دلیل خروج صافولا از ایران مشخص شد/ قیمت روغن در ایران تحت تأثیر تصمیم شرکت سعودی

صنعت غذا و غذای ایران همواره دستخوش تحولات سیاسی و اقتصادی بزرگی بوده است. سافولا در جدیدترین اقدام، ایران را به عنوان سرمایه گذار در بسیاری از شرکت های تولیدکننده نفت ترک کرده است.

در دهه 1990 یک جوینت ونچر بین شرکت صفولای عربستان سعودی و بهشهر ایران تأسیس شد. شرکت صفولا بهشهر که یک شرکت ایرانی عربی بود در تولید روغن خوراکی نقش بسزایی داشت. شرکت هایی مانند لادن، بهار و نسترن به این گروه وابسته بودند. اکنون با توجه به خروج این سرمایه گذار از ایران، آینده شرکت های نفتی وابسته به آن مشخص نیست.

همچنین نسخه ای از نامه ای به رئیس اداره نظارت بر ناشران مواد شیمیایی و مواد غذایی در 21 دی ماه سال جاری منتشر شد که حاکی از افزایش 15 درصدی قیمت روغن های خوراکی مصرفی خانوار و افزایش 21 درصدی قیمت بود. از روغن های صنعتی

با توجه به گرانی نفت پس از خروج صفولا از ایران، باید دید سرنوشت شرکت صفولا بهشهر چه خواهد شد و خروج صفولا از ایران تا چه اندازه بر بازار نفت ایران تاثیر خواهد گذاشت؟

پیشینه شرکت سافولا

شرکت سافولا یکی از شرکت های صنعتی عربستان سعودی در سال 1358 تاسیس شد و تاکنون این شرکت در زمینه صنایع غذایی، خرده فروشی و سرمایه گذاری های مختلف فعالیت داشته است.

فعالیت اصلی سافولا در ابتدا بر روی تولید روغن های خوراکی و چربی های گیاهی متمرکز بود. با گذشت زمان، این شرکت فعالیت های خود را گسترش داد و به یکی از بزرگترین تولید کنندگان مواد غذایی در منطقه تبدیل شد.

سافولا همچنین سهم زیادی از بازار روغن خوراکی ایران را در اختیار داشت و برندهایی مانند «لادن»، «لادن طلایی»، «بهار» و «نسترن» را از طریق شرکت «صفولا بهشهر» عرضه می کرد. این شرکت حتی پس از ژانویه 2014 و تنش های دیپلماتیک بین ایران و عربستان به فعالیت خود ادامه داد.

در نیمه دوم دهه 1390 و با افزایش تنش های سیاسی بین دو کشور، عده ای خواستار تحریم محصولات عربستان شدند. با این وجود سافولا همچنان در بازار ایران فعال بود تا اینکه تصمیم گرفت در سال 2024 تمامی دارایی های خود را به ارزش 705 میلیون ریال سعودی معادل 188 میلیون دلار به فروش برساند.

گفته می شود این اقدام در راستای استراتژی خروج از بازارهای غیر هسته ای و تمرکز بر بازارهای با پتانسیل بالا صورت گرفته است. یعنی خروج سافولا از ایران در ادامه خروج این شرکت از مراکش و عراق در سال 2023 و در ادامه راهبرد محتاطانه مستمر این شرکت برای خروج از بازارهای غیر هسته ای انجام شد. اما دلیل دقیق خروج این شرکت از ایران چیست؟

چه کسی جایگزین سافولا خواهد شد؟

به ادعای روزنامه صمت، گروه مدلل، مالک برند غنچه، شرکت صفولا بهشهر را به ارزش 200 میلیون دلار خریداری کرده است.

از سوی دیگر، به گزارش ایلنا، تیمور محمدی، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع روغن نباتی ایران، درباره جایگزینی این شرکت گفت: میزان سرمایه گذاری این شرکت فعال در زمینه تولید روغن خوراکی است. 79.9 درصد است و در حال مذاکره است. با یک شرکت ایرانی نفت تولید می کند تا سهام واگذار شود.

بر اساس این اظهارات مشخص نیست سهام این شرکت دقیقا به چه کسانی واگذار شده است اما گمانه زنی ها در مورد خرید سهام این شرکت توسط گروه مدالل زیاد است.

بازگشت ترامپ؛ دلیل خروج صفولا از ایران

علی شریعتی یکی از اعضای اتاق بازرگانی ایران در گفت و گو با موضوع خروج صفولا از ایران به گزارش میهن تجارت وی تصریح کرد: واقعیت این است که دلیل خروج صفولا از ایران به طور رسمی اعلام نشده است، اما تنها دلیل قابل تصور این است که با توجه به تایید بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، احتمالا عربستان تصمیم به کاهش سطح این کشور گرفته است. روابطش با ایران دادن چون به نظر نمی رسد دلیل دیگری وجود داشته باشد.

به گفته وی، در این سال ها وضعیت شرکت های تولیدکننده نفت به دلیل ارزهای ترجیحی و حمایت هایی که از دولت دریافت می کردند، بسیار مطلوب بود. به خصوص با توجه به سهمی که سافولا از بازار داشت، در موقعیت بسیار خوبی قرار داشت و در بین رهبران بازار قرار داشت. بنابراین احتمال خروج این شرکت از ایران به دلیل سودآوری پایین قطعا نادرست است.

وی ادامه داد: بر اساس تحلیل ها و استفاده از منطق، این تصمیم نمی تواند ناشی از مدل کسب و کار یا کاهش سود باشد. از نظر فنی هم اکنون شرکت های نفتی وضعیت مطلوبی دارند. حتی با وجود نوسانات جهانی در قیمت مواد اولیه، همه در نهایت سودآور بوده اند.

شریعتی خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر این است که دیگر شرکت های فعال در این حوزه از بازار خارج نشده اند. حتی شرکت‌هایی که مستقیماً در صنعت نفت فعالیت نمی‌کردند، مانند گروه صنعتی گلرنگ یا میهن، در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در شرکت‌های تولیدکننده نفت مانند طبایت و آویلا انجام داده‌اند. این نشان می دهد که صنعت نفت جذاب است و خروج این شرکت نمی تواند به دلیل کاهش سود این صنعت باشد.

وی افزود: تفاوت اصلی این شرکت با سایر شرکت های تولیدکننده نفت این است که سرمایه گذار خارجی داشته و بقیه شرکت ها دولتی، خصوصی یا خصوصی هستند. بنابراین به نظر می رسد خروج این شرکت به دلیل خارجی بودن سرمایه گذار باشد. چرا سرمایه گذاران خارجی باید بازار را ترک کنند؟ یکی از احتمالات می تواند بازگشت ترامپ و مسائل سیاسی باشد. این تحلیل ها حدس و گمان هستند.

چرا جایگزین سافولا هنوز مشخص نشده است؟

شریعتی درباره تعویض صفولا توضیح داد: باید بررسی شود که چه کسانی قرار است جایگزین او شوند. نکته مهم این است که تغییرات این گونه شرکت ها باید افشا شود. صفولا بهشهر یک شرکت بورسی است و باید در سامانه کدال اعلام شود که چه کسانی سهام صفولا را خریده و چه کسانی جایگزین شده اند. این موضوعی است که باید توسط بورس پیگیری شود.

عضو اتاق ایران در خصوص تاثیر خروج سافولا بر بازار نفت گفت: خروج این شرکت تاثیر خاصی بر بازار ندارد. شخصی که این میزان سرمایه را از سافولا خریداری کرده است باید با برنامه کار کند و قصد توقف فعالیت شرکت را ندارد. در گذشته طی برخی واگذاری ها، شرکت ها نیمه ورشکسته و خریدها با دریافت وام از دولت انجام می شد.

وی ادامه داد: بسیاری از شرکت های صنایع غذایی در سال های گذشته به این بهانه حرکت کردند و برخی رانت خواران صنایع ماکارونی و کنسروسازی این ترفند را اجرا کردند. سرمایه گذار جدید قطعاً کسی است که بازار را می شناسد و نمی خواهد فعالیت شرکت را تعطیل کند. چون شرکتی را خرید که پیشرو بازار نفت است.

به گفته وی فردی که چنین سرمایه گذاری کرده است باید از فعالان بزرگ صنایع غذایی باشد و قصد تعطیلی شرکت را نداشته باشد. منطق داستان این است که فردی که جایگزین لیدر بازار نفت می شود، بازار را می شناسد و توانایی مدیریت این شرکت بزرگ را دارد. البته این کشور غیرمنطقی است و معلوم نیست چه اتفاقی خواهد افتاد.

تلخ ترین قسمت داستان؛ کاهش سرمایه گذاری خارجی

شریعتی تصریح کرد: تلخ ترین قسمت این ماجرا جدا از مسائل داخلی صنعت نفت، بحث کاهش سرمایه گذاری خارجی است. یکی از شاخص های ارزیابی اقتصادی کشورها، سرمایه گذاری مستقیم خارجی یا FDI است. هر چه این عدد بیشتر باشد نشان دهنده ثبات، بهبود فضای کسب و کار و عدم وجود قوانین مزاحم است.

وی ادامه داد: متأسفانه نرخ تشکیل سرمایه در ایران منفی شده است و مردم سرمایه خود را در فعالیت های تولیدی سرمایه گذاری نمی کنند و به جای آن به سراغ سفته بازی یا سرمایه گذاری در املاک و مستغلات در کشورهای دیگر مانند دبی، ترکیه و … می روند. یا عربستان سعودی.”

این فعال اقتصادی تصریح کرد: سال گذشته بیشترین سرمایه گذاران خارجی در ایران افغان ها بودند که برای اخذ اقامت سرمایه گذاری کردند. این موضوع نشان دهنده وضعیت نامناسب اقتصادی کشور است. حجت عبدالملکی سال گذشته از ورود میلیون ها دلار سرمایه به مناطق آزاد صحبت کرد. حالا باید از او بپرسید این سرمایه کجاست؟ اکنون نه تنها سرمایه وارد نشده است، بلکه کشور با مشکل خروج سرمایه مواجه است.

شریعتی توضیح داد: این نشانه خوبی نیست. رنو در سال‌های 1994 و 1995، یعنی در دوره برجام، قصد داشت در ایران سرمایه‌گذاری کند. در آن زمان کشورها برای ورود به ایران اختلاف داشتند و ایران تصمیم می گرفت با کدام سرمایه گذار قرارداد ببندد. اما رنو اکنون با ترکیه قرارداد امضا کرده است. قراردادی که قرار بود با ایران بسته شود اما به دلیل تحریم ها این فرصت از دست رفت.

یکی از اعضای اتاق بازرگانی خاطرنشان کرد: برخی مسئولان در آن زمان تحریم ها را کاغذ پاره می دانستند و نسبت به زمستان سخت در اروپا هشدار می دادند. اما اکنون هزینه برق در آلمان منفی شده و از سوی دیگر ترامپ رئیس جمهور آمریکا شده است.

وی در پایان گفت: در چنین شرایطی سرمایه گذاران از بازار ایران خارج شده اند در حالی که برخی مسئولان این مشکلات را تکذیب می کنند. وقتی کسی به این وضعیت اعتراض می کند، می گوید مشکل تحریم های داخلی است. این تحریم داخلی کجاست؟ صفولا به خاطر کدام تحریم های داخلی ایران را ترک کرده است؟

برای مطالعه بیشتر صفحه بازار محصول را دنبال کنید.