بعدی- فلیز سالومون، خبرنگار بخش بین المللی وال استریت ژورنال
بر اساس گزارشی از وال استریت ژورنال، اوایل صبح جمعه، عملیات نظامی اسرائیل در روستایی در جنوب سوریه به درگیریهای خونین انجامید. اتفاقی که همزمان با تلاش تل آویو برای تقویت امنیت مرزهای شمالی، شکاف بین دو همسایه را عمیق تر کرده است.
ارتش رژیم صهیونیستی اعلام کرد که یگان های این رژیم با هدف دستگیری دو نفر مظنون به عضویت در گروه های مسلح وارد منطقه بیتجن شدند. روستایی که کمتر از 10 مایل از مرزهای تحت کنترل اسرائیل فاصله دارد. به گفته این ارتش، پس از ورود به منطقه، نیروها مورد اصابت گلوله قرار گرفتند و در پی تبادل آتش، 6 نظامی اسرائیلی مجروح شدند که حال سه تن از آنها وخیم گزارش شده است. از سوی دیگر رسانه های دولتی سوریه از تلفات سنگین در آن سوی مرز خبر دادند و از کشته شدن دست کم 13 نفر در این درگیری ها خبر دادند.
تل آویو و بازی طولانی مدت در سوریه. دوام در خاک همسایه
این دور جدید خشونت بار دیگر چالش های حل نشده در امتداد مرزهای اسرائیل را برجسته کرد. آن هم در شرایطی که آتش بس شکننده در غزه وجود دارد و از شدت درگیری ها در آن منطقه کاسته شده است. پس از حملات 7 اکتبر 2023 به رهبری حماس در جنوب اسرائیل، تل آویو به شدت به دنبال ایجاد مناطق حائل در اطراف مرزهای خود بوده است. اقداماتی که از لبنان تا جنوب سوریه را در بر می گیرد و ساختار امنیتی منطقه را تغییر داده است.
در دمشق، دولت جدید سوریه به ریاست احمد الشورا به مانورهای نظامی اسرائیل در جنوب سوریه واکنش تندی نشان داد و آن را نقض حاکمیت ملی این کشور توصیف کرد. یک سال پیش، در همان روزهای فروپاشی رژیم اسد، ارتش اسرائیل به سرعت برای تثبیت موقعیت خود وارد عمل شد و یک منطقه حائل به وسعت 155 مایل مربع در نوار مرزی بین دو کشور را اشغال کرد. منطقه ای که اکنون به یکی از محوری ترین نقاط تنش در جغرافیای امنیتی جدید خاورمیانه تبدیل شده است. از آن زمان تاکنون مقامات اسرائیلی بارها تاکید کرده اند که نیروهای این کشور ممکن است برای مدت طولانی در داخل سوریه باقی بمانند.
اسرائیل طی ماههای گذشته صدها حمله هوایی برای از بین بردن بقایای ساختار نظامی مربوط به رژیم اسد انجام داده و در عین حال پایگاههایی در سوریه ایجاد کرده است تا نیروهایش بتوانند از آنجا به گشتزنی و کنترل منطقه بپردازند. تل آویو همچنین از دولت جدید سوریه خواسته است تا منطقه غیرنظامی در جنوب پایتخت را حفظ کند و در ماه جولای به مقر نظامی دولت در دمشق حمله کرد. اقدامی که مقامات ارشد اسرائیلی آن را تلاشی برای دفاع از اقلیت دروزی در برابر حملات فرقه ای توصیف کرده اند.
سفر نتانیاهو و برقراری نظم امنیتی جدید در مرزهای شمالی
هفته گذشته بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به همراه تعدادی از مقامات ارشد این کشور از منطقه حائل بازدید کرد و در دیدار با نیروهای مستقر در آنجا عملاً این پیام را ابلاغ کرد که اسرائیل در آینده نزدیک برنامه ای برای عقب نشینی از این نوار مرزی ندارد. این سفر با واکنش تند دمشق مواجه شد و وزارت خارجه سوریه این اقدام را «غیرقانونی» و نقض جدی حاکمیت ملی این کشور دانسته و آن را به شدت محکوم کرد.
نیر بومس، پژوهشگر مسائل سوریه در دانشگاه تل آویو، در تشریح پیام تحولات اخیر در مرز سوریه و اسرائیل می گوید: پیام آنجا به وضوح این بود که اگرچه سوریه تلاش می کند خود را بازتعریف کند و حمایت هایی از دیدگاه شریعت وجود دارد، اما همچنان خطوط قرمزی وجود دارد. وی با اشاره به حساسیت های امنیتی اسرائیل مدعی شد: به طور کلی و به ویژه پس از 16 مهر نمی خواهیم شاهد حضور شبه نظامیان مسلح در مجاورت مرز باشیم.
شکاف فزاینده بین اسرائیل و رهبران جدید در دمشق اکنون به منبع نارضایتی واشنگتن تبدیل شده است. ایالات متحده احمد الشورا را بر اساس وعده های او برای اصلاح ساختار دولت و متحد کردن کشوری که سال ها در اثر جنگ داخلی از هم پاشیده است، پذیرفته است. با این حال، به نظر می رسد مذاکرات با میانجیگری آمریکا برای دستیابی به توافق امنیتی بین سوریه و اسرائیل عملاً متوقف شده است.
حادثه روز جمعه به عنوان یکی از مرگبارترین حوادث در این منطقه از زمان فروپاشی رژیم اسد توصیف شده است. اتفاقی که موجی از خشم و انزجار را در میان مردم سوریه برانگیخته است. جوئل پارکر، یکی دیگر از پژوهشگران مسائل سوریه در دانشگاه تل آویو، شکاف عمیق در برداشت های دو طرف را توضیح می دهد: یکی از مشکلات این است که خود سوری ها گروه های ضد اسرائیلی را تهدیدی علیه خود نمی دانند. وی تأکید می کند: «بنابراین وقتی اسرائیل حمله می کند، آنها احساس می کنند که مشکل اسرائیل است، نه شبه نظامیان محلی.
علیرغم این چرخه عملیات و واکنش، تحلیلگران بر این باورند که در سطح استراتژیک، تمایل تل آویو به اقدام یکجانبه، هرگونه همکاری پایدار با دولت اسلامی را دشوار کرده است.
