وحید محمود قره باغ; زندگی مجموعه ای از فراز و نشیب هاست، از آنجایی که انسان لحظات شیرینی را تجربه می کند، شاهد حوادث ناگوار نیز می باشد. به عبارت دیگر مردم در طول زندگی خود با درد، زخم و حوادث ناگوار مواجه می شوند. یکی از راه‌های درمان روانی افراد، تئاتر درمانی یا روان‌درام است. روشی که تاثیرات مثبت و سازنده ای بر روح و روان انسان دارد. به گفته روانشناسان و اهالی هنرهای نمایشی این موضوع تایید شده و نمونه های موفق زیادی در صد سال اخیر به ثبت رسیده است.
تئاتر درمانی دانشی بود که برای اولین بار توسط روانپزشک رومانیایی یاکوب لوی مورنو ارائه و توسعه یافت. او فعالیت های خود را در اتریش و سپس آمریکا دنبال کرد. کسی که معاصر فروید بود و سهم بسزایی در جداسازی تئاتر درمانی و روانکاوی داشت. اما آنچه باعث شکل گیری این ایده و روش درمانی در مورنو شد، مشاهده، مطالعه و تحلیل بازی های کودکانه بود.
او و همکارانش که در ابتدا یک گروه درمانی کوچک به نام یاری بیه را تأسیس کردند، بعدها موفق شدند اولین مرکز رسمی تئاتر درمانی در آمریکا را تشکیل دهند. وی همچنین در کتابی با عنوان تئاتر خود به خود مبانی و روش اجرای درمانی را به تفصیل بیان کرده است. ناگفته نماند که نقش این شخصیت در گسترش حوزه های جامعه سنجی و روانکاوی اجتماعی بی نظیر است.
مورنو قبل از هر مقامی یک محقق و معلم بود. او به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان علوم اجتماعی شناخته می شود. مورنو که در ابتدا در رشته های پزشکی، ریاضیات و فلسفه تحصیل کرده بود، توانست دکترای پزشکی دریافت کند.
او همچنین تمایل زیادی به استفاده از ظرفیت سیستم های جمعی برای شفا داشت. شخصیت مورنو از دوره ای که جهان در حال تجربه خلاقیت های بزرگ فکری و همچنین رویدادهای بزرگ تاریخی بود بی تأثیر نبود. در واقع این شخصیت از ترکیب علومی مانند ماتریالیسم اقتصادی مارکس، ماتریالیسم روانی فروید و ماتریالیسم تکنولوژیک به این نقطه رسیده بود. حقیقتی که در کتاب آینده جهان بشر بیان شده است.
شکل 1- تئاتر درمانی، تلطیف روح
اگرچه این موضوع در برخی کشورها پذیرفته نشده و فرهنگ سازی نشده است، اما در اکثر کشورهای اروپایی، آمریکا و همچنین کشورهای اسکاندیناوی از آن استفاده می شود. تئاتر درمانی روشی متفاوت برای تلطیف روحیه انسان و رساندن فرد به کاتارسیس و تعادل روانی است. در واقع اگر انسان صحنه هایی مشابه یا متناظر با دردهای خود ببیند در کاهش احساسات او بسیار موثر است. به عبارت دیگر فرافکنی معنوی فرد از حوادث ناگوار در برخورد با جامعه می کاهد. لازم به ذکر است تقویت و سلامت روان، ارتقای سطح یادگیری، دستیابی به مهارت های فردی، افزایش ادراک از خود و همچنین تقویت توانایی های جسمانی از جمله آثار تئاتر درمانی است.
در نهایت، تئاتر درمانی به روش هایی مانند سخنرانی تک نفره، مطالعه رفتار جمعی بازیگران و تئاتر درمانی با توهم انجام می شود. همچنین روش دو نفره، روش چندگانه، روش آینه وار، فرافکنی و پیش بینی آینده بیمار، روش رویا، تئاتر درمانی از طریق روانکاوی و همچنین تئاتر درمانی در آموزش اجرا می شود. در این روش ها بازیگر یا بازیگران در معاینه، تشخیص و درمان بیماری به فرد کمک می کنند. بله، کائنات راه‌های مختلفی را برای شفای جسم و روح انسان ارائه می‌کند، در حالی که انسان‌ها تنها چند مورد از این رازها را می‌دانند.
