به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت و به نقل از خانه ملت، محمدحسین امید در دومین جلسه علنی امروز (سه شنبه، دوم آذرماه) شورای اسلامی شهر به نمایندگی از شورای همکاری دولت و دانشگاه، گزارش دانشگاه تهران را در خصوص راهبردها، سیاست ها و روش های حکمرانی بهینه آب و تعدیل مصرف آب در بخش کشاورزی، معدود ماه رجب، ارائه کرد. سال ها پیش موضوع بحران آب در کشور به درستی درک نمی شد، تصریح کرد: در گذشته اگر درباره بحران آب صحبت می شد، هنوز این موضوع در جامعه وجود دارد. این اتفاق نیفتاده و اطلاعات عمیق و دقیقی در این باره وجود نداشت، اما امروز شرایط به گونه ای است که همه مردم به ویژه شما نمایندگان شورای اسلامی، بحران آب را با پوست و گوشت و پوست خود لمس می کنید؛ اما امروز همه مردم به ویژه شما نمایندگان شورای اسلامی، بحران آب را لمس می کنید. بحرانی که هر روز بیش از پیش کشور را در معرض خطر قرار می دهد.
رئیس دانشگاه تهران ادامه داد: کشور ما در گذشته بیش از 4 هزار مترمکعب سرانه آب تجدیدپذیر داشت و در منطقه از وضعیت خوبی برخوردار بود، اما امروز این سرانه به کمتر از 1000 مترمکعب کاهش یافته و عملا وارد منطقه بحرانی شده ایم. در فلات مرکزی ایران حتی در برخی نقاط سرانه آب به حدود 600 مترمکعب رسیده است که با مرز 500 مترمکعب یعنی وضعیت کم آبی مطلق فاصله زیادی ندارد.
امید با اشاره به عدم تعادل شدید منابع آب زیرزمینی تصریح کرد: عدم تعادل ایجاد شده طی سال های گذشته امروز در قالب بیلان منفی شدید آب های زیرزمینی خود را نشان می دهد و پیامد آن وقوع فرونشست های گسترده در نقاط مختلف کشور است. در برخی مناطق تهران، کرج، اصفهان، شیراز و تقریباً تمامی استان های فلات مرکزی، فرونشست سالانه به بیش از 30 سانتی متر رسیده است که بسیار نگران کننده است.
وی افزود: باید توجه داشت که کل کشور مملو از زیرساخت های حیاتی از جمله خطوط ریلی، جاده ای، برق، آب، گاز و نفت است و تداوم این فرونشست ها می تواند تمامی این زیرساخت ها را با خطر جدی مواجه کند. از سوی دیگر با از دست رفتن تالاب ها و دریاچه ها مواجه هستیم که نمونه بارز آن بحران دریاچه ارومیه است و شرایط مشابهی در نقاط مختلف کشور حاکم بوده است.
رئیس دانشگاه تهران تشدید مهاجرت های داخلی را از دیگر پیامدهای بحران آب دانست و تصریح کرد: این وضعیت خطرات جدی برای نسل های آینده ایجاد می کند. در همین راستا و در گزارشی که به ریاست محترم جمهور تقدیم شد، دستور تشکیل تیمی در دانشگاه تهران جهت بررسی مدیریت بحران آب و ارائه راهکارها را صادر کرد.
امید ادامه داد: پیرو این دستور شورایی متشکل از اساتید دانشگاه های مختلف کشور، کارشناسان برجسته، کارشناسان صنعت آب و نمایندگان دستگاه های اجرایی از جمله وزارت نیرو، وزارت جهاد و کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان برنامه و بودجه تشکیل شد. این شورا طی حدود سه ماه فعالیت مستمر گزارشی تهیه و به رئیس جمهور ارائه کرد و مقرر شد با کسب مجوز از رئیس شورای اسلامی این گزارش در اختیار نمایندگان محترم قرار گیرد.
وی با بیان اینکه شورای همکاری دولت و دانشگاه دو اصل اساسی را رعایت کرده است، گفت: اول اینکه هر اقدامی باید با حمایت دولت انجام شود و دولت از ابتدا در فرآیند مطالعاتی و تصمیم گیری حضور داشته باشد؛ در این راستا دولت باید از ابتدای کار در این زمینه تلاش کند. به همین دلیل حدود 30 تا 40 درصد اعضای شورا را نمایندگان و مدیران دولتی تشکیل می دادند. اصل دوم پرهیز از انجام مطالعات جدید بود، زیرا نه فرصت و نه نیازی برای انجام چنین کاری وجود داشت.
رئیس دانشگاه تهران افزود: در این دوره سیاست های کلی آب و محیط زیست ابلاغی مقام معظم رهبری، قوانین برنامه های پنج ساله توسعه به ویژه برنامه هفتم، اسناد بنیاد امنیت غذایی، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، گزارش های مرکز پژوهش های مجلس، اسناد دستگاه های اجرایی و همچنین نظرات بخش خصوصی مورد بررسی قرار گرفت.
امید خاطرنشان کرد: یکی از اتفاقات مثبت این دوره این بود که با توجه به گسترش بحران آب، نهادهای عمومی غیردولتی، شخصیت های برجسته، وزرا و نمایندگان مجلس برای همکاری اعلام آمادگی کردند. بسیاری از این افراد گزارش های مکتوب ارائه کردند و برخی نیز در جلسات حضوری شرکت کردند و نظرات خود را بیان کردند. حتی از نظرات اساتید برجسته ایرانی مقیم خارج نیز استفاده شد.
وی با اشاره به ساختار شورا تصریح کرد: شورا دارای دو کارگروه تخصصی «آب و کشاورزی» و «آب شرب، صنعتی و شهری» بود که خروجی آن دو گزارش تخصصی بود. یکی از این گزارش ها تقدیم رئیس جمهور محترم شده و گزارش دوم که به تفصیل به مسائل آب کشاورزی و آب شور می پردازد به زودی نهایی خواهد شد.
رئیس دانشگاه تهران بر بررسی دلایل شکست برنامه های گذشته تاکید کرد و گفت: قبل از ارائه راهکارها، شکست برنامه های قبلی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که بی توجهی به اصول اسناد بالادستی، ضعف ساختاری در حکمرانی آب، نبود نگاه جامعه محور در برنامه های توسعه، عدم انطباق سیاست های کشاورزی با الزامات پایداری منابع آب، عملکرد نامناسب شورای عالی آب، مشارکت محدود بهره برداران و غلبه ملاحظات اقتصادی و سیاسی بر تصمیمات آبی از مهمترین عوامل عدم موفقیت این عوامل بوده است.
امید افزود: در گزارش نهایی که نسخه ای از آن اوایل هفته آینده به رئیس شورای اسلامی ارائه می شود، 32 راهکار مشخص به دولت پیشنهاد شده است که 20 راهکار برای آب کشاورزی و 12 راهکار برای آب شهری و شرب است.
وی بیان کرد: با وجود اینکه بحران آب بسیار عمیق، جدی و مزمن است و بیش از پنج دهه سابقه دارد، معتقدیم در کوتاه مدت با مجموعه ای از راهبردها و حتی اقدامات کوچک می توان کشور را به تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه در حوزه عدم تعادل آب نزدیک کرد.
رئیس دانشگاه تهران بر نقش کلیدی شورای اسلامی تاکید کرد و تصریح کرد: بدون حمایت شورا و بدون در نظر گرفتن این موضوع در قوانین و مقررات راهبردهای پیشنهادی قابل اجرا نخواهد بود. تجربه برنامه ششم توسعه نشان داد که با وجود پیش بینی 11 میلیارد متر مکعب عدم تعادل، نه تنها این هدف محقق نشد، بلکه وضعیت بدتر شد. این نگرانی در مورد برنامه هفتم توسعه و هدف گذاری 15 میلیارد مترمکعب نیز وجود دارد.
امید با اشاره به راهکارهای مربوط به بخش کشاورزی تصریح کرد: محور اصلی گزارش این است که به جز تحویل حجمی آب، هیچ راهی برای مدیریت و تعدیل مصرف آب در بخش کشاورزی وجود ندارد و تحویل حجمی آب توسط وزارت نیرو یک ضرورت انکار ناپذیر است. همچنین پیروی از الگوی کشت سازگار با منابع آبی ضروری است و ادامه کشت محصولات پرآب در فلات مرکزی ایران امکان پذیر نیست.
وی افزود: این مشکل حتی در فضای سبز شهری نیز وجود دارد به طوری که در فلات مرکزی ایران هزاران هکتار چمن – که گیاه بومی و کم آب نیست – کشت شده است و تنها در شهر تهران با وجود کاهش ها هنوز بیش از 1200 هکتار چمن وجود دارد که نیاز به اصلاح جدی دارد.
رئیس دانشگاه تهران افزایش صادرات آب مجازی از طریق محصولات پرآب مانند جالیزی، میوه و لبنیات را از دیگر چالش ها دانست و گفت: مدیریت صادرات و واردات محصولات کشاورزی باید کاملاً با الگوی کشت و سیاست های مدیریت تقاضای آب همسو شود و سازوکارهای اقتصادی از جمله قیمت گذاری آب و نظام یارانه ای نیز باید در این راستا اصلاح شود.
امید با اشاره به آب شهری بیان کرد: در این منطقه با کمبود کاربری مواجه هستیم و ظرفیت های طبیعی بسیاری از مناطق دیده نشده است. بارگیری جمعیت و توسعه فعالیت ها در فلات مرکزی ایران با سرانه حدود 600 مترمکعب آب برای آینده کشور بسیار خطرناک است.
وی در پایان گفت: در سطح محلی خوشبختانه شاهد مشارکت روزافزون آببرداران و کشاورزان در مدیریت مصرف آب هستیم و تجربیاتی در استان هایی مانند خراسان رضوی و کرمان شکل گرفته است. در ادبیات مدیریت بحران جهانی آب، «انباشت پیروزی های کوچک» از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بسیاری از پیشنهادات ارائه شده، اقدامات کوچک اما قابل اجرا هستند که می توانند بدون آسیب جدی به تولید محصول استراتژیک و امنیت غذایی، اجرا شوند.
رئیس دانشگاه تهران در جمع بندی پایانی تاکید کرد: بحران آب دیگر یک انتخاب یا گزینه سیاسی نیست، بلکه یک ضرورت اجتناب ناپذیر ملی است. در این مقطع تاریخی شاید تصمیمات سخت، انقباضی و حتی ریاضتی لازم باشد، اما هزینه این تصمیمات در مقابل آسیب هایی که بی توجهی به بحران آب برای کشور به همراه دارد ناچیز است. هدف اصلی این گزارش کاهش استفاده از منابع آب تجدیدپذیر به کمتر از 60 درصد و حفظ سهم محیط زیست، سفره های زیرزمینی، تالاب ها و دریاچه ها در حفاظت از آینده کشور است.
منبع : به گزارش میهن تجارت
