به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، در ماه های اخیر روابط ایران با کشورهای همسایه به ویژه جمهوری آذربایجان وارد مرحله ای شده است که دیگر نمی توان آن را صرفاً به عنوان یک همکاری عادی دیپلماتیک تحلیل کرد. واقعیت این است که در محیط جدید منطقه، کشورها باید بیش از گذشته در محیط اطراف خود سرمایه گذاری کنند. تحولات نظام بین الملل، تضعیف نظم تک قطبی و افزایش رقابت ژئوپلیتیکی، مفهوم «همسایگی» را به یکی از مهمترین مؤلفه های امنیت ملی کشورها تبدیل کرده است. برای ایران، توسعه روابط با همسایگان خود یک انتخاب سیاسی نیست، بلکه یک ضرورت عملیاتی است.
در این چارچوب، تقویت روابط دیپلماتیک و بهویژه اقتصادی با کشورهای همسایه تنها یک سیاست معمولی برای ایران نیست، بلکه بخشی از راهبرد فعال برای تثبیت قدرت ملی و حفظ استقلال سیاسی کشور است. تجارب بینالمللی نشان داده است که کشورهایی که توانستهاند شبکههای اقتصادی و منطقهای پایدار ایجاد کنند، در برابر فشارهای خارجی مقاومت بیشتری کردهاند.
جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر ظرفیت های ژئوپلیتیکی خود به درستی مسیر تعمیق روابط با همسایگان خود را برای تثبیت موقعیت طبیعی خود در منطقه و جلوگیری از تبدیل فشارهای خارجی به تهدید واقعی علیه منافع ملی در پیش گرفته است. این رویکرد را می توان نه یک «سیاست واکنشی»، بلکه انتخابی آگاهانه برای حفظ استقلال و ارتقای قدرت ملی در یکی از حساس ترین محیط های ژئوپلیتیکی جهان دانست.
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران عصر دیروز 25 آذرماه در این زمینه به باکو سفر کرد تا در مورد گسترش همکاری های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در مرحله حساس روابط تهران و باکو گفتگو کند. با توجه به تاریخچه نوسان روابط دو کشور و تحولات منطقه ای، این سفر می تواند مسیر جدیدی در تعاملات دوجانبه ایجاد کند.
روابط ایران و جمهوری آذربایجان ریشه در پیوندهای تاریخی، فرهنگی و مردمی دارد و به تحولات سیاسی سه دهه اخیر محدود نمی شود. ایران یکی از اولین کشورهایی بود که استقلال باکو را به رسمیت شناخت و از تثبیت دولت آذربایجان در مواقع حساس حمایت کرد. سفر عراقچی ادامه رایزنی های منظم بین دو کشور است. روابط چند وجهی که شامل حوزه های اقتصادی، انرژی، حمل و نقل، فرهنگ و امنیت مرزی است.
اما روابط ایران و جمهوری آذربایجان به همکاری رسمی و توافقات دیپلماتیک محدود نمی شود. گاهی اوقات حساسیت هایی بین دو کشور وجود دارد که معمولاً به طور آشکار در رسانه ها گزارش نمی شود، اما در سطح عملیاتی قابل مشاهده است. یکی از مهمترین آنها رقابت بر سر مسیرهای ترانزیتی و کریدورهای منطقه ای است. مسیری که در صورت موفقیت می تواند موقعیت ژئوپلیتیک ایران را تحت تاثیر قرار دهد.
در این میان پروژه هایی مانند کریدور زنگزور بیش از آنکه یک طرح ساده اقتصادی باشد حامل پیام های سیاسی و امنیتی است. برخی از این طرح ها با حمایت قدرت های فرامنطقه ای از جمله آمریکا با هدف دور زدن موقعیت استراتژیک ایران دنبال می شود. اگر ایران از این معادلات کنار گذاشته شود، عملا بخشی از قدرت چانه زنی منطقه ای خود را از دست خواهد داد. به همین دلیل حضور فعال ایران در این عرصه دیگر یک انتخاب تاکتیکی نیست، بلکه به یک ضرورت استراتژیک تبدیل شده است.
سیدرضا صدرالحسینی کارشناس مسائل منطقه در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارت وی بیان کرد: در اسناد بالادستی سیاست خارجی جمهوری اسلامی، بحث گسترش و تعمیق روابط با کشورهای همسایه به عنوان یکی از اصول مطرح شده در این اسناد وجود دارد. بر این اساس دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی از سال های گذشته تلاش های چشمگیری در این زمینه داشته است و مفاد این اسناد بالادستی همچنان در دستور کار این دستگاه قرار دارد.
وی افزود: لازم به ذکر است که پس از جنگ 12 روزه و موفقیتی که جمهوری اسلامی در مقابله با تهاجم نظامی دشمنان قسم خورده به دست آورد و همچنین موفق شد دشمن را به درخواست آتش بس وادار کند، روابط با کشورهای همسایه در اولویت بیشتری قرار گرفته است. بر این اساس، پس از پذیرش آتش بس از سوی جمهوری اسلامی، وزارت امور خارجه سفرهای خود را با محوریت کشورهای همسایه افزایش داده است.
کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: باید توجه داشت که با توجه به شکست حامیان رژیم صهیونیستی به ویژه آمریکا، افزایش تحریم های اقتصادی و تلاش برای انزوای جمهوری اسلامی در عرصه سیاست خارجی در دستور کار آنها قرار گرفته است. بر این اساس تلاش وزارت امور خارجه در دو حوزه اقتصادی و افزایش روابط با بسیاری از کشورها با اولویت کشورهای همسایه در حال حاضر در دستور کار قرار گرفته و در حال انجام است.
نقش ایران در حل اختلافات ایروان و باکو
وی تصریح کرد: بر این اساس سفر اخیر وزیر امور خارجه به باکو قابل تحلیل است و قطعا با ارتباط مستمر جمهوری اسلامی با باکو، توازن سیاسی بین کشورهای آسیای میانه بهتر از گذشته خواهد شد. همچنین نقش جمهوری اسلامی در حل اختلافات باکو و ایروان یکی از موضوعات مهمی است که مورد توجه هر دو کشور همسایه غربی ماست.
صدرالحسینی در پایان خاطرنشان کرد: گسترش روابط دو کشور ایران و آذربایجان با دو محور اقتصادی و افزایش ارتباطات سیاسی می تواند کمک شایانی به تامین امنیت ملی و منافع ملی دو کشور کند.
به گزارش به گزارش میهن تجارت، از منظر واقع بینانه در روابط بین الملل، آنچه امروز در قفقاز جنوبی می گذرد چیزی جز رقابت بر سر توازن قوا نیست. ایران نمی تواند نسبت به تحرکات بازیگرانی مانند رژیم صهیونیستی و برخی رقبای منطقه ای در اطراف مرزهای خود بی تفاوت باشد.
حضور سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و حتی فرهنگی ایران در جمهوری آذربایجان در عمل نوعی سرمایه گذاری برای مهار نفوذ رقبای منطقه و تثبیت موقعیت خود در این منطقه حساس است.
منبع : به گزارش میهن تجارت
