عباس عبدی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: پس از یادداشت روز شنبه با عنوان «سلامت در آیسییو» که در آن از قیمتگذاری در حوزه سلامت انتقاد شده بود، یکی از همکاران محترم پیام انتقادی ارسال کرد، به ایشان گفتم برای رفع آن بنویسید. آنها نوشتند: شما قیمت گذاری دولتی در حوزه پزشکی را بدتر از قیمت گذاری بنزین و گازوئیل دانسته اید و این حقیقت دارد، اما در اصلاح این ساختار چیزی که مورد غفلت قرار می گیرد مصرف کننده و جامعه است که اصلا به آن توجه نمی شود.
نمی شود یکدفعه قیمت لبنیات و عوارض جاده و بنزین و دارو را افزایش داد و ارز ترجیحی برخی اقلام خوراکی را حذف کرد و با اسم رمز حذف قیمت گذاری دولتی و دستوری، تحقق و اصلاح قیمت ها تمام فشار اقتصادی را به جان و سفره مردم وارد کرد! مثلاً آیا حقوق کارمند یا بازنشسته افزایش یافته که الان باید با این افزایش هزینه های زندگی مواجه شوند؟» از نظر مصرف کننده نقد بجاست، من هم مصرف کننده هستم و دوست دارم کالا ارزان شود، اما الان تحلیل می کنم، مسائل اصلی ایران فراتر از موضوعاتی است که این روزها درباره مسائل روز می نویسم.
بنابراین بحث من در مورد قیمت گذاری دستوری به جای نگاه به بهبود وضعیت موجود، نقد سیاست های کلی و رایج در کشور است و استدلال شما درست است که اگر مشکل درآمدی و بیمه ای مردم حل نشود، حذف قیمت گذاری باعث فشار بیشتر بر جامعه می شود. اما فراموش نکنیم که ادامه این روند مشکل مردم را حل نمی کند و باعث بدتر شدن آن می شود.
بهترین دوران اقتصادی ایران در دهه 1380 بود و زمانی که قیمت گذاری به حداقل رسید و نرخ ارز یکسان شد، سود بانکی پس انداز از تورم فراتر رفت و مردم به جای خرید طلا، سکه و ارز، پول خود را در بانک ها گذاشتند. قیمت خودرو برای چندین سال ثابت ماند. 7 سال از 80 تا 87 قیمت پراید از حدود 7.5 به 8.5 میلیون تومان رسید. در این فاصله تورم سه برابر شده بود اما قیمت پراید تنها 13 درصد افزایش یافت و خودروسازان به دنبال مشتری بودند.
در برنامه چهارم مصوب شد که قیمت گذاری انرژی حذف شود که تندروها جلوی آن را گرفتند. بنابراین انتقاد من به قیمت گذاری بر این اساس است که نبود آن به نفع مردم و جامعه است. دلیلش روشن است. تجربه گذشته خود ما و سایر جوامع نشان می دهد که دخالت و دستورات رسمی در قیمت گذاری عواقب زیادی دارد و بیشتر از همه دود آن به چشم مردم می رود. بنابراین انتقاد از قیمت گذاری رسمی به معنای دفاع از صاحبان مشاغل و در مقابل مردم نیست، اینها در مقابل هم نیستند، بلکه هر دو در تقابل با سیاست های رسمی دولت در افزایش هزینه ها و نقدینگی دولت و انتشار پول بدون پشتوانه هستند. ما نباید این اشتباه را مرتکب شویم که ریشه گرانی را به سودجویی و منفعت طلبی نسبت دهیم.
آیا جاهای دیگری در دنیا هستند که گران نباشند و صاحبان مشاغل و مغازه داران آنجا افراد با اخلاقی هستند که انگیزه ای برای سودجویی ندارند؟ اگر تاجران ایرانی در این زمینه اخلاقی تر از دیگران نیستند، قطعا بدتر نیستند، پس چرا در ایران گران است و آنجا نیست؟ یا چرا در دوره اصلاحات اجناس خود را گران نکردند و الان گران می شود؟ این ربطی به خوبی و بدی صاحبان مشاغل ندارد، ریشه در قوانین مجلس و سیاست های اصلی دارد.
در بودجه ریزی نادرست، در کمبود درآمدهای دولت که ریشه در درآمدهای اسمی و احتمالی و هزینه های واقعی و قطعی دارد. کسری بودجه را از جیب مردم بیرون می آورند و این ریشه تورم و علیه مردم است. با این حال، هر یادداشت هدف مشخصی دارد و برای پاسخ به همه سؤالات در نظر گرفته نشده است. آن یادداشت می خواست بگوید که روند فعلی باعث تضعیف بخش سلامت کشور می شود.
این روند باید اصلاح شود. به طور حتم باید توان مردم در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مورد توجه قرار گیرد و این تنها از طریق بیمه امکان پذیر است. متأسفانه راحت ترین راه یعنی قیمت گذاری را انتخاب کرده اند و این بزرگترین دروغ تحت عنوان دفاع از مردم است. این مانند رفع گرسنگی با خوردن گوشت خود است. از دولت و مجلس می خواهیم که به قیمت تخریب هر بخش، نیازهای مردم را موقتاً حل نکنند.
کوتاه ترین مسیر بین دو نقطه، خط مستقیمی است که آن دو نقطه را به هم متصل می کند. اما در سیاست، معمولاً کوتاه ترین راه بدترین و خطرناک ترین راه است. ممکن است لازم باشد مسیرهای طولانی تری را برای رسیدن به مقصد انتخاب کنید. متأسفانه سیاست گذاران ما به دلایلی از جمله تفکر کوتاه مدت و بی مسئولیتی به راه های کوتاه و مستقیم علاقه مند هستند. قیمت گذاری ساده ترین و بدترین کاری است که فقط با یک دستور اداری انجام می شود. اما بهتر است به فکر آینده کشور باشیم.
