کمتر از یک هفته تا انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری باقی مانده است. در روزهای گذشته با تایید شش نامزد نهایی انتخابات ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان، نامزدها به تشریح برنامه های انتخاباتی خود پرداختند. در این بین حسین عبده تبریزی از مشاوران ارشد اقتصادی در نشست «دنیای اقتصاد» ضمن تشریح وضعیت کنونی اقتصاد، بازار سرمایه را زیر ذره بین قرار داد. عبده تبریزی در ابتدا به تحلیل روند بازار سهام در چند سال گذشته پرداخت و درباره تغییرات نرخ ترجیحی ارز در سال های گذشته گفت: یکی از دلایل اصلی افزایش نرخ ارز در سال های اخیر در کنار افزایش موج ریسک های سیاسی، افزایش نرخ ترجیحی ارز از 4200 تومان به 28000 تومان است. و 500 تومان بود که به معیشت مردم و دولت فشار زیادی وارد کرد. رشد شدید بورس از سال 97 آغاز شد و تا اواسط سال 99 ادامه داشت اما پس از فتح سطح 2 میلیون و 78 هزار واحدی، بازار روند اصلاحی خود را آغاز کرد.
لازم به ذکر است که تحولات نرخ تورم، بخش مسکن و بازار سرمایه در بلندمدت با یکدیگر همخوانی دارند. اما پس از رشد طوفانی که به دلایل مختلف از جمله گمانه زنی های صورت گرفته و افزایش جذابیت ارزهای رمزپایه از آگوست 2019 تجربه کرد، بازار سهام نتوانست رشد بیشتری داشته باشد و روند اصلاحی خود را از اواسط سال آغاز کرد. آگوست 2019. از سوی دیگر فرار سرمایه گذاران که حداقل 10 میلیارد دلار در سال اتفاق می افتد را نیز می توان عامل مهمی در ریزش بورس دانست. افزایش نرخ سود بدون ریسک به 38 درصد در هفته های گذشته، ساختار P/E بازار را تغییر داده است. زمانی که سرمایه گذار بتواند بازده خوبی از صندوق های سرمایه گذاری کسب کند، اولویت سرمایه گذاری در بورس تغییر می کند. بنابراین توجه به الگوی ساختاری بازارها بسیار مهم است و تغییر جهت سیاست ها با توجه به آثار مثبت و منفی کار آسانی نخواهد بود. بنابراین الگوی ساختاری تشکیل شده را نمی توان به راحتی تغییر داد و با برنامه دیگری جایگزین کرد. زیرا این اقدام نرخ ها را با تلاطم مواجه می کند و تلاطم نرخ ها می تواند ریسک زیادی را به بازارها تحمیل کند و صندوق های سرمایه گذاری با توجه به افزایش نرخ ها در موقعیت آسیب پذیری قرار بگیرند.
تاثیر تغییرات نرخ بهره بر بازار
در شرایط فعلی به نظر می رسد جایگاه بانک مرکزی تغییر کرده و به جایگاه وزارت اقتصاد نزدیک شده است. گفته می شود تنها 280 همات برای پروژه های عمرانی تخصیص داده شد و چون اکثر این پروژه ها در پایان سال انجام شد به اجرای آن نزدیک نشد. گفته می شود سیاست بدون ریسک افزایش نرخ سود یک سیاست انقباضی است اما وقتی سیاستی اجرا شود می تواند آثار بلندمدتی داشته باشد.
توصیه هایی برای بهبود
در تحقق شعار سال با محوریت مشارکت مردم، هدایت سرمایه گذاران به سمت سرمایه گذاری در بورس و توسعه ثروت، دارایی و درآمد مورد توجه قرار گرفته است. اما سرمایه گذارانی که در دو سال اخیر در بازار فعال بودند نتوانستند بازدهی خوبی از بورس داشته باشند. رکود عجیبی که بازار را فراگرفته شرایط سرمایه گذاری در بورس را تغییر داده و عده ای را به سمت سرمایه گذاری در صندوق های با درآمد ثابت سوق داده است. عوامل کلان اقتصادی را می توان در چرایی عدم جذابیت بازار سهام در شرایط فعلی مهم دانست. معمولاً سرمایه گذاران خرد به دنبال صندوق های جمعی هستند، در حالی که سرمایه گذاران عمده چنین امکانی ندارند زیرا این صندوق ها عمق خاصی ندارند. بنابراین برخی از سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در بازارهای مالی دور می شوند.
برخی دیگر از بازار سهام ناامید شده و به سرمایه گذاری در طلا و ارز روی آوردند. بنابراین باید برای بهبود وضعیت بازار برنامه جامعی در نظر گرفته شود. در خصوص بورس نیز می توان با ابزارهای مشتقه اقدامات مفیدی انجام داد. اگر سهام در بازار وجود دارد و اعتقاد بر این است که آنها سود سرمایه خوبی دارند، با ابزارهای مشتقه می توان لنگرهایی برای تشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در بازار مشتقه ایجاد کرد. همچنین لازم به ذکر است آقای عشقی و سایر افراد در سازمان بورس از موارد فوق اطلاع دارند. با توجه به نامشخص بودن انتخابات ریاست جمهوری، در چنین شرایطی چگونگی بهبود وضعیت بازار کمی مشکل است.
بیشتر بخوانید: اظهارات سعید حجاریان به رئیس جمهور آینده
تاثیر روندهای سیاسی بر بازار
در خصوص تعمیم وضعیت بازار سبز به ایجاد گرایش های خاص در دفتر رئیس جمهور نمی توان اظهار نظر دقیقی کرد. اما شرایط اقتصادی در دوره های هفتم و هشتم ریاست جمهوری متفاوت بود و اقتصاد از ثبات بیشتری برخوردار بود. اما در دنیا هر زمان که دولت محافظه کار سکان مدیریت بخش اجرایی را به دست می گیرد، بازار سهام آن کشورها رشد می کند. به عنوان مثال در انتخابات انگلیس که در ماه های آینده برگزار می شود و با روی کار آمدن دولت کارگر به جای محافظه کاران، بازار سهام انگلیس وضعیت خاص تری به خود می گیرد. اما به نظر نمی رسد که چنین قاعده ای در ایران حاکم باشد. به عنوان نمونه دولت شهید رئیسی یک دولت انقلابی بود که تصمیمات مختلفی را با انعطاف بالایی اتخاذ می کرد. رفتار اهالی بورس به برخی نام ها حساسیت بیشتری دارد. به عنوان مثال، واکنش بورس به روی کار آمدن یکی از شش نامزد ممکن است با توجه به ایده های اقتصادی مطرح شده چندان خوشایند نباشد.
آیا بو بهبود می یابد؟
همیشه باید امیدوار بود، اما سختی هایی که وجود دارد نیاز به همدلی همه جانبه اقشار مختلف دارد. چون شرایط اقتصادی سخت شده است، باید برنامه پیشنهادی دولت چهاردهم مورد پسند قرار گیرد. در نهایت، موفقیت دولت چهاردهم را می‌توان در گرو سه محور افزایش روابط بین‌الملل، اصلاحات اقتصادی و مشارکت مردم دانست. به طوری که روابط بین المللی باید در کوتاه مدت بهبود یابد. اقدامات مفیدی در این زمینه در دولت شهید رئیسی انجام شده است. برقراری روابط سیاسی با عربستان سعودی یکی از تحولات بین المللی بود که در دوران ریاست جمهوری شهید رئیسی رخ داد.
اما جنگ غزه تنش های جدیدی را بر منطقه تحمیل کرده است و اقدام غیرانسانی اسرائیل زمینه های جدیدی از نفرت و ناراحتی انسانی را برانگیخته است. از سوی دیگر، دولت ها باید روابط خارجی خود را بهبود بخشند و سپس اصلاحات اقتصادی را آغاز کنند. زیرا اگر روابط با خارج مناسب نباشد، وضعیت کشور مساعد نخواهد بود و اگر اصلاحات در رأس برنامه اقتصادی دولت جدید در کنار بهبود روابط خارجی قرار گیرد، فروش نفت نیز به دنبال خواهد داشت. با وجود اصلاح قیمت بنزین با افق بهتری انجام می شود. همه این برنامه ها و اصلاحات بدون حمایت و مشارکت مردم اجرا نمی شود.
منبع: دنیای اقتصاد
