لبنیات یکی از منابع غذایی است که به طور کلی کلسیم بدن را تامین می کند. شیر به عنوان ماده اولیه این غذاها به ویژه برای کودکان ضروری است. در چند دوره شیر رایگان در مدارس کشور توزیع شد که این روند مستمر نبوده است.
در برخی موارد کیفیت نامطلوب شیر باعث دور ریختن این شیرهای یارانه ای در مدارس شد. تهیه و مصرف لبنیات سالم و با کیفیت می تواند ضامن سلامت جامعه و نسل آینده باشد.
صادرات و درآمدهای ارزی
وحید مفید نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت تولید لبنیات در کشور گفت: امسال افزایش اندکی در تولید داشتیم اما این افزایش تولید نتیجه ای نداشت. افزایش مصرف داشت و بیشتر در کانال صادرات بود.
وی افزود: چون قیمت در بازار رو به افزایش بوده، قدرت خرید مردم را تحت تاثیر قرار داده و سرانه مصرف لبنیات را در کشور کاهش داده است.
وی در ادامه درباره صادرات این محصولات غذایی گفت: آنچه در حوزه لبنیات بیشتر از ایران صادر می شود شیر خشک صنعتی، کره و مقدار کمی خامه است. علاوه بر این، محصولاتی مانند پنیر، دوغ، ماست و … نیز صادر می شود، اما از نظر ارزش مالی در سطح پایین تری قرار دارند.
وی تصریح کرد: نرخ ارزشی هر محصول برابر با دلار و ریال است. زمانی که نرخ ارز در کشور افزایش می یابد، درآمد ارزی کشور نیز به همان نسبت افزایش می یابد. یعنی در مقایسه با بازار داخلی، صادرکنندگان می توانند محصولات خود را گرانتر بفروشند.
نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی یادآور شد: در 6 تا 7 ماهه اول سال قیمت کره به دلیل افزایش قیمت جهانی روغن افزایش یافت. در همین حال، تقاضا برای محصولات ما افزایش یافت.
این مقام صنفی با بیان اینکه قیمت کره های صادراتی ایران نسبت به قیمت های جهانی مناسب تر بود، گفت: طبیعی است، تقاضا ایجاد شده و بازار صادراتی جذاب شده است.
صادرات لبنیات با نرخ کمتر
پیش از این یکی از فعالان بازار لبنیات به مهر گفته بود به دلیل تحریم بودن کشور، محصولات صادراتی از ایران نسبت به سایر کشورها قیمت کمتری دارند. مفید در این خصوص گفت: سابقه ورود ایران به بازار لبنیات در بازار صادرات چندان طولانی نیست. تا 10 سال پیش یک سری لبنیات وارد می کردیم. به عنوان مثال همین کره حیوانی تا حدود 10 سال پیش وارد می شد. حتی شیرخشک. امروز نسبت به یک دهه قبل از واردکننده به صادرکننده تبدیل شده ایم.
نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی با بیان اینکه زمانی که فردی بخواهد در بازار صادراتی فعالیت کند، سابقه، برند و… تاثیر مستقیمی بر ارزش کالاهای صادراتی او دارد، گفت: این موضوع در سال 1380 به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تولید در بازار صادراتی کشور به شمار می‌رود. به این دلیل است که ما در زمینه صادرات جدید و نوظهور هستیم. با گذشت زمان، خریداران بین المللی ما را می شناسند و از کیفیت محصولات ما اطمینان دارند و ما می توانیم محصولات خود را با قیمت اصلی به بازار جهانی عرضه کنیم. در بازار داخلی نیز شاهد هستیم که وقتی یک شرکت جدید محصولی را تولید می کند، در ابتدا قیمت کمتری نسبت به رقبای خود ارائه می دهد تا محصول در بازار شناخته شود و سپس به تدریج قیمت را به نرخ متعادل در بازار می رساند.
وی با بیان اینکه البته ممکن است موضوع تحریم به نوعی تاثیرگذار باشد، تصریح کرد: در مجموع صادرات ما با درصد کمتری نسبت به نرخ بازار جهانی انجام می شود.
وی درباره بازار صادراتی کشور گفت: بیشتر بازارهای صادراتی ما عراق، پاکستان، افغانستان، روسیه و کشورهای این منطقه است. همچنین برخی از شرکت ها به کشورهای دوردست مانند ژاپن صادرات دارند و صادرات به چین نیز در حال پیگیری و بررسی است. اما عمده صادرات به کشورهای همسایه در شمال، غرب و شرق است.
این مقام صنفی گفت: سازمان غذا و داروی ژاپن مقررات بسیار سخت گیرانه ای دارد و ثبت یکی از محصولات شرکت های ایرانی موفقیت بزرگی است که نشان می دهد آنها کیفیت محصولات ما را تایید کرده اند.
مفید با تاکید بر اینکه محصولات این سبد به مرور برای ژاپن اضافه می شود، گفت: ورود و نفوذ به بازار مهم بود. ادامه کار به قدرت بازاریابی شرکت های داخلی برای یافتن سهم مناسب در این بازار بستگی دارد.
80 تولیدکننده 80 درصد محصولات لبنی را تولید می کنند
این عضو انجمن صنایع لبنی درباره آمار تولیدکنندگان گفت: زمانی تعداد واحدهایی که پروانه بهره برداری داشتند بالغ بر 1000 واحد بود. در حال حاضر، حداکثر تعداد 300 واحد است. اما این بدان معنا نیست که تعداد تولیدکنندگان کاهش یافته است زیرا بسیاری از تولیدکنندگان واحدهای تولیدی کوچکی بودند که در برخی شهرها تأسیس شده بودند. آنها فقط شیر یارانه ای تولید می کردند.
وی ادامه داد: بعد از سال 1389 و زمانی که بحث هدفمندی یارانه ها مطرح شد، شیر یارانه ها برداشته شد و واحدها به دلیل اینکه ظرفیت زیادی نداشتند تعطیل شدند.
وی بیان کرد: تعداد واحدهای تولیدی بزرگ در صنایع لبنی رو به رشد است. یعنی برندهای بزرگ کسب و کار خود را توسعه می دهند. به عنوان مثال از این 300 واحد تولیدی 80 شرکت 80 درصد بازار لبنیات را تامین می کنند. همچنین آمار تولید نسبت به زمان فعالیت 1000 واحد افزایش یافته است. بنابراین واحدهای کوچکی که حذف شدند اکثراً واحدهایی بودند که مجهز نبودند.
این مقام صنفی تصریح کرد: برخی در رقابت حذف شدند و برخی نیز به دلیل حذف یارانه شیر یارانه ای به دلیل نداشتن تنوع محصول از چرخه تولید خارج شدند.
ظرفیت تولید کشور
مفید درباره ظرفیت فعالیت واحدهای صنعتی موجود در کشور گفت: برخی با ظرفیت بالای 80 درصد و برخی با ظرفیت 40 تا 50 درصد در حال فعالیت هستند.
نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی با بیان اینکه کشور ظرفیت سازی خوبی در صنایع لبنی ایجاد کرده است، تصریح کرد: شاید نزدیک به دو برابر شیری که در کارخانه ها فرآوری می شود ساخته شده است. فعالیت آنها به حضور در بازار و قدرت بازاریابی این واحدها بستگی دارد.
کاهش سرانه مصرف لبنیات در کشور
نائب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی درباره سرانه مصرف لبنیات در کشور گفت: به گفته کارشناسان تغذیه، لبنیات را می توان در هر وعده غذایی استفاده کرد؛ در حالی که در صورت نیاز به مصرف لبنیات، می توان از لبنیات استفاده کرد. این در حالی است که هنوز میزان مصرف لبنیات کشور به طور کامل بررسی نشده است. نشانه هایی که از بازار و خروجی کالا از شرکت های تولیدی می بینیم، میزان تقاضا نسبت به سال قبل کاهش یافته است. از این رو برای سرپا نگه داشتن واحد تولیدی خود به صادرات روی آورده اند.
وی گفت: من به عنوان یک کارشناس صنایع غذایی طرفدار صادرات هستم تا صنعت رشد و توسعه پیدا کند. زمانی که تولیدکننده وارد بازار صادرات می شود باید با رقبای قدرتمند جهانی رقابت کند. اما تاکید می کنم در عین حال باید به مصرف سرانه داخلی نیز توجه کنیم.
این مقام صنفی با تاکید بر لزوم حمایت دولت و حاکمیت ادامه داد: باید شرایطی فراهم شود تا بتوانیم محصولی را با قیمت مناسب به دست مصرف کننده برسانیم. قیمت مناسب یعنی قیمتی که متناسب با سطح درآمد خانوار و سایر هزینه های یک خانواده ایرانی باشد. برای تحقق این امر باید یارانه پرداخت شود تا قیمت تمام شده متناسب با سطح درآمد جامعه باشد.
وی افزود: حتی کشورهایی که اقتصاد بازار آزاد دارند مانند کشورهای اروپایی یک سری یارانه های پنهان برای حمایت از کالاهایی مانند شیر که یکی از محصولات ضروری و اساسی است و با سلامت مردم ارتباط مستقیم دارد، دارند. بنابراین در کنار صادرات باید برنامه ای داشته باشیم که حداقل بازار داخلی موجود را حفظ کنیم تا مصرف سرانه بیش از گذشته کاهش پیدا نکند.
مفید یادآور شد: در حال حاضر افت مصرف سرانه کمتر از 10 درصد نیست.
محصولات داخلی و نسبت آنها با استاندارد جهانی
سهم بازار محصولات کشاورزی در جهان به کیفیت این کالاها بستگی دارد. وضعیت محصولات تولید داخل از نظر استانداردهای جهانی چگونه است؟ چند درصد از محصولات لبنی صادراتی به اتحادیه اروپا می تواند استانداردهای این اتحادیه را پاس کند؟
نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی در این خصوص توضیح داد: دو مقوله می تواند بر کیفیت لبنیات تاثیر بگذارد. اول کیفیت شیر خام و دیگری مربوط به سطح تکنولوژی کارخانه ها برای کنترل کیفیت محصولات است.
وی ادامه داد: در حال حاضر دامداری های مدرن و پیشرفته ای در کشور وجود دارد که شیر با کیفیتی در سطح صنعت شیر دنیا تولید می کنند. هیچ مشکلی در این بخش وجود ندارد. در مورد لبنیات که ابتدا مطرح شد، بزرگ شدن واحدها منجر به تجهیز آنها به آخرین فناوری ها شد. بنابراین به جرات می توان گفت که سطح کیفی اکثر لبنیات در واحدهای بزرگ در حد کشورهای پیشرو در صنعت لبنیات اروپا می باشد. اینکه محصولات ما در بازار ژاپن ثبت و تایید شده است نشان دهنده کیفیت تولیدات داخلی است.
وی گفت: ژاپن آنها را تنها بر روی یک نمونه آزمایش نمی کند. حتی روسیه که محصولات لبنی از آنجا صادر می شود، سال ها است که محصولات لبنی را از اروپا وارد می کند. یعنی مراجع نظارتی آن کیفیت را در سطح اروپا می پذیرند.
وی به بازدید کارشناسان کشورهای مقصد صادراتی از کارخانه های لبنی داخلی اشاره کرد و تصریح کرد: برای ثبت نام محصولات کارخانه ما تیم هایی را اعزام می کنند که از دامداری ها و کارخانه ها بازدید می کنند و کد RRC را به واحدهای تولیدی که ممیزی روسیه را گذرانده اند می دهند. .
مفید در خصوص وجود وایتکس در برخی صنایع لبنی گفت: امکان وجود این ماده در شیر وجود ندارد زیرا بر طعم و عطر محصول تاثیر منفی می گذارد. علاوه بر این، نیازی به اضافه کردن آن نیست. کارخانه های برند نیز تمام شیرهای ورودی خود را تست می کنند. حتی در کشور افزودن خرما به لبنیات ممنوع است و افزودن روغن نباتی نیز مجاز نیست.
سرنوشت طرح توزیع شیر رایگان کجا بود؟
این مسئول صنفی درباره توزیع شیر رایگان در مدارس نیز گفت: پارسال توزیع می شد اما امسال متوقف شد. امیدواریم مناسب سازی اندیشیده شود و اعتباری در نظر گرفته شود تا شیر رایگان در مدارس توزیع شود.
وی تصریح کرد: کودکان یکی از اقشار آسیب پذیر هستند و تغذیه در این گروه سنی در آینده آنها بسیار مهم است.
وی گفت: ایران سال ها بزرگترین توزیع کننده شیر بین کودکان و مدارس بود. امیدواریم شرایط مساعد باشد و توزیع شیر رایگان از سر گرفته شود.
نایب رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی در پایان تاکید کرد: موضوع سرانه مصرف نیازمند توجه دولت است تا کاهش بیشتری پیدا نکند ضمن اینکه توزیع شیر مدارس می تواند به بهبود سرانه کمک کند. مصرف سرانه از سوی دیگر لازم است لبنیات یارانه ای بین خانوارهای کم درآمد توزیع شود.
منبع:
تمبر
