بعدی- روز گذشته خبری مبنی بر احتمال برکناری سخنگوی وزارت امور خارجه و اعزام وی به ماموریت نیویورک در کانال های تلگرامی منتشر شد.
بر اساس گزارش فردا، بر اساس این خبر که بر اساس شنیده های یک رسانه غیررسمی منتشر شده، قرار است اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، جایگزین امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در مقر سازمان ملل در نیویورک شود. در سال 1401 ایروانی جایگزین مجید تختوانچی شد و به نیویورک رفت. اگرچه سه سال از ماموریت ایروانی در نیویورک می گذرد، اما این لزوما به معنای پایان ماموریت او نیست. زیرا پیش از این کمال خرازی 8 سال، محمدجواد ظریف 5 سال و محمد خزایی 6 سال در این سمت بودند. به غیر از دوره های یک تا چهار ساله که در سوابق وجود دارد. پیگیری های خبرنگار به گزارش میهن تجارت نشان می دهد که خبر انتقال بکایی و اعزام او به نیویورک شایعه است و تاکنون چنین موضوعی مطرح نشده است. اما این شایعه بدون هدف منتشر نشده است.
دفتر ژنو به مجمع سخنگو
با تغییر دولت در سال 1403، در 20 مهرماه سال گذشته با حکم سید عباس عراقچی، بقایی به سمت معاون وزیر، سخنگوی و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه وزارت امور خارجه منصوب شد. وی از سال 1397 تا 1401 سفیر و نماینده دائم ایران در مقر سازمان ملل در ژنو (مرکز اروپایی سازمان ملل متحد) بود. پس از پایان مأموریتش در ژنو، به تهران بازگشت و به عنوان مشاور و دستیار وزیر امور خارجه وقت – مرحوم حسین امیرعبداللهیان – مشغول به کار شد.
بقایی یکی از دیپلمات های حاضر در مذاکرات برجام بود که حضورش در وزارت امور خارجه به مدیریت امیر عبداللهیان با حملات جریان رادیکال مواجه شد. به خصوص که از زمان حضور در ژنو در جریان مذاکرات احیای برجام با مدیریت علی باقری کنی، معاون سیاسی وقت وزارت امور خارجه بود و پس از بازگشت به تهران نیز به این سمت ادامه داد.
وی در زمان اجرای توافق هسته ای، دبیر ستاد اجرای برجام در وزارت امور خارجه نیز بود. وی در مذاکرات احیای برجام جایگزین کاظم غریب آبادی شد که در سال 1400 از مأموریت وین به تهران بازگشت و معاون امور بین الملل قوه قضائیه شد. بقایی در این دوره مدیریت کمیته هسته ای تیم ایران را بر عهده داشت.
ماندن در کنار علی باقری در مذاکرات احیای برجام – وین، 23 بهمن 1400
آوریل 1401 محمود نبویان نماینده مجلس وی در یادداشتی انتقادی درباره مذاکرات احیای برجام و متنی که باقری کنی درباره آن مذاکره می کرد، با اشاره به مشکلاتی که با این متن داشت، نوشت: «همه این اقدامات ناگوار ناشی از این است که مسئولان اصلی درگیر در مذاکرات فعلی وین – یعنی مسئولان کمیته های هسته ای، تحریم ها، تصمیم مسئولان کمیسیون مشترک، دقیقا همان کمیسیون اجرایی هستند. تیم مذاکره به طوری که کمیته هسته ای به آقای بقایی سپرده شد، کمیته تحریم به آقای سادات میدانی و دو کمیته تصمیم گیری کمیسیون مشترک و همچنین پیوست اجرا به آقای صابری انصاری سپرده شد. It is necessary to remind the honorable President – Mr. Hojjaul Islam Dr. Raisi – who, thank God, is seriously trying to observe the red lines of the system in the negotiations, that in order to reach an agreement that can provide the interests of the Iranian nation by observing the red lines of the system, it is necessary to make an immediate change in the negotiation team and to use revolutionary and religious people who are committed to the interests of the nation and the red lines of the سیستم.”
تکامل یا افول؟
بقایی در حال حاضر یکی از هفت معاون وزیر امور خارجه و یکی از تغییرات اساسی در ساختار این وزارتخانه در سال 1403 است که پس از حضور در مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه، تغییراتی را در برنامه های این مرکز کلید زد. از جمله برگزاری جلسات پرسش و پاسخ با دانشجویان دانشگاه ها و انجمن های علمی مختلف. وی همچنین یکی از دیپلمات هایی است که کار خود را به عنوان کارشناس در وزارت امور خارجه از دهه 80 آغاز کرد و هرگز خارج از این نهاد نبود.
مراسم بزرگداشت نوروز، ژنو، آوریل 1401
با توجه به جایگاه فعلی بقایی در ساختار اداری وزارت امور خارجه، اعزام وی به نیویورک به عنوان رئیس هیئت ایران در مقر سازمان ملل به معنای ارتقای اداری نیست. زیرا پیش از این نیز در سال های 1397 تا 1401 در مقر اروپایی سازمان ملل متحد سمتی مشابه داشته است. اگر از ژنو به نیویورک می رفت، جایگاهش از نظر اداری ارتقا نمی یافت، زیرا به عنوان سفیر و نماینده دائم در هر دو این ماموریت حضور داشت. وی در حال حاضر معاون وزیر و سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز هست و رفتن به نیویورک از نظر اداری برای او ترفیع تلقی نمی شود.
از سوی دیگر رئیس سفارت در نیویورک به عنوان مدیریت ارتباطات دیپلماتیک و حضور در مرکز تماس بین المللی یکی از مهمترین سمت های سیاسی محسوب می شود. این نمایندگی در فاصله سال های 1398 تا 1401 به مدیریت مجید تختوانچی اداره می شد. در حالی که دو سال قبل از آن از وزارت امور خارجه به ریاست جمهوری رفت و معاونت سیاسی این دفتر بود. در همین ماموریت بود که تختوانچی به سرطان مبتلا شد و با بازگشت به ایران دو سال مسئولیتی نداشت تا اینکه به عنوان معاون سیاسی عراقچی به وزارت امور خارجه بازگشت. با توجه به پیگیری های بعدی این موضوع در مورد انتقال بقا مطرح نیست و دلیل طرح ناگهانی آن هنوز مشخص نیست.
