به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، یک سال پیش بشار اسد حاکم سابق سوریه پس از پنج دهه تسلط سیاسی و اجتماعی از قدرت کنار رفت. دولتی که دو نسل از خانواده اسد را به میدان آورد، جای خود را به گروهی از شاخه های منطقه ای و جهانی القاعده داده است. ابومحمد جولانی، تروریست کهنه کار و رهبر دولت جدید، یک سال است که مسئولیت رهبری سیاسی سوریه را بر عهده دارد و این دوره فرصتی برای بررسی تحولات و تغییرات گسترده این کشور فراهم کرده است.
اگرچه روابط جولانی با ترکیه زیاد است، اما تفاوت های قابل توجهی بین او و دوره اسد وجود دارد. تیم جولانی هیچ تمایلی برای انتقال دموکراتیک، تدوین قانون اساسی یا برگزاری انتخابات آزاد ندارد.
انتخابات مجلس که توسط وی برگزار شد اکثر نمایندگان را مستقیماً تعیین کرد و تنها تعداد کمی از نمایندگان منتخب با رای حدود شش هزار نفر انتخاب شدند. جولانی مسئولیت ریاست جمهوری و نخست وزیری را نیز در یک نفر ادغام کرده و هر دو سمت را بر عهده دارد. اقدامی که عملاً تمرکز قدرت را در یک گروه محدود و یک فرد خاص نشان می دهد.
سیاست خارجی و تغییر شرکا
جولانی در حوزه روابط خارجی با تغییر شرکای سابق مسیر متفاوتی را در پیش گرفته است. اسد با روسیه، ایران، چین و محور مقاومت همکاری کرد و در اواخر دوران حکومتش تا حدودی به امارات نزدیک شد، اما جولانی به غرب، ترکیه، عربستان، قطر و گروه های تروریستی روی آورده است. تفاوت اصلی در نحوه قرار گرفتن در معرض است. اسد به دلیل رابطه با شرق و ایران از سوی غرب تحت فشار بود، اما جولانی به دلیل همکاری با غرب تاکنون با فشار مشابهی از شرق مواجه نشده است.
چالش های داخلی و اقلیت ها
اوضاع داخلی سوریه نیز پیچیده تر شده است. اگر در زمان اسد تنها دو کانون واگرا وجود داشت، امروز سه کانون متمایز را می توان شناسایی کرد: کردها در شرق، علوی ها و دروزی ها در جنوب و منطقه ساحل. نیروهای جولان در شمال مستقر هستند و متحدان ترکیه نیز حضور دارند، اما این مناطق فقط نسبتاً امن هستند و سایر مناطق همچنان در جدایی طلبی و سرکشی فرو رفته است. کردها مسیر جدایی خود را در شرق دنبال می کنند، دروزی ها در جنوب نافرمانی کرده اند و احتمال تنش و جدایی طلبی در میان علویان در غرب و منطقه ساحل بسیار زیاد است. این تغییر نشان می دهد که وضعیت داخلی سوریه از دو مرکز واگرایی در دوران اسد به سه مرکز اصلی در دوران جولان تبدیل شده است و این کشور در مسیر پیچیده هرج و مرج داخلی حرکت می کند.
تلاش برای تغییر چهره و دولت تروریسم
دولت جدید سعی کرده با اقداماتی چهره ای متفاوت ارائه دهد و ثابت کند که دیگر آن گروهی نیست که از القاعده و داعش پیروی می کند. با این حال، گذشته تروریستی جولانی نه فراموش شده و نه از بین رفته است. سرکوب خونین علویان و دروزی ها نشان می دهد که هیچ تغییر واقعی در رفتار دولت جدید ایجاد نشده است و تروریسم دولتی شکلی ساختار یافته به خود گرفته است. گروههای داخلی مختلف از جمله علویها، شیعیان، دروزها، کردها، مسیحیان و سنیهای سکولار همچنان با هویت و سیاستهای خشونتآمیز دولت درگیر هستند.
چالش های امنیتی و نظامی
جولانی تاکنون توانسته روابط نسبتاً پایداری با غرب و سنیهای سکولار داشته باشد و از افزایش تنش با مسیحیان جلوگیری کند، اما حوزههای بحران و تنش همچنان وجود دارد. او در دستگاه نظامی و امنیتی با دو گروه بنیادگرای داخلی و خارجی مواجه است که علاوه بر پاسداری از مرزهای لبنان، در تعامل با کردها، علوی ها و دروزی ها دخالت می کنند. هر گونه رهایی این گروه ها از کنترل نظامی ممکن است پیامدهای اجتماعی و سیاسی گسترده ای داشته باشد.
رقابت بازیگران بین المللی
در سطح بین المللی، آمریکا و رژیم صهیونیستی برنامه های متفاوتی برای سوریه دارند. آمریکا در تلاش است تا تمامیت کشور را حفظ کند و از جولانی و تروریست های همراهش برای انجام توطئه هایی علیه دیگر کشورهای منطقه مانند لبنان، عراق و ایران سوء استفاده کند. از سوی دیگر رژیم صهیونیستی جولانی را غیرقابل اعتماد می داند و با توجه به بی ثباتی کشور، احتمال سرنگونی وی را محتمل می داند. بنابراین تمرکز تل آویو بر تقسیم مناطق و ایجاد پل های منطقه ای برای نفوذ در جنوب و شرق است. این اقدامات شامل تلاش برای مستقل ساختن دروزی ها در جنوب و ایجاد وابستگی آنها به تل آویو برای دسترسی مستقیم رژیم صهیونیستی به کردها و مناطق حساس است.
این تضادهای بین المللی و سیاست های متضاد بین حامیان غربی جولانی شکاف بزرگی ایجاد کرده و آینده سوریه را در هاله ای از عدم اطمینان قرار داده است. آمریکا پشت سر جولانی ایستاده و او را ابزاری برای نفوذ منطقه ای می بیند، اما رژیم صهیونیستی با کار خودسرانه و طرح تجزیه مناطق، اوضاع را پیچیده کرده و حمایت غرب را تحت تاثیر قرار داده است.
بحران اقتصادی و انسانی
از منظر اقتصادی، اگر دسترسی به منابع و بهره مندی از اقتصاد در دوران اسد به وابستگی به دولت گره خورده بود، امروز وضعیت فرقی نمی کند. اگرچه تحریم ها تا حدی برداشته شده و کمک های خارجی در جریان است، اما اقلیت های تحت ستم همچنان از نظر معیشتی و امنیت جانی در معرض تهدید هستند. وعده های بهبود اقتصادی و رفع تحریم ها بیشتر جنبه نمایشی دارد و هنوز بخش های مهمی از جامعه از مزایای آن بی بهره اند.
سوریه امروز، یک سال پس از جولانی، کشوری بین تروریسم دولتی، حضور گسترده بازیگران خارجی، بحران های هویت داخلی و هرج و مرج اقتصادی و امنیتی است. این وضعیت پیچیده و چند لایه، آینده این کشور و ثبات منطقه را در هاله ای از عدم اطمینان فرو برده است.
منبع : به گزارش میهن تجارت
