به گزارش ایسنا، دیگر قرار نیست مدت زیادی از لاله زار و سینماهایش یاد کنیم، سینمای لاله زار مرده است، اما وقتی خبر آتش سوزی سینما مخابره می شود، در هوای سرد تهران که آسمانش آبی استثنایی و ظاهراً تمیز است، به خیابان لاله زار می رویم تا آخرین روح سینمای ایران را تماشا کنیم. سینمایی که در سال ۱۳۷۰ به دستور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دلیل فرسودگی بیش از حد تعطیل شد اما همچنان روی عنوان آن «سینمای ایران» نوشته شده است.
کسبه های برق و مغازه داران داستان های متفاوتی دارند، برخی می گویند کارتن خواب باعث آتش سوزی شده است و برخی دیگر معتقدند که این آتش سوزی به دلیل وسایل برقی نزدیک سینما بوده است. البته آتش نشانان حاضر در محل علت اصلی حادثه را نامشخص اعلام می کنند.
و برخی دیگر می گویند این سینما چندین بار دچار آتش سوزی شده است اما گویا این بار آتش سوزی گسترده بوده و تقریباً سینما و ساختمان مجاور آن آسیب جدی دیده است. فیلمی که در سال ۱۳۹۸ اعلام شد دیوان عدالت اداری حکم به تخریب آن به عنوان میراث فرهنگی داده است.
ادیب زاده معاون میراث فرهنگی وقت در سال 99 در گفت وگو با ایسنا گفت: با ابلاغ رای دیوان عدالت اداری به میراث فرهنگی مبنی بر دستور تخریب این سینما، کارشناسان این سازمان به دیوان عدالت اداری اعلام کردند که از نظر میراث فرهنگی دارای ارزش است و آن رای نیز لغو شد.
وی در عین حال با بیان اینکه راهکارهایی برای جلوگیری از تخریب این سینما به عنوان فضای تاریخی در حال بررسی است، قول داد که قصد حفظ این سینما را دارند.
آن طور که این مدیر میراث در سال 1388 به ایسنا گفت، مالک این سینما در حدود سال 1386 درخواست تخریب و نوسازی سالن را داشت و مالک با پیگیری های خود حکم تخریب را از دیوان عدالت گرفت.
سینمای ایران تخریب نشد اما حالا که آتش به طور گسترده در آن رخنه کرده است، طبق مشاهدات ایسنا عملاً نابود شده است.
اما ای کاش وقتی مسئولان میراث فرهنگی دغدغه حفظ و ثبت یک ملک تاریخی را دارند، به فکر حفاظت از آن نیز باشند تا به مرور زمان از بین نرود.
وقتی از لاله زار و حفظ سینماهای آن صحبت می کنیم، خیلی ها می گویند لاله زار دیگر کارکرد گذشته خود را ندارد و در میان انبوه مغازه های برق، جایی برای سینما و مکانی فرهنگی نیست. آن طور که جبلی خسروآبادی، یکی از مدیران سابق میراث فرهنگی در سال 1395 به ایسنا گفته بود: اگر لاله زار را در شرایط فعلی در فهرست آثار ملی ثبت کنیم، احیای این خیابان به حالت گذشته تقریبا غیرممکن خواهد بود.
کتاب سال سینمای ایران درباره تالارهای سینمای ایران، تالیف عباس بهارلو، سینما «ایران» را دومین سینمای دائمی پایتخت معرفی کرد و در این باره چنین گفت: «دومین سینمای دائمی تهران به نام «ایران» در دوم اردیبهشت 1306 به جای کافه قنادی «اوگانف» (در محل فعلی سینمای اسکندر ایرانیان البرز) افتتاح شد. لوین.
یاکوبسن و شریکش رقیب اصلی علی وکیلی و گراند سینما در افتتاحیه سینمای «ایران» بودند. فیلم «تاریخ بشریت» در دو سریال و ده صحنه جزو اولین فیلم هایی است که در سینمای ایران به نمایش درآمد و به ازای خرید هر بلیت یک فنجان چای رایگان به مشتریان اهدا شد.
همچنین داوود کاهردار – عکاس و پژوهشگر سالن های سینما – که کتاب «سینماهای تهران» را منتشر کرده است، به ایسنا گفت: سینمای ایران توسط «یاکوبسون» و «الکساندر لوین» در لاله زار ساخته شد. در واقع جاکوبسون پس از آشنایی با لوین، سینمای ایران را در محل فعلی سینمای البرز ساخت و در دوم اردیبهشت 1306 افتتاح کرد و پس از مدتی سالن تئاتر چند پزشک را خریدند و در سال 1319 سالن سینمای ایران را در آن مکان ساختند و حتی نام «ایران» را از آن طرف سالن و ادامه فعالیت سالن قبلی به نام سالن قبلی و ادامه فعالیت به خیابان منتقل کردند. “البرز”. سینمای ایران در آن زمان یکی از مجلل ترین، بزرگ ترین و برجسته ترین سالن های سینمای تهران به خصوص در دهه بیست و سی بود و پس از آن سینماهایی مانند رکس، کریستال و متروپل ساخته شدند.
حضور «راج کاپور» – بازیگر مشهور هندی – در این سینما در سال 1333 برای افتتاحیه «آقای 420» و نمایش فیلم «طوفان در شهر ما» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان در سال 1333 که باعث ازدحام بیش از حد مقابل این سینما شد، از خاطرات سینمای ایران است.
یاکوبسن مالک اصلی در سال 1339 دار فانی را وداع گفت و در سال 1341 وارثان وی این سینما را به دو نفر دیگر به نام های مهدی حقگو و اسحاق زنجانی فروختند. البته مشخص نیست هنوز هم صاحب این سینما هستند یا خیر.
