حقایقی که تصورات قبلی را تغییر می‌دهد

بعدی- بسیاری فکر می کنند که گرسنگی باعث کاهش تمرکز و عملکرد ذهنی می شود، تحقیقات جدید نشان می دهد که روزه می تواند به بهبود سلامت جسمی و متابولیک کمک کند بدون اینکه بر توانایی شناختی تأثیر منفی بگذارد.

به گزارش به گزارش میهن تجارت به نقل از ساینس دیلی، آیا تا به حال نگران این بوده اید که نخوردن صبحانه باعث از دست دادن تمرکز شما در محل کار شود؟ یا فکر کرده اید که روزه داری متناوب ممکن است شما را عصبی، حواس پرت و کم کار کند؟ تبلیغات مواد غذایی دائماً هشدار می دهند که “وقتی گرسنه هستید، خودتان نیستید”. پیامی که این باور عمومی را تقویت می کند که برای حفظ تمرکز ذهنی باید مدام غذا بخوریم.

این تصور به قدری در فرهنگ ما ریشه دارد که بسیاری بر این باورند که “سوخت رسانی مداوم” راز هوشیاری و عملکرد بالا است. با این حال، در دهه اخیر، روزه داری متناوب و غذا خوردن با محدودیت زمانی به یکی از محبوب ترین شیوه های بهداشتی در جهان تبدیل شده است. میلیون ها نفر از این الگوی غذایی با هدف کنترل وزن، بهبود متابولیسم و ​​پیشگیری از بیماری های مزمن پیروی می کنند.

اما یک سوال مهم مطرح می شود: آیا می توان بدون از دست دادن قدرت ذهنی و تمرکز، از فواید روزه برای سلامتی بهره مند شد؟ برای یافتن پاسخ، گروهی از محققان بزرگترین بررسی علمی تا به امروز را در مورد تأثیرات روزه بر عملکرد شناختی انجام دادند.

چرا روزه؟

روزه فقط یک مد غذایی گذرا نیست، بلکه پاسخی به یک مکانیسم بیولوژیکی است که طی هزاران سال در بدن انسان برای زنده ماندن در زمان کمبود غذا تکامل یافته است. به طور معمول، مغز انرژی را عمدتاً از گلوکز دریافت می کند. گلوکزی که به صورت گلیکوژن در بدن ذخیره می شود. اما حدود 12 ساعت پس از آخرین وعده غذایی، ذخایر گلیکوژن کاهش می یابد.

در این مدت، بدن هوشمندانه به سوخت جایگزین روی می آورد: چربی ها را به ترکیباتی به نام اجسام کتون (از جمله بتا هیدروکسی بوتیرات) تجزیه می کند تا انرژی مغز و اندام ها را تامین کند. این “انعطاف پذیری متابولیک” که زمانی برای بقای اجداد ما حیاتی بود، اکنون با فواید بی شماری برای سلامت انسان مرتبط است.

فواید بیولوژیکی روزه داری

تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از قوی‌ترین فواید روزه‌داری ناشی از تغییراتی است که در فرآیندهای سلولی ایجاد می‌کند. برای مثال، روزه‌داری فرآیندی به نام اتوفاژی را فعال می‌کند. نوعی “پاک کننده سلولی” که اجزای آسیب دیده را تمیز و بازیافت می کند. این فرآیند به سلول ها کمک می کند تا جوان تر و سالم تر بمانند و با افزایش طول عمر مرتبط است.

روزه داری همچنین حساسیت به انسولین را افزایش می دهد. این بدان معناست که بدن بهتر می تواند قند خون را کنترل کند و احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد. علاوه بر این، تغییرات متابولیک ناشی از روزه داری از بدن در برابر بیماری های مزمن مرتبط با پرخوری مانند چاقی، التهاب مزمن و اختلالات قلبی محافظت می کند.

یافته های جدید تحقیقات

علیرغم این مزایا، بسیاری از مردم نگرانند که حذف وعده های غذایی باعث از دست دادن تمرکز، حافظه یا تصمیم گیری آنها شود. برای بررسی این موضوع، محققان یک متاآنالیز گسترده انجام دادند. یعنی مطالعه ای که داده های ده ها مطالعه قبلی را با هم بررسی می کند تا به نتیجه جامع تری برسد.

در مجموع 63 مقاله علمی شامل 71 مطالعه مستقل با حضور 3484 شرکت کننده بررسی شد. نتیجه نهایی تعجب آور بود: تفاوت معنی داری بین عملکرد ذهنی افراد در حالت ناشتا و حالت کامل مشاهده نشد. به بیان ساده، بزرگسالان در تست‌های توجه، حافظه و عملکرد اجرایی، چه غذا بخورند و چه نخورند، عملکرد مشابهی داشتند.

چه زمانی روزه اهمیت پیدا می کند؟

با این حال، تجزیه و تحلیل دقیق تر نشان داد که سه عامل می تواند باعث تفاوت در عملکرد ذهنی شود: سن، زمان روزه داری و نوع فعالیت ذهنی.

1. نقش سن

نتایج نشان داد که روزه داری تأثیر منفی معناداری بر عملکرد شناختی بزرگسالان سالم ندارد. اما در صورت حذف وعده غذایی، کودکان و نوجوانان در آزمایش‌ها عملکرد بدتری داشتند.

به نظر می رسد که مغز در حال رشد آنها نسبت به نوسانات سطح انرژی حساس تر است. این یافته مؤید این توصیه قدیمی است که کودکان باید روز خود را با صبحانه کامل شروع کنند تا تمرکز و یادگیری آنها در مدرسه کاهش نیابد.

2. زمان عید

زمان بندی آزمون ها نیز موثر بود. در روزه های طولانی تر، شکاف عملکرد بین حالت سیری و حالت گرسنگی کمتر بود. این احتمالاً به این دلیل است که پس از مدتی، بدن به سوخت کتون عادت می کند و دوباره جریان ثابتی از انرژی به مغز می دهد.

همچنین مشخص شد که عملکرد افراد در حالت ناشتا، زمانی که آزمایشات در پایان روز انجام می شد، اندکی کاهش یافت. این نشان می دهد که روزه می تواند کاهش طبیعی ریتم شبانه روزی بدن را تشدید کند.

3. نوع فعالیت ذهنی

در آزمایش‌هایی که شامل اشکال یا نمادهای خنثی می‌شد، سوژه‌های روزه‌دار عملکرد مشابه یا حتی کمی بهتر داشتند. اما زمانی که علائم مربوط به غذا (مانند تصاویر غذا) در آزمایش ها وجود داشت، غلظت آنها به هم می خورد.

به عبارت دیگر، گرسنگی لزوماً باعث «مه‌آلودگی ذهن» نمی‌شود، اما باعث می‌شود سریع‌تر با نشانه‌های غذایی حواس‌مان را پرت کنیم.

پیام این یافته ها برای شماست

برای اکثر بزرگسالان سالم، این نتایج اطمینان‌بخش است: می‌توانید رژیم‌های روزه‌داری متناوب یا رژیم‌های غذایی محدود به زمان را بدون نگرانی در مورد از دست دادن تمرکز یا هوش خود امتحان کنید. با این حال، باید در نظر داشت که روزه برای همه نیست. کودکان و نوجوانان به دلیل نیاز زیاد مغز به انرژی در طول رشد نباید وعده های غذایی خود را حذف کنند.

همچنین، اگر شغل شما نیاز به تمرکز شدید در اواخر روز دارد یا در محیطی کار می کنید که تنقلات به راحتی در دسترس باشد، ممکن است روزه گرفتن دشوارتر باشد. از طرفی افرادی که بیماری های خاصی دارند یا رژیم غذایی خاصی دارند باید قبل از روزه گرفتن با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنند.

در نهایت، روزه را باید یک ابزار بهبود سبک زندگی شخصی در نظر گرفت، نه یک نسخه عمومی. مزایا و چالش های آن بسته به شرایط، سن، جنسیت، نوع فعالیت و حتی زمان روز متفاوت است. روزه از نظر علم نه دشمن تمرکز است و نه معجزه آنی سلامتی; بلکه یک فرآیند بیولوژیکی است که در صورت انجام صحیح می تواند به بازسازی بدن و ذهن کمک کند.