به گزارش اختاز نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، برقی شدن صنعت خودرو ایران طرحی است که با وزارت عباس علی آبادی در دولت سیزدهم کلید خورد. حال این سوال مطرح می شود که این طرح با توجه به وضعیت فعلی تولید خودرو در کشور با کدام مصلحت آغاز شد؟ به نظر می رسد حرکت به سمت خودروهای برقی در کشور بدون بررسی میزان عرضه و تقاضا صورت گرفته است. گواه این امر نارضایتی واردکنندگان از یک سو و عدم استقبال مشتریان برای خرید این نوع خودروها از سوی دیگر است. اکنون این زمزمه در میان فعالان خودروسازی به گوش می رسد که با توجه به نبود زیرساخت های لازم برای خودروهای برقی و عدم آمادگی ذهنی خریداران خودرو در خصوص چالش های خودروهای برقی و راهکارهای احتمالی آن، شاید حرکت به سمت خودروهای هیبریدی گزینه بهتری نسبت به محصولات برقی باشد. .
این سیاستگذار در دو سال گذشته به دلایل مختلف بر برقی شدن صنعت و بازار خودروی ایران تاکید کرده است. اما آیا واقعاً خودروهای برقی بهترین گزینه برای کشور هستند؟ شاید نتوان به این سوال پاسخ قطعی داد اما به نظر می رسد خریداران خودرو در این موضوع تردید عمیقی دارند.
هرچند تا پایان مردادماه 26630 خودروی برقی ثبت نام و سفارش داده شده است. از این تعداد بیش از 3000 خودرو در حال تولید، نزدیک به 2000 خودرو در راه ایران و 650 خودرو در گمرک است. همچنین تا پایان مرداد بیش از 4900 خودروی برقی وارد کشور شده است. اما طبق برخی اخبار رسمی بیشتر این خودروها به فروش نرسیده اند. تشری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران در مردادماه گفت: رانندگان تاکسی حاضر به خرید خودروهای برقی نیستند.
همچنین بررسی میدانی «دنیای اقتصاد» حکایت از تردید بسیاری از رانندگان برای خرید خودروهای برقی دارد. یکی از رانندگان تاکسی می‌گوید: نمی‌دانم این ماشین‌ها دست ما را در حنا می‌گذارند یا نه، ترجیح می‌دهم ماشینی بخرم که اگر جایی توقف کنم، بنزینش را پر کنم. «دنیای اکونومیست»: «در تهران چند ایستگاه شارژ وجود دارد، اما با خودروهای برقی حتی تا قم هم نمی توان رفت، فقط باید در تهران بمانید.
اگر بتوانیم بنزین بگیریم، حداقل می توانیم به مسافرت برویم. چرا برای ماشینی که حتی نمی توانم رانندگی کنم باید یک میلیارد پول بدهم؟»
از مجموع این مشاهدات به نظر می رسد بی اعتمادی مشتریان بیشتر به سمت دسترسی کافی به منبع انرژی و همچنین گرانی این خودروها باشد. علاوه بر این، می توان گفت مشتریان به دنبال خرید خودرویی با ریسک کمتر هستند که اگر تکنولوژی برق برای آنها مشکل ایجاد کند، می توانند از همان روش های قدیمی استفاده کنند.
در مجموع می توان گفت هنوز اعتماد عمومی به این دسته از خودروها شکل نگرفته است. در عوض، مشتریان ترجیح می دهند از خودروهای هیبریدی استفاده کنند. شایعات حاکی از آن است که حتی واردکنندگان خودرو نیز تمایل بیشتری به واردات هیبریدی دارند. حتی برخی واردکنندگان می گویند که واردات خودروهای برقی از طرف آنها برخلاف میل آنها و به درخواست وزیر وقت بوده است.
اما به نظر می رسد سیاست گذار در این مورد نیز مانند سایر مسائل خودرویی، روش تجویزی دارد و بدون تحلیل رفتار مصرف کننده و سایر عوامل موثر، تنها به دنبال گسترش خودروهای برقی در کشور در قالب مقررات است. و سفارشات
این به این دلیل است که تقریباً همه مواردی که چنین روشی در پیش گرفته شده است، شکست خورده است. به عنوان مثال در دولت نهم، علی اکبر محرابیان، وزیر وقت صنعت اعلام کرد که تصمیمی برای ادامه تولید خودروهای بنزینی ندارد. وی گفت: در مدت زمان کوتاهی تمامی خودروهای کشور دوکاره می شوند. اما تصمیم به دوگانه سوز شدن تمامی خودروهای تولیدی بدون ایجاد زیرساخت در این زمینه، در نهایت به شکست منجر شد. اکنون برق رسانی به دستور، بدون سیاست گذاری و برنامه ریزی صحیح و حتی ایجاد زیرساخت های لازم، بسیار یادآور دستور محرابیان است. حال باید دید که آیا همین سرنوشت در انتظار برق است؟
مصلحت چیست؟
با وجود همه این فشارها، این سوال مطرح می شود که آیا سیاست گذار در زمینه برقی شدن صنعت و بازار خودروی ایران به اندازه کافی مصلحت اندیشی کرده است؟ آیا پاسخ دقیقی به این سوال داده شده که ورود خودروهای برقی مستقیم باشد یا دوره بندی از هیبریدی ها عبور کند؟
به نظر می رسد دو دلیل اصلی برای حرکت به سمت خودروهای برقی توسط سیاست گذاران و تصمیم گیران وجود داشته است: همگامی با تحولات جهانی و صرفه جویی در مصرف بنزین. اگر در هر دو مورد خطا وجود داشته باشد.
همانطور که گفته شد یکی از دلایل اصلی حرکت به سمت برقی شدن صرفه جویی در مصرف سوخت است. این امر به این دلیل است که افزایش خودروهای هیبریدی و البته ایجاد زیرساخت هایی که مصرف کننده بتواند و تمایل بیشتری به استفاده از مزیت الکتریکی آن داشته باشد نیز می تواند در صرفه جویی در مصرف بنزین موثر باشد. برآوردها نشان می دهد که در صورت استفاده از خودروهای هیبریدی می توان 30 تا 40 درصد در مصرف سوخت صرفه جویی کرد. البته باید توجه داشت که برای این بحران ها راه حل های کوتاه مدتی وجود دارد مانند از رده خارج کردن خودروهای قدیمی که انرژی زیادی مصرف می کنند و آلودگی زیادی دارند اما این راه حل ها موقتی است و دیر یا زود کشور باید به سمتی حرکت کند. استفاده از انرژی پاک برای خودروها حرکت کردن
همچنین با فلش ترکیبی می توان علامت دیگری ایجاد کرد. مصرف کنندگان در ایران در سال های اخیر تمایل بیشتری به استفاده از خودروهای اتوماتیک داشته اند، اما بنزین های اتوماتیک مصرف بیشتری نسبت به خودروهای دنده ای دارند. بنابراین استفاده از خودروهای هیبریدی می تواند به آنها کمک کند تا با مصرف سوخت کمتر، سودمندی خود را افزایش دهند.
از سوی دیگر در سطح جهانی به دلایل مختلف از جمله گرانی نرخ رشد خودروهای برقی رو به کاهش است و بخشی از متقاضیان خودروهای برقی قدیمی هم اکنون بیشتر به سمت خودروهای هیبریدی گرایش پیدا کرده اند. به عنوان مثال، تویوتا و جنرال موتورز در ماه های گذشته اعلام کردند که به دلیل نامشخص بودن آینده و کاهش استقبال مشتریان از خودروهای برقی، از برخی سیاست های برقی خود کناره گیری می کنند.
برخی مشکلات در سطح جهانی نیز می تواند برای ایران چالش برانگیز باشد. در واقع خودروهای برقی هر چند سال یک بار باید باتری را تعویض کنند که هزینه آن حتی به هفت یا هشت هزار دلار هم می رسد. چنین هزینه ای با توجه به تحریم ها و کاهش شدید ارزش پول ملی می تواند برای مصرف کننده ایرانی کمرشکن باشد.
نیمه راه برقی شدن؟
درباره چالش های حرکت به سمت خودروهای برقی و بررسی سناریوی تغییر سیاست در قبال خودروهای هیبریدی با حسن کریمی سنجری کارشناس حوزه خودرو گفت وگویی انجام داده ایم. وی در ادامه بر ضرورت استفاده از خودروهای برقی تاکید می کند و می گوید: بدون ایجاد زیرساخت های برقی، خودروهای هیبریدی تفاوتی با خودروهای بنزینی نخواهند داشت. کریمی همچنین معتقد است که عدم اعتماد به خودروهای برقی نیست، بلکه در نبود زیرساخت است.
او در این مورد می گوید برقی شدن حوزه خودرو یک فرآیند است و قبل از اینکه حداقل اوج را ببینیم نباید تسلیم شویم. کریمی سنگری می گوید: برق رسانی یک ضرورت است، اولا به دلیل رهایی از مصرف بی رویه سوخت های فسیلی که قیمت پایینی دارند و افزایش قیمت آن با هزینه های اجتماعی همراه است. دلیل دومی که او مطرح می کند آلودگی شهرهای بزرگ است. همانطور که در گزارش مرکز پژوهش های مجلس آمده است، ۷۰ درصد آلودگی شهر تهران ناشی از وسایل نقلیه است. کریمی سنجری می گوید به همین دلیل باید به سمت خودروهای برقی برویم. دلیل سوم او حرکت جهانی به سمت این خودروها است. به اعتقاد وی، با توجه به اینکه زنجیره تامین صنعت خودرو در ایران نیازمند بازارهای جهانی است، در 15 سال آینده اگر در این مسیر حرکت نکنیم، در زنجیره تامین با مشکل مواجه خواهیم شد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر عدم استقبال از خودروهای برقی می گوید: گلایه ها مربوط به خودروهای برقی نیست، بلکه از عدم تحقق وعده ها مبنی بر اعطای یارانه به خودروهای برقی و ایجاد زیرساخت ها و همچنین عدم وجود پروتکل شارژ خانگی وی تاکید می کند عباس علی آبادی که در زمان تصدی وزارت نیرو به وزارت نیرو برای تفکیک تعرفه های شارژ خودروهای داخلی فشار زیادی وارد کرد، تاکید می کند: حالا وزارت نیرو باید این کار را ادامه دهد.
این کارشناس خودرو همچنین تاکید می کند: خودروهای هیبریدی سال هاست که در ایران حضور دارند، اما چون سیاست گذاران اقدامات لازم را برای استفاده از نیروی برق انجام نداده اند، هیچ تفاوتی با خودروهای بنزینی ندارند و مشتریان نیز به دو دلیل آن ها را ترجیح می دهند. قیمت پایین بنزین و نبود زیرساخت، از توان بنزین آن استفاده کنید.
به طور کلی می توان گفت که سیاست گذار خودرو باید قبل از معرفی خودروهای برقی تمامی سوالات و چالش های مطرح شده را پیگیری می کرد. اما حداقل الان باید پاسخ روشنی داشته باشد که آیا برقی شدن به نفع صنعت خودروی کشور است یا خیر؟ و اگر اینطور است چرا نتوانسته است اعتماد مصرف کنندگان را جلب کند و سیاست ها و اقدامات زیربنایی را پیش ببرد؟
