به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، در حالی که فضای سیاسی آمریکای لاتین بار دیگر به میدان رقابت قدرت های جهانی تبدیل شده است، واشنگتن فشارها علیه کاراکاس را تشدید کرده است.
بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که اقدامات اخیر ایالات متحده علیه ونزوئلا نه تنها یک واکنش موقت است، بلکه بخشی از یک استراتژی بزرگتر برای بازتعریف نظم منطقه ای و بازسازی “زندگی منزوی” تاریخی ایالات متحده در نیمکره غربی است. همان مفهومی که در دکترین مونرو شکل گرفت و دولت ترامپ و جانشینان آن امروز با ادبیات صریح تری دنبال می شوند.
ونزوئلا؛ مهمترین مانع آمریکا در اجرای دکترین مونرو
برای واشنگتن، ونزوئلا سالهاست که آخرین پایگاه سیاسی ناسازگار با نظم آمریکا در منطقه محسوب میشود. کشوری که برخلاف بسیاری از همسایگان خود نه تنها تسلیم ساختارهای نفوذ آمریکا نشده است، بلکه آشکارا در محور دولت هایی که همسو با واشنگتن نیستند حرکت کرده و روابط گسترده ای با چین، روسیه و دیگر بازیگران شرقی برقرار کرده است.
حضور فعال چین در میادین نفتی، معدنی و صنعتی ونزوئلا و همکاری امنیتی روسیه با دولت کاراکاس، واشنگتن را با این واقعیت مواجه کرده است که اگر تغییرات سیاسی در ونزوئلا رخ ندهد، آمریکای لاتین کاملاً از کنترل تاریخی آمریکا خارج خواهد شد. بر این اساس، در محافل سیاسی آمریکا، ونزوئلا به عنوان نقطه کلیدی توصیف می شود که از طریق آن می توان «یک تیر و دو علامت» را پرتاب کرد:
1) خلاص شدن از شر یک دولت ضد آمریکایی
2) کاهش نفوذ چین در منطقه استراتژیک نیمکره غربی
انرژی؛ مهمترین لایه پنهان در سیاست آمریکا علیه ونزوئلا
اگرچه بحث سیاسی و امنیتی بخش مهمی از این ماجرا است، اما آنچه تحلیل را کامل می کند، جایگاه «نفت» در استراتژی آمریکاست. ونزوئلا دارای یکی از بزرگترین ذخایر نفت در جهان است. ذخایری که در شرایط عادی می تواند نقش تعیین کننده ای در بازار جهانی داشته باشد، اما به دلیل تحریم ها، کمبود فناوری و رکود صنعتی، بخش مهمی از ظرفیت تولید آن بلااستفاده مانده است.
تحلیلهای استراتژیک در واشنگتن نشان میدهد که آمریکا از چند زاویه به نفت ونزوئلا نگاه میکند:
1) جایگزینی برای یک بحران احتمالی در خاورمیانه
با افزایش تنش ها در منطقه، احتمال اختلال در عرضه نفت خاورمیانه به ویژه در صورت تهدید تنگه هرمز یا هدف قرار گرفتن زیرساخت های نفتی، به یکی از دغدغه های اصلی آمریکا تبدیل شده است. اقتصاد جهانی به شدت به ثبات قیمت نفت وابسته است و هر بار که عرضه خاورمیانه کاهش یافته، اقتصاد آمریکا با امواج تورمی و فشارهای داخلی مواجه شده است.
واشنگتن امیدوار است که با سپردن کنترل تولید نفت ونزوئلا در دست شرکت های آمریکایی، بتواند منبع جایگزینی برای روزهای حساس ایجاد کند. منبعی که با افزایش عرضه در صورت بروز اختلال در خاورمیانه، شوک بازار را تعدیل خواهد کرد.
2) اهرم در برابر چین
هرچه کنترل ایالات متحده بر تنگناهای انرژی جهان بیشتر باشد، ظرفیت فشار بر چین بیشتر می شود. انرژی یکی از نقاط آسیب پذیر اقتصاد چین است و واشنگتن می داند که مدیریت منابع ونزوئلا، به ویژه اگر با کاهش قیمت نفت در زمان مناسب همراه شود، می تواند ابزار فشار موثری علیه پکن باشد. این همان مدلی است که چین در بازار «عناصر کمیاب» علیه آمریکا از آن استفاده می کند و واشنگتن در تلاش است تا مدل نفتی خود را بازتولید کند.
3) سود دهی گسترده برای شرکت های حامی کاخ سفید
در لایه داخلی ماجرا، ورود شرکت های بزرگ نفتی آمریکایی به برنامه های توسعه ونزوئلا، سودهای نجومی را برای این شرکت ها به همراه خواهد داشت. شرکت هایی که نقش مهمی در تامین مالی جریان های سیاسی آمریکا دارند. برای واشنگتن، کنترل صنعت نفت ونزوئلا یک سرمایه گذاری سیاسی و اقتصادی در داخل این کشور است.
آیا گزینه نظامی علیه ونزوئلا جدی است؟
افزایش تهدیدهای واشنگتن در ماه های اخیر این سوال را مطرح کرده است که آیا آمریکا به سمت عملیات نظامی خواهد رفت یا خیر. تحلیل منابع غربی و منطقه ای نشان می دهد که واشنگتن «اولویت مطلق» را بر فشارهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی قرار داده است. فشاری با هدف وادار کردن مادورو به عقبنشینی سیاسی و پذیرش خواستههای واشنگتن.
اما اگر این مسیر به طور کامل مسدود شود، گزینه نظامی در قالب عملیات محدود و متمرکز روی میز باقی می ماند. آنچه تحلیلگران بر آن تاکید دارند این است که حمله گسترده و ورود نیروی زمینی توسط آمریکا قابل تحمل نیست. زیرا بدون حضور زمینی تغییر حکومت سخت است و با حضور زمینی هزینه ها و تبعات داخلی آمریکا بسیار سنگین خواهد بود.
سناریوی محتملتر این است که واشنگتن با استفاده از حملات محدود، جنگ روانی، تحریک ناآرامیهای داخلی و فشارهای چند لایه، سعی خواهد کرد ساختار سیاسی ونزوئلا را از درون تخریب کند.
ونزوئلا میدان جنگ سه گانه سیاست، انرژی و نظم جهانی است
اقدامات آمریکا علیه ونزوئلا را نمی توان تنها در قالب فشار بر دولت مخالف تحلیل کرد. ونزوئلا برای واشنگتن معنای استراتژیک دارد:
بازگرداندن هژمونی تاریخی آمریکا در آمریکای لاتین. مهار نفوذ چین و روسیه و دستیابی به منبع عظیم انرژی که می تواند نقش بیمه بازار جهانی نفت را برای آمریکا ایفا کند.
از نظر واشنگتن، ونزوئلا نه تنها یک بحران سیاسی است. این یک “سرمایه استراتژیک” است. کشوری که کنترل آن می تواند آینده نظم انرژی، توازن قوا با چین و موقعیت ایالات متحده در آمریکای لاتین را برای دهه های آینده تعیین کند.
هدف آمریکا کنترل کامل بر منابع نفتی آمریکای لاتین و ونزوئلا است
محمدعلی شفیعی کارشناس مسائل آمریکا در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارت وی تصریح کرد: موضوع ونزوئلا از یک سو به موضوع هژمونی آمریکا در آمریکای لاتین مربوط می شود. همان چیزی که در دکترین مونرو مطرح شد و حالا آقای ترامپ هم همین ادبیات و همان مسیر را طی می کند. نظر او این است که آمریکای لاتین باید کاملاً تحت نفوذ و کنترل آمریکا باشد. ونزوئلا مهمترین مانع بر سر راه این هدف است، زیرا این کشور هرگز قبول نکرده که زیر پرچم آمریکا برود و دولت های ضد آمریکایی همیشه در آنجا مستقر بوده اند. علاوه بر این، نفوذ چین و روسیه در ونزوئلا نیز بسیار گسترده است و این موضوع برای آمریکا خوشایند نیست.
وی افزود: بنابراین آمریکا در تلاش است تا «زندگی خصوصی» خود را حفظ کند. دکترین ترامپ مبتنی بر پیروی از همان دکترین مونرو و تسلط بر این منطقه است. آمریکا از گسترش نفوذ چین احساس خطر می کند. البته چین در اکثر کشورهای آمریکای لاتین حضور موثری دارد، اما اولین جایی که آمریکا می تواند با دو تیر بزند، هم دولت ضد آمریکایی را حذف کند و هم نفوذ چین را کاهش دهد، ونزوئلا است.
وسوسه نفت ونزوئلا
کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: علاوه بر این جنبه های سیاسی، موضوع مهم دیگری نیز وجود دارد و آن نفت ونزوئلا است. ذخایر نفت این کشور بسیار وسیع و عظیم است. اگرچه مجموع تولید و فروش نفت آمریکا بیشتر است، اما ونزوئلا به دلیل تحریم ها و محدودیت های تجهیزاتی قادر به بهره برداری گسترده نیست. با این حال، ذخایر زیرزمینی شناسایی شده بسیار زیاد است.
شفیعی خاطرنشان کرد: اگر آمریکا بر این منابع مسلط شود، دو اتفاق مهم می تواند رخ دهد: اول اینکه با افزایش و کاهش عرضه نفت در بازار جهانی، می تواند قیمت نفت را کنترل کند. این موضوع به ویژه در شرایطی که احتمال محدود شدن عرضه نفت در خاورمیانه به عنوان مثال به دلیل بسته شدن تنگه هرمز وجود دارد، اهمیت بیشتری می یابد. علاوه بر این، هر تنش جهانی می تواند بر بازار انرژی تأثیر بگذارد و کنترل منابع، اهرم فشار آمریکا را افزایش می دهد.
وی ادامه داد: دوم اینکه آمریکا می تواند گلوگاه های انرژی مربوط به چین را کنترل کند. هر چه آمریکا انرژی بیشتری داشته باشد، اهرم های بیشتری برای بازی با قیمت نفت خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر آمریکا با تسلط بر منابع ونزوئلا قیمت نفت را کاهش دهد، این امر به ضرر عربستان سعودی خواهد بود و می تواند به عنوان اهرم فشاری برای فشار بر ریاض برای کاهش فروش نفت خود به چین استفاده شود. بنابراین آمریکا می تواند از قیمت نفت در معادلات مختلف استفاده کند و چین را تحت فشار قرار دهد. مشابه کاری که چین در بازار عناصر کمیاب انجام می دهد.
کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: بعد سوم در حوزه نفتی، موضوع داخلی آمریکا است. اگر شرکت های نفتی آمریکایی در ونزوئلا مستقر شوند و صنعت نفت این کشور را در دست بگیرند، سود زیادی نصیبشان می شود و این سود به اقتصاد آمریکا منتقل می شود. این شرکت ها حامیان مالی ترامپ بوده و به طور جدی از او حمایت کرده اند. بنابراین می توان این سود را نوعی بازپرداخت یا پاداش سیاسی دانست.
شفیعی بیان کرد: در مجموع دو موضوع اصلی مطرح است: اول بحث سیاسی و دکترین مونرو و مبارزه با کشوری ضد آمریکایی و نفوذ چین و روسیه؛ در این میان دو بحث اساسی است. دوم، بحث اقتصادی و نفتی که اهمیت موضوع ونزوئلا را برای آمریکا دو چندان می کند.
آیا آمریکا به ونزوئلا حمله خواهد کرد؟
وی افزود: اما در پاسخ به اینکه آیا این حمله انجام می شود یا خیر؟ آمریکا فقط یک تا دو ماه است که تهدید می کند. برداشت شخصی من این است که واشنگتن تمام تلاش خود را برای برکناری مادورو انجام می دهد. ظاهراً پشت پرده مذاکراتی صورت گرفته اما چندان مشهود نبوده است. گفته می شود مادورو حاضر است امتیازاتی بدهد اما قدرت را به طور کامل تحویل ندهد و آمریکایی ها این را نپذیرفته اند. این اخبار رسمی نیست و فقط در رسانه های آمریکایی منتشر شده است. بنابراین نمی توان آن را با قطعیت تایید کرد.
این کارشناس مسائل آمریکا خاطرنشان کرد: به نظر من آمریکا با فشارهای سیاسی در تلاش است تا حد امکان مادورو را از قدرت کنار بزند. اگر این اتفاق نیفتد، ممکن است به گزینه های بعدی بروید. علیرغم تمرکز نیروهای نظامی آمریکا و رفتار اخیر آن، من این فضا را فضای جنگی گسترده نمی بینم. یعنی حمله ای که آمریکا می خواهد نیروی زمینی وارد کند. سرنگونی دولت بدون نیروی زمینی امکان پذیر نیست و چنین اقدامی عملیاتی به نظر نمی رسد.
ناآرامی و جنگ داخلی، یکی از سناریوهای احتمالی آمریکا برای ونزوئلا
شفیعی در پایان گفت: ممکن است آخرین سناریو این باشد که آمریکا بمباران های محدود یا فشارهای ویژه برای ایجاد ناآرامی های داخلی در ونزوئلا انجام دهد و دولت از بین برود، اما ورود نظامی گسترده و استقرار نیروی زمینی را بسیار بعید می دانم.
به گزارش به گزارش میهن تجارت، در نهایت احتمالا آمریکایی ها به جای مداخله نظامی گسترده از ابزارهای فشار اقتصادی، سیاسی و نظامی محدود برای تضعیف دولت مادورو استفاده خواهند کرد.
برای ایالات متحده، ونزوئلا هم عرصه رقابت ژئوپلیتیکی و هم منبع حیاتی انرژی است و این اهمیت استراتژیک آن را برای واشنگتن دو چندان می کند.
منبع : به گزارش میهن تجارت
