میهن تجارت بازارهای مالی، به ویژه فارکس و مشتقات مرتبط، همیشه با داستان هایی از سودهای نجومی و سقوط های ویرانگر همراه بوده اند. اگرچه افسانه های زیادی در مورد سقوط بازار سهام وال استریت در سال 1929 نقل می شود، تصویر ماندگار آن دوره صف های طولانی معامله گرانی است که پس از ورشکستگی شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری امید خود را از دست داده بودند. از آن زمان، ساختار بازارها تغییر کرده، سفارشها دیجیتالی شده و تجارت به اینترنت منتقل شده است، اما یک واقعیت باقی میماند: خطای انسانی، ریسک بیش از حد و نظارت ناکافی میتواند باعث ضررهای چند میلیارد دلاری شود. در ادامه به برخی از بزرگترین و معروف ترین زیان های تاریخ بازارهای مالی می پردازیم. رویدادهایی که هنوز به عنوان درس های بزرگ در مدیریت ریسک شناخته می شوند.
نیک لیسون و فروپاشی بانک بارینگ
نیک لیسون یکی از شناخته شده ترین نام ها در تاریخ زیان مالی است. در اوایل دهه 1990، در سن 28 سالگی، به دلیل اعتماد بیش از حد مدیران، کنترل عملیات تجاری بانک قدیمی Barings در بورس بین المللی سنگاپور را به دست گرفت. لیسون که به عنوان یک معامله گر جسور و خوش شانس شناخته می شود، پس از مدتی با ضررهای سنگینی روبرو شد. وی برای پنهان کردن این ضررها از یک حساب محرمانه به شماره 88888 استفاده کرد و آمار واقعی تراکنش ها را گزارش نکرد.
اوج فاجعه در سال 1995 رخ داد. زمانی که لیسون روی رشد شاخص نیکی ژاپن شرط بندی کرد. یک زلزله غیرمنتظره در کوبه باعث شد که شاخص به شدت سقوط کند، اما لیسون موقعیت خود را به امید بازگشت به بازار افزایش داد. این تصمیم اشتباه منجر به زیان 1.3 میلیارد دلاری و در نهایت ورشکستگی بانک Barings با بیش از دو قرن سابقه شد. لیسون به 6.5 سال زندان محکوم شد و این پرونده به نمادی از خطرات عدم نظارت مؤثر تبدیل شد.
یاسائو هاماناکا; آقای کوپر و بازار مس
یاسائو هاماناکا که در بازار با نام «آقای کوپر» شناخته میشود، تاجر اصلی شرکت ژاپنی سومیتومو بود. یک شرکت بزرگ در زمینه مالی، خودرو و متالورژی. تخصص او تجارت مس بود و حتی شایعاتی وجود داشت که حدود 5 درصد از کل بازار جهانی مس را در اختیار دارد. این تمرکز شدید خطر سیستماتیک ایجاد کرد که در نهایت منجر به شکست شد.
در سال 96 خبر زیان 2.6 میلیارد دلاری سومیتومو منتشر شد. ضرری که بازارهای جهانی را شوکه کرد. هاماناکا عمدتا به دلیل جعل امضای رئیس شرکت در مکاتبات تجاری به هشت سال زندان محکوم شد. با این حال، هنوز بحث های زیادی در مورد میزان دقیق تقلب و نقش واقعی او در دستکاری بازار وجود دارد و این پرونده یکی از پیچیده ترین رسوایی های مالی ژاپن است.
برایان هانتر و سقوط صندوق آمارانت
صندوق های سرمایه گذاری دارای سابقه طولانی زیان های بزرگ هستند و برایان هانتر یکی از چهره های برجسته در این زمینه است. او تحلیلگر اصلی صندوق آمارانت بود و متخصص در معاملات آتی گاز طبیعی بود. پس از طوفان کاترینا و تخریب زیرساخت های نیواورلئان، قیمت گاز طبیعی افزایش یافت و این صندوق سودهای کلانی به دست آورد. این موفقیت به هانتر اجازه داد تا سرمایه بیشتری برای تجارت به دست آورد.
اما بازار همیشه آنطور که پیش بینی می شود حرکت نمی کند. در 14 سپتامبر، تنها در 24 ساعت، پیش بینی هانتر اشتباه بود و صندوق بیش از 560 میلیون دلار ضرر کرد. تلاشها برای جبران زیانها در هفتههای بعد وضعیت را بدتر کرد و در نهایت منجر به زیان حدود 6.5 میلیارد دلاری شد که منجر به ورشکستگی صندوق آمارانت شد. این رویداد نشان داد که حتی تحلیل های پیچیده نیز در برابر نوسانات غیرمنتظره بازار آسیب پذیر است.
ضرر 1.4 میلیارد دلاری Kueko Adoboli و UBS
یکی از مهم ترین اتفاقات سال های اخیر، پرونده کوئکو آدوبولی، تاجر بریتانیایی بانک سوئیسی UBS است. وی متهم شد که با انجام معاملات غیرقانونی، 1.4 میلیارد دلار ضرر به این بانک وارد کرده است. آدوبولی در مصاحبه با بی بی سی، برخلاف بسیاری از معامله گران مشابه، اتهامات وارده را به طور کامل نپذیرفت و مدعی شد که فشار سیستم بانکی برای کسب سود بیشتر، معامله گران را به سمت پذیرش ریسک های شدید سوق می دهد.
او معتقد بود که مدیریت ارشد بانک از بسیاری از معاملات او اطلاع دارد و تا زمانی که این معاملات سودآور باشد، مخالفت نمی کند. با این حال، پس از از دست رفتن موقعیت ها، تمام مسئولیت بر دوش او افتاد. آدوبولی در نهایت به اتهام کلاهبرداری محکوم شد و به هفت سال زندان محکوم شد. این پرونده بحث های گسترده ای را در مورد فرهنگ ریسک پذیری در بانک های بزرگ و مسئولیت مدیران ارشد به راه انداخت.
درس های نانوشته بازارهای پرریسک
بررسی این مثالها نشان میدهد که بیشترین ضرر در بازارهای فارکس و مرتبط اغلب نتیجه یک رویداد غیرقابل پیشبینی نبوده، بلکه نتیجه ترکیب خطرناکی از اعتماد بیش از حد، عدم شفافیت، فشار برای سودآوری و نظارت ضعیف بوده است. این داستان ها یادآور این است که در بازارهای مالی، مدیریت ریسک و پایبندی به اصول حرفه ای بسیار مهمتر از شجاعت و شانس است. درسی که هر معامله گر، از مبتدی تا حرفه ای، باید آن را جدی بگیرد.
