سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه که هفته گذشته برای افتخار خود در مجمع مسقط به عمان سفر کرده بود با برنامه «ما موسی الفرای» گفت و گو کرد.
* مذاکره و میانجیگری همیشه باز است
در بخشی از این برنامه و در پاسخ به این سوال مجری که آیا یک بار دیگر روند میانجیگری ایران و سایر طرف ها باز می شود؟ وی گفت: مذاکره و میانجیگری همیشه باز است و این امکان در هر زمانی وجود دارد به شرط رعایت قوانین.
عراقچی ادامه داد: اصل اول دیپلماسی و مذاکره این است که دو طرف با نیت واقعی برای تبادل عادلانه و برابر پای میز مذاکره بیایند. اما اگر هدف یکی از طرفین تحمیل خواسته های خود باشد، چنین مذاکره ای صورت نمی گیرد و بی نتیجه خواهد بود.
وزیر امور خارجه یادآور شد: عامل اصلی مشکل در روابط ایران و آمریکا که مانع از آغاز مذاکرات در حال حاضر می شود، رویکرد آمریکا بر تحمیل مطالبات و خواسته های خود است. متأسفانه بارها این رفتار را در تعامل با آنها دیده ایم. اگر طرف آمریکایی آمادگی خود را برای توافقی عادلانه و متوازن بر اساس منافع متقابل نشان دهد، جمهوری اسلامی ایران قطعاً موضوع را بررسی خواهد کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: ما هرگز میز مذاکره را ترک نکرده ایم، زیرا دیپلماسی جزء اصیل رویکرد و اصول ما است.
* شکست مذاکرات به دلیل زیاده خواهی و زیاده خواهی آمریکایی ها بود
مجری از عراقچی پرسید تفاوت مذاکرات 2010 با مذاکرات اخیر در مسقط چیست؟ در سال 2010 مذاکرات محرمانه بود و چیزی منتشر نشد، اما مذاکرات اخیر به صورت علنی و با جزئیات اعلام شده است. چرا مذاکرات اخیر علنی شد؟ آیا عمومی بودن آن باعث عدم موفقیت آن شد؟
وزیر امور خارجه تصریح کرد: شکست مذاکرات امسال نه به دلیل علنی بودن آن، بلکه به دلیل زیاده خواهی و زیاده خواهی آمریکایی ها بود.
عراقچی افزود: مذاکرات محرمانه از سال 1389 آغاز شد و سپس علنی شد و تبدیل به مذاکره آمریکا و 1+5 شد. این روند در سال 2015 به توافق رسید. مذاکرات اخیر نیز می توانست همین مسیر را طی کند. مذاکرات به صورت غیرمستقیم آغاز شد و اگر مسیر درست و متعادلی طی می شد، امکان توافق وجود داشت.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: مشکل اصلی مذاکرات امسال که باعث شکست آن شد، تمایل آمریکا به تحمیل خواسته های خود بود. آنها با سیاست «غنی سازی صفر» وارد مذاکره شدند. ما از ابتدا گفتیم که چنین چیزی ممکن نیست و باید به یک راه حل میانه رسید.
* ما از حقوق اولیه خود دست نمی کشیم
وی ادامه داد: هیچ کشوری را نمی توان از حقوق مشروع خود محروم کرد. البته شفافیت و اعتمادسازی قابل مطالبه است و ما آمادگی آن را داریم. اما چشم پوشی از حقوق اولیه ما هرگز یک سوال نیست.
عراقچی گفت: بنابراین تنها راه رسیدن به یک راه حل متوازن است که منافع همه طرف ها در آن لحاظ شود. آن روزها جمله ای گفتم که امروز هم تکرار می کنم: «اگر غنی سازی صفر می خواهید، بین ما توافقی صورت نمی گیرد». اما اگر “بمب صفر” می خواهید، ما به توافق می رسیم و رسیدن به توافق کاملاً امکان پذیر است.
وی افزود: با این حال معتقدم برخی عوامل در داخل آمریکا نمی خواستند این مذاکرات به سرانجام برسد و همین باعث شد که مذاکرات به سرانجام نرسد.
* خیلی به توافق نزدیک بودیم
سید عباس عراقچی در ادامه گفت و گو با برنامه «ما موسی الفرای» و در پاسخ به این سوال مجری که با توجه به اطلاعات برخی از حاضران در آن مذاکرات گفته شده که به توافقات پیشرفته دست یافته اید و به تفاهم نزدیک شده اید به طوری که جلسه قبل از حمله به تهران در آستانه اعلام توافق بوده است. آیا موضوع غنی سازی عامل آن حمله نبود؟ وی گفت: ما به توافق بسیار نزدیک بودیم و در 5 دور مذاکره با میانجیگری عمان راه حل های زیادی بررسی شد و به راهکارهایی رسیدیم که می توانست مشکل را حل کند.
وی یادآور شد: اما این راهکارها در واشنگتن رد شد و در نهایت نیروهای جنگ طلب در آنجا پیروز شدند و کشور و منطقه را به مسیری تاسف بار سوق دادند.
مجری در پاسخ به این سوال که آیا ایران همچنان عمان را تنها میانجی معتبر برای گفت و گو با آمریکا می داند، با توجه به اینکه این حمله نه تنها علیه ایران بوده بلکه توهینی به عمان به عنوان میانجی بوده است؟
عراقچی پاسخ داد: ما عمان را به دلیل سابقه درخشانش در میانجیگری انتخاب کردیم. عمان بارها این نقش را بازی کرده و موفقیت های ملموسی داشته است. ما به حسن نیت برادرانمان در عمان و حکمت اعلیحضرت سلطان اعتماد کامل داریم و به همین دلیل این دور مذاکرات را با وساطت ایشان آغاز کردیم.
وزیر امور خارجه افزود: معتقدم عمان همواره توانسته این نقش سازنده را ادامه دهد.
* توهین آشکار به دیپلماسی، مذاکره و میانجیگری و عمان بود
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: در واقع مشکل اصلی ما و آمریکا نه در میانجیگری یا سازوکار میانجیگری، بلکه در ماهیت رویکرد آمریکاست. همانطور که اشاره کردید ما در میانه مذاکرات بودیم که آمریکا و اسرائیل حمله کردند. اولین موشک شلیک شده توسط اسرائیل عملاً «وسط میز مذاکره» فرود آمد. این رفتار همانطور که گفتید توهین آشکار به دیپلماسی، مذاکره و میانجیگری و البته به عمان بود و جای بسی تاسف دارد.
