به گزارش میهن تجارت، ورود باشگاه های بزرگی چون استقلال، پرسپولیس، سپاهان و قبل از آن ذوب آهن به عرصه تیم داری در رشته های المپیکی این روزها به یکی از بحث برانگیزترین موضوعات ورزشی کشورمان تبدیل شده است. شاید حضور تیمهای باشگاههای بزرگ در رشتههایی غیر از فوتبال بتواند به افزایش منابع مالی، توجه رسانهها و ارتقای سطح حرفهای این رشتهها کمک کند، اما این اتفاق پرسشهای جدیتری را پیش روی اهالی ورزش قرار داده است. پرسش هایی که فراتر از هیجان و تبلیغات موقتی است، نگاهی اجمالی به ساختار حاکمیتی ورزش ایران و رابطه باشگاه داری و توسعه ورزش قهرمانی دارد.
تجربه کشورهای موفق در المپیک نشان می دهد که مسیر کسب مدال کوتاه و هیجان انگیز نیست. در واقع ثبات مدیریت، سرمایه گذاری بلندمدت، استعدادیابی علمی، توجه به سطوح پایه و هماهنگی بین باشگاه ها، فدراسیون ها و نهادهای ورزشی از جمله دلایل موفقیت در ورزش المپیک است. در چنین شرایطی این سوال اساسی مطرح می شود که آیا ورود باشگاه های بزرگ ایرانی به رشته های المپیک دارای چنین مولفه هایی است یا بیشتر شبیه پروژه های موقت و نمادین است که با تغییر مدیران یا شرایط اقتصادی متوقف می شود؟
این بلاتکلیفی زمانی بیشتر می شود که مثال هایی مانند خروج ذوب آهن از رشته های المپیک یا ورود و خروج مکرر برخی باشگاه ها در کشتی، والیبال، بسکتبال، هندبال و حتی ورزش بانوان را مرور کنیم. در چنین فضایی امنیت شغلی ورزشکاران، اعتماد اهالی ورزش و حتی انگیزه نسل جوان برای ماندن در مسیر قهرمانی مستقیماً تحت تأثیر قرار می گیرد. به ویژه همزمانی این تحولات با نزدیک شدن به بازی های آسیایی ناگویا 2026 و المپیک 2028 حساسیت باشگاه های بزرگ را دوچندان کرده است. چرا که به دلیل این اتفاق از این پس اهالی ورزش انتظار بیشتری از کاروان ایران در مسابقات پیش رو دارند.
مالکیت تیمی باشگاه های بزرگ نمادین است
رضا شجی، رئیس مرکز مانیتورینگ تیم ملی کمیته ملی المپیک وی در گفت وگو با خبرنگار ایمنا درباره تاثیر همگروهی استقلال و پرسپولیس در ورزش های المپیک بر رقابت های ناگویا و المپیک اظهار کرد: ورود باشگاه های بزرگ به رشته های المپیک در ظاهر اتفاقی مثبت و نشان از گسترش مسئولیت اجتماعی باشگاه هاست اما اگر از منظر ساختاری بررسی شود ممکن است باعث نگرانی شود. تجربه جهانی نشان می دهد که کسب مدال های المپیک حاصل سرمایه گذاری های بلندمدت، ثبات مربی، سیستم استعدادیابی و توجه به رده های پایه است و تنها به داشتن تیم در لیگ بزرگسالان محدود نمی شود.
وی افزود: در ورزش کشور ما این ورودی ها بیشتر با منطق رسانه ها، برندسازی و فشار افکار عمومی صورت می گیرد و تحت تاثیر برنامه توسعه ورزش قهرمانی نیست، در نتیجه ممکن است شرایط چند ورزشکار نخبه در کوتاه مدت بهتر شود، اما تا زمانی که این تیم ها به چرخه استعدادیابی و شکوفایی متصل نشوند، نمی توان انتظار تاثیر معناداری بر عملکرد کلی رقابت های کاروان ایران داشت. به نظر من این نوع مدیریت تیم بیشتر نمادین است تا استراتژیک.
آیا رشته های المپیک به ابزار تبلیغاتی تبدیل شد؟
رئیس مرکز مانیتورینگ تیم های ملی کمیته ملی المپیک تصریح کرد: با توجه به سابقه مدیریت ورزش در ایران، این سرمایه گذاری ها بیشتر کوتاه مدت و وابسته به اراده موقت مدیران است. به عنوان مثال اگر سال آینده باشگاهی مانند استقلال از یک رشته کناره گیری کند، در کوتاه مدت ممکن است شاهد کاهش هزینه ها و حتی تعدیل غیر واقعی دستمزدها باشیم، اما تبعات منفی آن جدی تر است. مهم ترین آسیب این اتفاق تاثیر بر امنیت شغلی ورزشکاران و عدم اعتماد آنها به نهاد باشگاه است.
وی ادامه داد: چنین رفت و آمدهایی این پیام را به جامعه ورزش می رساند که رشته های المپیک ابزار تبلیغاتی هستند. از منظر جامعه شناسی ورزش، بی ثباتی نهادی یکی از عوامل اصلی از بین رفتن انگیزه و مهاجرت استعدادها است، بنابراین خروج باشگاه ها نه تنها هزینه مالی دارد، بلکه هزینه اجتماعی نیز دارد.
دلسردی از ذوب آهن محصول ناکارآمدی است
شجیعی خاطرنشان کرد: کناره گیری ذوب آهن از المپیک را نباید به عنوان یک تصمیم انفرادی، بلکه به عنوان نشانه ای از یک مشکل ساختاری بررسی کرد. باشگاه هایی که وارد این عرصه می شوند معمولاً همزمان با چندین مانع مواجه می شوند. نبود انگیزههای اقتصادی، عدم بازگشت پایدار رسانهای و عدم هماهنگی مؤثر با فدراسیونها از مهمترین موانع است. در ایران الگوی شبه دولتی حاکمیتی ورزش به گونه ای است که باشگاه پول می دهد، اما افتخار، تصمیم گیری و حتی بهره برداری نمادین گاهی به نهادهای دیگر داده می شود. در واقع عدم تعادل انگیزه سرمایه گذار را کاهش می دهد. از طرفی وقتی سیاست های کلان ورزشی مدام در حال تغییر است، باشگاه نمی تواند افق بلندمدتی برای خود ترسیم کند. بنابراین میتوان دلسردی ذوب آهن را محصول ناکارآمدی سیستماتیک دانست.
وی تصریح کرد: ورود باشگاه های بزرگ به ورزش بانوان گامی نمادین و اجتماعی است و می تواند به افزایش دیده شدن و توسعه اجتماعی ورزش بانوان کمک کند، اما همین دغدغه اصلی در اینجا نیز وجود دارد که اگر این حضور صرفا واکنشی به الزامات اداری یا فشار رسانه ای باشد تاثیر آن محدود و شکننده خواهد بود. توسعه ورزش بانوان نیازمند برنامه ریزی بلندمدت، حمایت مستمر و ایجاد مسیر حرفه ای پایدار است. اگر باشگاه ها فقط تیم های بزرگسالان را تشکیل دهند و به سطوح پایه، تربیت مربی و زیرساخت ها توجه نکنند، در واقع مدیریت تیم آنها با پروژه های نمایشی تفاوتی نخواهد داشت. معتقدم مشارکت پایدار در ورزش بانوان زمانی محقق می شود که نهادها و باشگاه ها متعهد باشند.
مدال آوري پايدار مستلزم اصلاحات عميق تر است
رئیس مرکز مانیتورینگ تیم های ملی کمیته ملی المپیک اضافه کرد: تصمیم استقلال برای ورود به کشتی بیشتر از اینکه بر اساس تحلیل نیازهای ورزشی کشور باشد، از منطق کم ریسک و بازدهی بالا تبعیت می کند. کشتی در ایران رشته ای جا افتاده، مدال آور و کم خطر است و باشگاه با حضور در آن سریعتر دیده می شود.
وی یادآور شد: ماندگاری این سرمایه گذاری ها در ورزش المپیک تا حد زیادی به شرایط اقتصادی، تغییر مدیران و فضای ورزش بستگی دارد. بنابراین نمی توان روی ثبات بلندمدت آن حساب کرد. اگر این روند به سیاست رسمی تبدیل نشود و مشوق های نهادی نداشته باشد، ممکن است در میان مدت بخشی از این وجوه برداشت شود.
شجیعی تاکید کرد: در چنین شرایطی پیش بینی جهش قابل توجهی در عملکرد کاروان ایران در ناگویا 2026 یا المپیک 2028 واقع بینانه نیست. ممکن است پیشرفتهای موقتی در برخی رشتهها وجود داشته باشد، اما مدالآوری پایدار نیازمند اصلاحات عمیقتر در مدل حکمرانی ورزشی است. این سرمایهگذاریها بدون ثبات، برنامهریزی و اتصال باشگاهها به سیستم استعدادیابی، بیش از آنکه یک راهحل و درمان واقعی باشد، یک سرپناه است.
