روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: معاون وزیر امور خارجه چین روز یکشنبه در تهران با وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفت و گو کرد و روز دوشنبه، روز بعد، وزیر امور خارجه چین در ابوظبی با وزیر امور خارجه شیخ امارات سندی را امضا کرد که در آن تمامیت ارضی ایران زیر سوال رفته و تاکید شده است که جزایر سه گانه امارات، حق ارضی ایران را دارد. و صغیر و ابوموسی!
در یک ارزیابی فرافکنانه می توان تقصیر را متوجه دولت چین کرد که در دو سال اخیر برای سومین بار است که در پرونده جزایر سه گانه ایرانی طرف امارات را گرفته و ادعای واهی این شیخ نشین را دو بار توسط رئیس جمهور چین و سومین بار توسط وزیر امور خارجه این کشور تایید می کند.
این ارزیابی را نمی توان رد کرد، زیرا قضیه جزایر سه گانه چیزی نیست که دولتمردان چین از آن غافل باشند و مثلاً تصادفاً مرتکب چنین اشتباهی شوند. حتی اگر این فرضیه را درباره رئیس جمهور چین در زمانی که بار اول مرتکب این اشتباه شد، بپذیریم، با توجه به ایرادات رسانه ها و وزارت خارجه ایران، اشتباه دوم وی و اکنون اقدام وزیر امور خارجه اش با چنین فرضی قابل توجیه نیست.
بنابراین راهی جز این نیست که بگوییم دولت چین با بی توجهی به روابط خود با ایران، حق ایران در مالکیت جزایر سه گانه ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک را نادیده می گیرد و برای گرفتن امتیازات بیشتر از امارات مرتکب این اشتباه فاحش می شود.
ارزیابی دیگری که واقع بینانه و غیر تصویری است این است که وزارت امور خارجه کشورمان به شدت ضعیف و ناکارآمد است و به همین دلیل نمی تواند به درستی از مالکیت ایران بر جزایر سه گانه ایرانی در سطح بین المللی دفاع کند و از اقداماتی مانند تبانی رئیس جمهور چین و وزیر خارجه چین با شیوخ امارات در ادعای توهمی مالکیت این جزایر جلوگیری کند.
این ناکارآمدی در برابر اقدام مشابه روسیه نیز نشان داده شد. وزیر امور خارجه روسیه در دیدار با وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ادعای واهی امارات مبنی بر مالکیت جزایر سه گانه ایرانی در خلیج فارس را تایید کرد.
این اقدام با واکنش اعتراض آمیز رسانه های ایرانی نیز مواجه شد و روس ها نیز مانند چینی ها با توجیهات بی مورد به این ماجرا توجهی نکردند.
تکرار این گونه توهین به تمامیت ارضی ایران از سوی مقامات چین و روسیه به تدریج منجر به اقدامات مشابه غربی ها شد و کار به جایی رسید که وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در نشست اخیر بحرین بر جسارت خود افزودند و از عبارت “اخطار آخر” استفاده کردند و تهدید کردند که در صورت عدم موافقت ایران با جزایر الف، موسی و الف. آنها موضوع را به دیوان بین المللی دادگستری خواهند برد.
از دولت های غربی انتظار دیگری نمی توان داشت، زیرا خود آنها عامل تحریک اعراب برای طرح ادعای واهی مالکیت جزایر، ماجرای میدان گازی آرش و نام جعلی خلیج عربی برای خلیج فارس هستند و ادامه چنین ادعاهایی را به نفع خود و نوعی فرصت بیشتر برای رژیم صهیونیستی می دانند. آنچه غیرعادی است، حمایت چین و روسیه از ادعای واهی امارات مبنی بر مالکیت جزایر ایرانی است که در سال های اخیر تکرار شده است.
علیرغم هشدارهای مکرر رسانه ها به دولت سیزدهم مبنی بر اینکه اقداماتی علیه مقامات چینی و روسی در زمان تشکیل آن دولت صورت گرفته، به تناسب اهمیت موضوع در آن زمان رسیدگی نشد و به برخی شکایات و اقدامات منفعلانه محدود شد. وزارت امور خارجه در دولت سیزدهم نشان داد که از اقتدار لازم برای جلوگیری از اشتباهات چین و روسیه با دیپلماسی فعال برخوردار نیست.
این عدم اختیار و کارآمدی وزارت امور خارجه در دولت چهاردهم نیز ادامه یافت. در زمانی که مقامات چین و روسیه بارها از ادعای موهوم شیوخ امارات در مورد جزایر سه گانه ایرانی حمایت کردند، وزارت امور خارجه کشورمان در تدارک امضای قراردادهای همکاری راهبردی 20 و 25 ساله با این دو کشور بود بدون اینکه در این قراردادها ماده یا تبصره ای مبنی بر امتناع طرف های مقابل از نادیده گرفتن تمامیت ارضی ایران درج شود.
نتیجه این شد که در جنگ 12 روزه روس ها نه تنها کوچکترین اقدامی برای حمایت از کشورمان انجام ندادند، بلکه در پاسخ به سوالی در رابطه با همین موضوع گفتند چون بیش از 2.5 میلیون روس در اسرائیل زندگی می کنند، ما در قبال آنها احساس مسئولیت می کنیم! و اینک معاون وزیر امور خارجه چین روز یکشنبه از یک سو چای وزیر امور خارجه ایران را خورد و از سوی دیگر مافوق وی روز دوشنبه پس از نوشیدن قهوه عربی وزیر امور خارجه امارات نیز مهر تاییدی بر ادعای واهی وی علیه تمامیت ارضی کشورمان زد.
این اتفاق و نشست ناموفق افغانستان در روز یکشنبه در تهران به خوبی نشان داد که وزارت امور خارجه کشورمان فاقد کارایی لازم برای برخورداری از دیپلماسی فعال است. ایران در شرایط خاص کنونی به یک دیپلماسی فعال و هوشمند نیاز دارد. چه زمانی این نیاز برآورده می شود؟
