواهد داشت: ورود سرمایه گذاران خارجی که حتی شامل سرمایه ایرانیان خارج از کشور می شود و می تواند نقدینگی بازار را متحول کند، افزایش ارزش گذاری شرکت ها با رشد تقاضا و افزایش نسبت P/E و تنوع ابزارهای مالی با انتشار اوراق مشترک و ایجاد صندوق های سرمایه گذاری خارج از کشور. اما توسعه روابط بین الملل تنها با امضای قرارداد محقق نمی شود و برای باز شدن درهای بازار سرمایه باید الزامات اساسی مانند شفافیت اطلاعات و رعایت استانداردهای بین المللی حسابداری، ثبات در سیاست خارجی، قابل پیش بینی بودن اقتصاد، تسهیل ورود و خروج سرمایه و ارتقای رتبه اعتباری ایران برآورده شود.
بازار سرمایه ایران اکنون در یک نقطه تاریخی قرار دارد. از یک سو ظرفیتهای اساسی مانند داراییهای ارزان، صنایع صادراتمحور و نیروی انسانی متخصص وجود دارد و از سوی دیگر محدودیتهای ناشی از تحریمها و نبود روابط پایدار مانع از فعال شدن این ظرفیتها شده است. تجربه جهانی تأیید می کند که بازارهای سهام نه با تزریق پول الزامی بلکه با اتصال به جریان واقعی سرمایه جهانی رشد می کنند. اگر دیپلماسی اقتصادی فعال شود، بورس ایران می تواند به بازیگری تاثیرگذار در سطح بین المللی تبدیل شود، اما در غیر این صورت، حتی بهترین شرکت های بورسی هم نمی توانند ارزش واقعی خود را نشان دهند. حال سوال مهم این است که آیا وقت آن نرسیده که دیپلماسی از پشت میز سیاسی به تالار شیشه ای بیاید و موتور توسعه بازار سرمایه را روشن کند؟
منبع: دنیای اقتصاد
