بیشتر بخوانید: آیا فضای تردید از بورس از بین می رود؟
فعالان بورس سال جدید را با خطر جنگ آغاز کردند و این روزها با ریسک تیم جدید اقتصادی و سناریوهای مختلف حول این موضوع دست و پنجه نرم می کنند. از یک سو ارزش قیمت سهام انگیزه کافی برای ورود به بورس را فراهم می کند، از سوی دیگر ترس از ابهامات و چشم اندازهای مبهم در شرایط اقتصادی و سیاسی کشور وزن بیشتری به «فوبیا بورس» می دهد. سهامداران واقعی و حامیان این الگوی رفتاری از سوی فعالان اقتصادی. وضعیت فعلی بورس نیز به وضوح نشان می دهد که در حاشیه این الگوها درگیر است. در بورس و پس از اصلاح شاخص کل از اردیبهشت 1402، بسیاری از صندوق های حاضر در تالار شیشه ای تصمیم گرفتند با عزم بیشتری از بازار خارج شوند. از این رو در این مدت شاهد روزهای کم ارزشی بورس بوده ایم. این اتفاق در مرداد 1388 نیز رخ داد، اما در آن سال و پس از آن، هجوم بی اعتمادی تا این حد بورس را هدف قرار نداد.
پیشبرد شک
یکی از نکات مهم در خصوص روند کلی بورس در هفته های اخیر، ریزش بیشتر شاخص متعادل نسبت به شاخص کل بود. این در حالی است که در سال قبل شرایط متفاوت بود. با توجه به اینکه ریسک های اقتصادی، از جمله قیمت گذاری دستوری، اغلب بر سهام بزرگ تاثیر می گذارد، سرمایه گذاران تمایل بیشتری به خرید سهام کوچک داشتند. زیرا آنها فکر می کردند در روزهای پر خطر، سهام بزرگتر مستعد سقوط هستند. اما این الگو نیز در حال تغییر است. بررسی های آماری نشان می دهد که از ابتدای سال تاکنون شاخص کل افت حدود 4.46 درصدی را به ثبت رسانده اما شاخص متعادل بیش از 7 درصد افت را تجربه کرده است.
این موضوع نشان می دهد که احتمال اندک رشد بورس در روزهای قرمز نیز در آستانه تعطیلی قرار دارد. حال در چنین شرایطی چه عواملی می تواند باعث بازگشت اعتماد به بورس شود؟ در همین راستا حسن رضایی پور، کارشناس بازار سرمایه معتقد است که باید انتظارات از بورس محدود شود. از آنجایی که بورس عملکرد غیرمنتظره ای از خود نشان داده است، باید در نظر داشت که بازارهای موازی نیز در چنین وضعیتی قرار دارند. همان طور که سقوط دلار آزاد از کانال 60 هزار تومانی در ابتدای سال بسیار بعید به نظر می رسید، از دست دادن سه کانال روانی مهم شاخص کل بورس در تنها 39 روز معاملاتی نیز دور از تصور بود. این نشان می دهد که بازار از قابل تحلیل بودن فاصله دارد.
با آغاز روند نزولی نرخ دلار در بازار آزاد و عقب نشینی از سقف چند ماهه طی هفته های گذشته، شاهد کاهش تقاضا در تمامی بازارها بودیم. با وجود اینکه از ابتدای سال بر طلایی بودن سال 1403 برای افزایش قیمت طلا تاکید می شد، اما می بینیم که طلا و سکه هم در ابتدای سال از تک بودن خود عقب نشینی کرده اند. به این ترتیب در شرایطی که همه بازارها با بلاتکلیفی مواجه هستند، انتظار تقویت تقاضا و رشد خزنده قیمت ها در بورس با واقعیت های فعلی همخوانی ندارد. منشأ این تعاملات به وضوح به تحولات اقتصادی، کاهش نرخ دلار و شرایط جدید سیاسی کشور برمی گردد. برخی در توجیه رفتار قیمتی در بورس از اردیبهشت ماه تاکنون، عوامل خارجی را عامل اصلی اوج فشار فروش در هفته های گذشته می دانند. از سوی دیگر برخی معتقدند تا زمان تعیین تکلیف انتخابات ریاست جمهوری ممکن است ریسک بزرگی برای شرکت های سهامی و املاک وجود داشته باشد که بر کل بازار سایه افکنده است.
علاوه بر این مواردی مانند ثبت ارزش پایین معاملات و فروش روزانه در اکثر روزها حاکی از فعالیت اندک در سمت عرضه و تقاضا است. اگر افت قیمت سهام با ارزش بالای معاملات خرد همراه باشد، نشان دهنده فعالیت بالای سرمایه گذاران در سمت تقاضا و چراغ سبز برای خرید در کف قیمت است. اما تب سرد معاملات نشان می دهد که بروز ریسک های جاری برای سرمایه گذاران به عنوان یک عامل اساسی باعث شده که خریداران جدی در بازار وجود نداشته باشد. در روزی که شاخص کل افت 17 هزار واحدی را به ثبت رسانده است، کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که عبور از این شرایط سخت مستلزم شوک های مثبت مستمر است و در غیر این صورت ممکن است نمادهای اصلی بورس بار دیگر تحت فشار عرضه با محوریت افت قیمت قرار گیرند.
منبع: دنیای اقتصاد
