تقاضای حذف پیمانکاران از شرکت ها و کارخانه ها خواسته جدیدی نیست. بیش از دو دهه است که تشکل های کارگری، فعالان صنفی و حتی برخی کارشناسان اقتصادی نسبت به این ساختار هشدار داده اند. حالا اتفاقات اخیر در کارخانه لبنیات پگاه تهران دوباره نگاه ها را به سمت یکی از قدیمی ترین زخم های بازار کار ایران معطوف کرده است.
به گزارش به گزارش میهن تجارت، در روزهای گذشته خبری مبنی بر اعتصاب کارگران کارخانه پگاه تهران به دلیل پرداخت نشدن مطالباتشان در فضای مجازی منتشر شد. خواسته های یکی از مدیران این سریال در بازدید خبرنگار به گزارش میهن تجارت وی آن را موضوعی جدا از حقوق و مزایای ماهانه کارگران دانست و مدعی شد پگاه یکی از کارخانه های فعال و سودآور است و حقوق هیچ کارگری با تاخیر پرداخت نمی شود. اما موضوع مطالبات این کارگران به همان زخم کهنه ای برمی گردد که پیمانکاران بر سر نیروی کار کشور زده اند و حضور آنها در اکثر شرکت ها، بنگاه های اقتصادی و سایر حوزه های خدماتی و تولیدی کشور باعث شده تا کارگران هرگز به حق واقعی خود نرسند.
به گفته مدیر کارخانه پگاه تهران، برخی از کارگرانی که سال ها پیش به صورت قراردادی با پیمانکاران در این کارخانه کار می کردند مطالباتی مانند حق بیمه و حقوق معوق دارند که به آنها پرداخت نشده است. کارخانه نتوانسته آدرسی از این پیمانکاران پیدا کند و حالا کارگران این را می خواهند تا سال های کارشان به دلیل بی مسئولیتی پیمانکاران از بین نرود.
این مدیر در بخشی دیگر از سخنان خود به به گزارش میهن تجارت وی می گوید: متأسفانه پیمانکارانی که حدود 10 سال پیش با کارگران این کارخانه قرارداد داشتند قول پرداخت حقوق و مزایا و البته سنوات و سابقه بیمه کارگران را دادند و اکنون کارگران انتظار دارند کارخانه این معوقات را پرداخت کند.
وی می افزاید: البته کارخانه تا حدودی این موضوع را پذیرفته است اما از آنجایی که این موضوع رقم بالایی را در بر می گیرد نیاز به بودجه دارد و نهادها و سازمان های متعددی باید برای تامین آن تصمیم گیری کنند. این هماهنگی ها شامل گذر زمان است و کارگران با توجه به اینکه در شرایط فعلی با مشکلات معیشتی مواجه هستند، اصرار به انجام سریع این کار دارند.
برخی از خطوط تولید کارخانه پگاه تهران در ماه های اخیر با کاهش بازدهی مواجه بوده است
اما برخلاف ادعای این مدیر یکی از کارگران شاغل در پگاه تهران به خبرنگار گفت به گزارش میهن تجارت وی می گوید: برخی از خطوط تولید کارخانه پگاه تهران در ماه های اخیر با کاهش راندمان مواجه شده است. کارگران می گویند وقتی انگیزه مالی و امنیت شغلی نباشد، کیفیت کار هم پایین می آید.
وقتی پیمانکار هر سه ماه یکبار نیروی انسانی عوض می کند چگونه انتظار دارید خط تولید به درستی کار کند؟
وی می افزاید: وقتی پیمانکار هر سه ماه یکبار اقدام به تعویض پرسنل می کند چگونه انتظار دارید خط تولید به درستی کار کند؟ آموزش کارکنان جدید گران است، اما پیمانکار فقط به کاهش هزینه های کوتاه مدت اهمیت می دهد.
تقاضای حذف پیمانکاران سالهاست که ادامه دارد
تقاضای حذف پیمانکاران از شرکت ها و کارخانه ها خواسته جدیدی نیست. بیش از دو دهه است که تشکل های کارگری، فعالان صنفی و حتی برخی کارشناسان اقتصادی نسبت به این ساختار هشدار داده اند. اما علیرغم وعده های پی در پی دولت ها، هیچ گام جدی برای اصلاح این وضعیت برداشته نشده است. حالا اتفاقات اخیر در کارخانه لبنیات پگاه تهران دوباره نگاه ها را به سمت یکی از قدیمی ترین زخم های بازار کار ایران معطوف کرده است. پیمانکارانی که به جای تسهیل گری به ابزار بهره برداری تبدیل شده اند.
وجود پیمانکاران باعث شده تا کارگران دارای قرارداد کوتاه مدت امنیت شغلی نداشته باشند
فرزاد محمدی، فعال کارگری در این خصوص به به گزارش میهن تجارت وی می گوید: در کارخانه پگاه تهران بیش از 60 درصد کارگران به صورت پیمانکاری مشغول به کار هستند. این بدان معناست که بخش بزرگی از نیروی تولیدی در مهمترین کارخانه لبنیات کشور به شرکت اصلی پاسخگو نیست، بلکه به واسطه ای پاسخگو است که فقط سود خود را می خواهد. چنین مدلی اساساً ناعادلانه است، زیرا رابطه بین کارگر و کارفرما را می شکند و قدرت چانه زنی را از نیروی کار می گیرد.
وی می افزاید: مشکل اینجاست که وجود پیمانکاران باعث شده کارگران با قرارداد کوتاه مدت امنیت شغلی نداشته باشند. علاوه بر این، پیمانکار بیش از آنکه به حقوق کارگران فکر کند، به سود نهایی خود فکر می کند و این مشکل، مشکلی را ایجاد می کند که در سایر حوزه ها نیز برای کارگران پگاه پیش آمد.
این فعال کارگری بیان می کند: بیشتر شرکت ها و کارخانه های بزرگ کشور در دست پیمانکارانی است که عمدتاً سود خود را بیشتر از منافع کارگران می دانند. نگاهی به وضعیت کارگران شرکت های نفت و پتروشیمی. اکثر آنها به دلیل همکاری با پیمانکاران سودجو از ابتدایی ترین حقوق خود محروم شده اند.
پیمانکاران عمدتاً به قوانین کار اهمیت نمی دهند
محمدی ادامه می دهد: حتی قوانین کار در هوای گرم برای این کارگران رعایت نمی شود زیرا پیمانکاران عمدتاً به قانون کار اهمیتی نمی دهند و فقط به فکر منافع خود هستند.
این فعال کارگری می افزاید: گاهی پیمانکاران حتی در پرداخت حقوق هم تبعیض قائل می شوند. نیروهای جدید با حقوق کمتر و بدون بیمه به کار گرفته می شوند در حالی که کارگران جانباز از امتیاز خاصی برخوردار نیستند. در واقع پیمانکار با قراردادهای متنوع و نامشخص ساختاری از بی ثباتی ایجاد کرده است که هر ادعایی را پرهزینه می کند.
دولت؛ ناظر خاموش یا شریک ساختار ناکارآمد؟
درخواست برکناری پیمانکاران سال هاست که در نامه ها، تجمعات و اظهارات کارگران تکرار می شود. اما دولت ها عموماً با توجیه «عدم امکان بازگرداندن همه کارگران به اشتغال مستقیم» از این موضوع چشم پوشی می کنند. به گفته کارشناسان، حذف پیمانکاران نیازمند اصلاح اساسی در قوانین کار و بودجه دستگاه های اجرایی است. اما فعالان کارگری بر این باورند که منافع پنهان و روابط پیچیده اقتصادی در پس این تاخیر نهفته است.
فرزاد محمدی بیان می کند: پیمانکاران فقط یک شرکت کوچک نیستند. بسیاری از آنها با سازمان های بزرگ اقتصادی و حتی شبه دولتی مرتبط هستند. در برخی موارد خود مدیران بازنشسته وزارتخانه ها صاحب شرکت های پیمانکاری هستند. طبیعی است که در چنین شرایطی دولت نمی خواهد این پیوند را حذف کند، زیرا حذف پیمانکار به معنای حذف منافع قشر خاصی از سودجویان است.
وی تاکید می کند: اگر واقعاً وزارت کار به دنبال عدالت اجتماعی است باید اولین گام را در حذف واسطه ها در پرداخت حقوق بردارد. کارگر باید با کارفرما معامله کند نه با واسطه ای که حتی او را نمی شناسد. در پگاه شاهد بودیم که پیمانکار پس از پایان قرارداد بخشی از بیمه را پرداخت نکرد و کارگران ماه ها برای گرفتن سوابق بیمه ای در رفت و آمد مانده بودند.
تخلف پیمانکار در کارخانه پگاه بارها به اداره کار گزارش شده اما هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
محمدی در پایان می گوید: در پگاه بارها تخلف پیمانکار به اداره کار اعلام شده اما هیچ اقدامی صورت نگرفته است. وقتی قانون اجرا نمی شود، بی اعتمادی در بین کارگران گسترش می یابد و پایه های نظم تولید سست می شود. اما مشکل اینجاست که پیمانکاران گاهی برای فرار از تعهدات خود شرکت یا نام خود را تغییر می دهند تا بدهی قبلی را نپردازند. کارگران در نهایت در میان برخی از نام های بی معنی و برخی از آدرس های ناشناخته سرگردان می شوند.
