به گزارش اختاز نیوز، حسین مقیسه کارشناس حوزه خودرو در یادداشتی در اختاز نیوز نوشت:
زمانی که کسری بودجه دولت به ارقام فراتر از 1000 همات می رسد و بر اساس اظهارات برخی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس حتی حدود 1800 همات تخمین زده می شود که دیگر نمی توان از ریال به عنوان معیار معتبر برای سنجش ارزش اقتصادی نام برد.
در چنین شرایطی دلاری شدن تدریجی اقتصاد، فرار از پول ملی و حرکت به سمت دارایی های فیزیکی، انتخابی آگاهانه نیست، بلکه واکنشی غریزی برای بقا است. افرادی که ارزش پس انداز خود را هر روز در حال کاهش می بینند، مجبورند به هر چیزی که کمتر از دست می دهند بچسبند.
اتفاقی که در ثبت نام اخیر ایران خودرو افتاد دقیقا بازتاب همین فروپاشی منطق اقتصادی است. بیش از 11 میلیون نفر برای پیش خرید حدود 60 تا 70 هزار خودرو ثبت نام کردند. این عدد نشانه رفاه نیست، نشانه خطر است. اگر اقتصاد سالم بود، ماشین یک محصول مصرفی باقی می ماند نه یک بلیط قرعه کشی. اما در اقتصادی که تورم مزمن بودن غالب می شود، ماشین از وسیله حمل و نقل به وسیله ای برای حفظ ارزش پول و کسب سود تبدیل می شود.
در واقع «لاتاری ایران خودرو» را می توان نظرسنجی نانوشته ای از عدم اعتماد مردم به آینده اقتصادی کشور دانست. 10 میلیون و 450 هزار نفر تلویحاً رأی داده اند که امیدی به ریال، بازارهای رسمی و مسیرهای متعارف سرمایه گذاری ندارند. این یک رأی سراسری است، بدون صندوق، بدون تعرفه، اما با یک پیام بسیار واضح.
تفاوت فاحش قیمت کارخانه با بازار آزاد که در برخی محصولات به 300 تا 860 میلیون تومان می رسد. ماشین آن را به یک رانت قانونی برای عموم مردم تبدیل کرده است. رانت به معنای فساد پنهان نیست، بلکه رانت آشکار و رسمی است. طبیعی است که در چنین شرایطی بخش بزرگی از متقاضیان نه مصرف کننده واقعی، بلکه افرادی هستند که امید به برنده شدن در قرعه کشی و فروش حواله دارند و به دنبال جبران بخشی از فشار معیشتی خود هستند. این هجوم میلیونی حاصل انبوه نقدینگی نیست، بلکه محصول فقر، بلاتکلیفی و احساس درماندگی اقتصادی است.
غم انگیزترین چیز این است که شانس برنده شدن در قرعه کشی گرین کارت آمریکا بیشتر از شانس برنده شدن در لاتاری ایران خودرو است. این مقایسه ممکن است طنز به نظر برسد، اما در عمق خود فاجعه بار است. اقتصادی که مردم آن بین «مهاجرت تصادفی» و «خرید تصادفی خودرو» یکی را انتخاب می کنند، دیگر تنها با مشکل بازار خودرو مواجه نیست.
سیاست گذار به جای اصلاح ریشه ای ساختار اقتصاد، افزایش تولید واقعی، حذف قیمت گذاری دستوری و بازگرداندن تعادل به بازارها، به طراحی مکانیسم هایی روی آورده است که بیشتر شبیه نمایش های گران قیمت هستند تا تنظیم کننده ها. صف 11 میلیونی برای خرید خودرو حاصل زنجیره ای از تصمیمات نادرست است که نام مد روز قیمت گذاری دستوری بر آن گذاشته شده است. حماقت هایی که بازار را به صف، تولید را به قرعه کشی و اقتصاد را به قرعه کشی تبدیل کرده است.
قرعه کشی خودرو یک نماد اقتصادی است که در آن شانس جایگزین برنامه، قرعه کشی جایگزین بازار و رانت جایگزین کار و تولید می شود. تمرکز ذهنی و اقتصادی میلیون ها نفر در قرعه کشی نشانه نگران کننده ای از نبود مسیر است سرمایه گذاری در کشور مولد است. وقتی مردم به این نتیجه می رسند که برنده شدن در قرعه کشی خودرو سود بیشتری نسبت به سال ها کار و پس انداز دارد، سیاست گذاری اقتصادی به طور جدی راه خود را گم کرده است.
قرعه کشی ایران خودرو فقط یک بار نیست و البته نباید این وضعیت را به گردن یک شرکت صنعتی انداخت که برای تامین نقدینگی و حفظ بقای خود به پیش فروش روی آورده است. این پدیده آینه ای است که واقعیت امروز اقتصاد ایران را به وضوح نشان می دهد. اقتصادی که در آن سیاست های غلط، بی انضباطی مالی و ناتوانی در مهار کسری بودجه، امید را از تولید گرفته و آن را به بخت و اقبال و قرعه کشی گره زده است.
در پایان با اندوه عمیق باید گفت: قرعه کشی ایران خودرو سند رسمی شکست سیاست های اقتصادی در ایران است. اقتصادی که در آن شانس جایگزین تلاش، قرعه کشی جایگزین بازار و رانت جایگزین تولید می شود.
کشوری که 11 میلیون نفرش قرعه کشی می کنند، نه با بحران خودرو، بلکه با بحران معنا در اقتصاد مواجه است. این وضعیت نتیجه تصادف یا تحریم صرف نیست. این محصول مستقیم تصمیماتی است که در طول سال ها گرفته شده است که هرگز پاسخ داده نشد. اگر این مسیر اصلاح نشود، قرعه کشی خودرو تنها آغاز ماجراست. فردا نوبت به صف کشیدن برای هر چیزی است که هنوز ارزشش کاهش نیافته است.
