به گزارش اختاز نیوز به نقل از روزنامه ایران، بازار خودروهای مونتاژی این روزها در نقطه جوش قرار گرفته است; خودروهایی که با پشتوانه ارزی تولید می شوند اما همچنان گرانتر از نمونه های وارداتی به دست مصرف کنندگان می رسند. کیفیت تغییر زیادی نکرده و تحویل طولانی است، در حالی که قیمت ها هر از چند گاهی بالا می رود. اتفاقی که باعث شد وزیر صنعت، معدن و تجارت شخصا وارد این موضوع شود.
سید محمد اتابک در واکنش به این روند به خودروسازان هشدار داد که در صورت ادامه افزایش قیمت ها، دولت برای حفظ تعادل بازار، تعرفه واردات خودرو را اصلاح خواهد کرد.
اما سوال اساسی اینجاست که چرا خودروهای مونتاژی با وجود حمایت ارزی همچنان در ایران گران هستند؟ حسین رحیمی نژاد کارشناس صنعت خودرو با یک نظرسنجی ساده به «ایران» می گوید: قیمت عرضه خودروهای مونتاژی در ایران بسیار بالاتر از کشورهای مبدأ و کشورهای همسایه است. وی برای اثبات این موضوع به چند نکته اشاره میکند: «اگر بخواهیم قیمت عرضه خودرو را با قیمت خودرو در بازار چین مقایسه کنیم، اولاً خودروهای صادراتی از چین شامل 13 درصد معافیت مالیاتی برای صادرکننده میشود و این امر باعث کاهش قیمت کل برای مونتاژکننده میشود و همچنین مونتاژکنندگان قطعات جداگانهای وارد میکنند که هزینه تولید در منبع را کاهش میدهد که با در نظر گرفتن انرژی، 10 تا 15 درصد بهای تمام شده تولید را کاهش میدهد و با در نظر گرفتن انرژی کاهش مییابد. کاهش 5 تا 10 درصدی در کل بهای تمام شده را برآورد میکند، علاوه بر این، با توجه به اینکه شرکتها محصولات را به صورت عمده خریداری میکنند، باز هم میتوان انتظار کاهش حدود 10 درصدی را نسبت به قیمت فروش در چین داشت.
رحیمی نژاد در محاسبه هزینه های جانبی می گوید: با احتساب حقوق گمرکی حدود 30 درصدی قطعات، با توجه به عمق ساخت داخل اظهارنامه و همچنین هزینه حمل و نقل حداکثر 500 دلار برای هر قطعه خودرو، هزینه نهایی واردات قطعات و تولید خودرویی که در بازار چین فروخته می شود باید با قیمت 12 هزار تومان در بازار چین به قیمت 12 هزار تومان بسته شود. دلار.”
با فرض اضافه شدن 20 درصد هزینه های سربار و مالیات و همچنین 20 درصد سود شرکت، چنین محصولی باید با قیمتی در حدود 17 هزار دلار در بازار ایران به فروش برسد که با احتساب نرخ ارز دولتی که به این شرکت ها داده می شود، معادل یک میلیارد و دویست میلیون تومان است. این در حالی است که در بازار ایران همین خودرو از حدود 12 هزار دلار تا دو میلیارد و پانصد میلیون تومان به فروش می رسد. یعنی حدود 100% گرانتر از قیمت واقعی آن. در مورد سایر محصولات با قیمت های دیگر نیز وضعیت تقریباً به همین منوال است، یعنی چیزی حدود 100 درصد گرانتر از آنچه باید باشد.»
شورای مسابقات وارد میدان شد
بر اساس گزارش ها، قیمت گذاری مبهم و صورت های مالی غیرشفاف باعث شده تا خودروهای مونتاژی با قیمت هایی تا دو برابر قیمت واقعی به فروش برسند. در قبال این وضعیت حتی شورای مسابقات و سازمان حمایت نیز وارد عمل شدند. سپهر دادجوی توکلی سخنگوی شورای رقابت در واکنش به این موضوع گفت: مردم از قیمت خودروهای مونتاژی ناراضی هستند. وی اگرچه بر تلاش برای کاهش شکاف بین قیمت تمام شده واقعی و بازار تاکید کرد، اما معتقد است “محدودیت های قانونی و ابهام در صورت های مالی، توانایی نهادهای نظارتی را برای اصلاح قیمت ها محدود کرده است.”
اما علت اصلی گرانی خودروهای مونتاژ شده چیست؟ رحیمی نژاد درباره علت اصلی گرانی خودروهای مونتاژی توضیح می دهد: وضعیت فعلی یکی از این دو دلیل است؛ یا سوء مدیریت.
وی تاکید می کند که کار مونتاژ در ایران نه درآمد واقعی برای صنعت خودرو به ارمغان می آورد، نه اشتغال قابل توجهی ایجاد می کند و نه قیمت ها را برای مصرف کنندگان کاهش می دهد.
چگونه می توان قیمت ها را کنترل کرد؟
رحیمی نژاد در خصوص راهکارهای کنترل قیمت می گوید: یکی از مهمترین ابزارهای کنترل قیمت واردات خودرو است، رقابت از طریق واردات باعث می شود که مشتری محصول بهتری را با قیمت مناسب تری خریداری کند و مونتاژکنندگان نتوانند هر قیمتی را که می خواهند تعیین کنند، از سوی دیگر حمایت از تولیدکنندگان واقعی داخلی باید هدفمند شود و به جای تخصیص بیشتر منابع به مونتاژکنندگان واقعی و بخشی دیگر از تولید به مونتاژکنندگان واقعی و بخشی از آن به تولیدکنندگان واقعی داده شود. و حقوق مصرف کننده نقض نمی شود.”
مونتاژ کننده یا سازنده ماشین شخصی؟
برخی کارشناسان معتقدند تکلیف خودروسازان مونتاژی مشخص نیست. به نظر می رسد که آنها یک خودروساز خصوصی هستند، اما بیشتر قطعات آنها از چین وارد می شود و در واقع مونتاژ می شوند. رحیمی نژاد تاکید می کند: عمق فضای داخلی خودروهای مونتاژ شده اغلب واقعی نیست و بسیاری از قطعاتی که ثبت داخلی می شوند، عملا وارداتی هستند. ممکن است برخی شرکت ها مثلاً اعلام کنند که 35 درصد عمق ساخت داخل دارند و بر این اساس از معافیت های گمرکی بهره مند می شوند، اما در عمل این داخلی سازی کمتر از 20 درصد است و قطعات فقط از واردکننده یا شرکت های بازرگانی داخلی خریداری می شود که آنها نیز این قطعات را به عنوان واسطه از چین وارد می کنند و تولید واقعی صورت نمی گیرد. این موضوع قابل کنترل است و با نظارت دقیق می توان شرکت های تجاری و تولیدی را تشخیص داد. بنابراین صرف خرید قطعات از یک شرکت ایرانی به معنای ساخت داخلی واقعی نیست و نباید منجر به معافیت گمرکی شود. بر این اساس لازم است سازوکارهای شرکت ها مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد.
