روح الله مدبر در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارت با اشاره به جزئیات دیدار سران کشورهای آسیای میانه و ترامپ گفت: محور اصلی رئیس جمهور آمریکا در این دیدار حمله لفظی و سیاسی به ایران بود. ترامپ علناً مسئولیت تجاوز اسرائیل به ایران را پذیرفت و اعلام کرد که این اقدام با نظر و هماهنگی مستقیم وی انجام شده است. وی با لحنی غرورآمیز گفت که ایران را از یک قدرت منطقه ای به کشوری ضعیف تبدیل کرده و اکنون کشورهای آسیای مرکزی می توانند با خیال راحت به «پیمان ابراهیم» بپیوندند.
وی افزود: پس از این اظهارات قزاقستان رسما اعلام کرد که به این معاهده پیوسته است. به عبارت دیگر، ترامپ نقش زمینه سازی برای حضور اسرائیل در آسیای مرکزی را بر عهده گرفته است. این روند بخشی از استراتژی گستردهتر آمریکاست که هدف آن حذف ایران از معادلات ژئوپلیتیک منطقه و ایجاد کریدور ضد ایرانی در قفقاز جنوبی است.
کارشناس مسائل اوراسیا تصریح کرد: یکی از پروژه های کلیدی در این راستا طرح موسوم به «کریدور ترامپ» است که با هدف ایجاد محور ارتباطی بین ارمنستان و آذربایجان و حذف مسیر ایران به ارمنستان طراحی شده است. همزمان، آمریکا در حال گسترش حضور خود در ارمنستان و قزاقستان است و آزمایشگاه هایی برای تولید سلاح های بیولوژیکی و میکروبی با استفاده از پوشش های به ظاهر علمی ایجاد کرده است.
مدبر گفت: در قزاقستان مرکزی به نام «آی کیم بایف» با حمایت آمریکا ایجاد شده که یکی از مراکز فعال در زمینه تولید سلاح های بیولوژیک بر پایه عوامل بیماری زا است. در دیدار اخیر ترامپ و مقامات قزاقستان، افزایش همکاری ها در این زمینه و گسترش نفوذ نظامی و امنیتی آمریکا در دستور کار قرار گرفت.
پیامدهای خطرناک نفوذ آمریکا در منطقه
وی افزود: تهدید اصلی این است که رابطه رو به رشد کشورهای آسیای مرکزی و آمریکا مستقیما علیه ایران تعریف می شود. ترامپ در گفت و گوهای خود ایران را دشمن معرفی کرد و وعده های سرمایه گذاری اغراق آمیزی به سران منطقه داد در حالی که حضور اقتصادی آمریکا در این کشورها در عمل بسیار محدود و ناچیز است.
کارشناس مسائل اوراسیا تصریح کرد: وعده های واشنگتن چیزی جز «رویا فروشی» نیست و هدف واقعی بی ثباتی سیاسی در کشورهای آسیای مرکزی است. ساختار سیاسی این کشورها شکننده است و هرگونه تحریک یا حمایت از جنبشهای افراطی میتواند به شورشهای داخلی منجر شود. آمریکا دقیقاً با همین هدف در تلاش است تا دولتهای ضعیف و وابسته را در این کشورها تقویت کند تا جبهه جدیدی از بیثباتی در آسیای مرکزی ایجاد کند.
مدبر گفت: این تحولات در حالی رخ می دهد که رئیس جمهور ایران در آینده نزدیک سفر مهمی به قزاقستان دارد. لازم است نظام دیپلماسی کشور در این دیدارها نسبت به تهدیدات و خطرات گسترش نفوذ آمریکا به صراحت هشدار داده و بر نقش ایران در حفظ امنیت منطقه تاکید کند.
ضعف تهران در استفاده از ظرفیت های اقتصادی منطقه
وی افزود: ایران عضو ناظر اتحادیه اقتصادی اوراسیا و طرف قرارداد تجارت آزاد با این اتحادیه است اما از این فرصت ها استفاده نکرده است. کشورهای آسیای میانه به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی و عدم دسترسی به آب های آزاد نیاز حیاتی به مسیر ایران دارند اما تهران هنوز از این فرصت طلایی استفاده نکرده است.
کارشناس مسائل اوراسیا با انتقاد از ضعف دیپلماسی اقتصادی کشور تصریح کرد: سطح مبادلات تجاری ایران و قزاقستان کمتر از 300 میلیون دلار است. عددی که در مقایسه با ظرفیت های دو کشور بسیار کم و حتی خنده دار است. در حالی که قزاقستان می تواند به راحتی از طریق ایران به خلیج فارس و آب های آزاد متصل شود، اما زیرساخت های لازم را فراهم نکرده ایم.
مدبر گفت: در مورد ترکمنستان نیز وضعیت مشابهی داریم. این کشور حدود 900 کیلومتر مرز زمینی و 300 کیلومتر مرز دریایی با ایران دارد اما همچنان از مسیر ایران به خوبی استفاده نمی کند. در حالی که ترکمنستان امروز مبادلات تجاری خود را با امارات از طریق هوا انجام می دهد، مسیر زمینی ایران ظرفیت فوق العاده ای برای توسعه تجارت منطقه ای دارد.
ضرورت تحول در دیپلماسی اقتصادی ایران
وی افزود: تهران باید از سیاست های شعاری فاصله گرفته و در حوزه دیپلماسی اقتصادی وارد فاز برنامه ریزی عملیاتی شود. در حال حاضر من فقط مصاحبه ها و نظرات کلی را می بینم، در حالی که باید در توسعه زیرساخت ها، فعال سازی مسیرهای ترانزیتی و بهره برداری از فرصت های اتحادیه اقتصادی اوراسیا اقدام ملموسی انجام داد.
کارشناس مسائل اوراسیا تصریح کرد: وقتی تهران از فرصت های طلایی خود در این توافقات استفاده نمی کند، ترامپ در اتاق بیضی شکل با سران آسیای مرکزی می نشیند، تهران را تهدید می کند و رویای سرمایه گذاری را به آنها می فروشد. در نتیجه مبادلات محدود ما نیز از بین می رود. اگر ایران میخواهد موقعیت منطقهای خود را حفظ کند، باید عملگرایی را جایگزین شعارها کند.
منبع : به گزارش میهن تجارت
