در روزهای اخیر انتشار رمان «سوشون»، رمان ماندگار سیمین دانشور، جنجال جدیدی به پا کرده است، چرا که این رمان با طرح جلد جدید و توسط ناشری غیر از انتشارات خوارزمی وارد بازار نشر شده است.
به گزارش تسنیم، انتشارات گستره به مدیریت مجید طالقانی در صفحه اول کتاب آورده است: «این کتاب پیش از این بارها توسط انتشارات دیگر منتشر شده است و در پی امضای قرارداد جدید بین نویسنده اثر و این انتشارات توسط این موسسه تجدید چاپ خواهد شد.» منتشر می شود. لازم به ذکر است که متن کتاب نسبت به چاپ های قبلی هیچ تغییری نکرده است و فقط ویرایش و صفحه آرایی آن به روز شده و برای برخی از کلمات پاورقی اضافه شده است.
پس از این اتفاق ابهامات و سوالات زیادی در محافل ادبی درباره انتشار این کتاب به وجود آمد، با توجه به اینکه نویسنده اثر در قید حیات نیست و تا پیش از این انتشارات خوارزمی مسئولیت انتشار کتاب را بر عهده داشت، چگونه و بر اساس چه حقوقی. . آیا ناشر جدید انتشار کتاب را بر عهده گرفته است؟ چگونه وزارت ارشاد برای ناشری غیر از خوارزمی مجوز انتشار کتاب صادر کرد؟
برای پیگیری بیشتر موضوع و بررسی اینکه گستره چه سند حقوقی را منتشر کرده است، به سراغ مجید طالقانی، مدیر این انتشارات رفتیم. طالقانی می گوید: مرحوم سیمین دانشور پس از فوت مرحوم ریاحی، طبق قانون وصی خود، پسرش سیاوش خارویی، حق و حقوق خود را به دخترخوانده خود یا خواهرزاده خود لیلی ریاحی واگذار کرده بود که سال گذشته تمام داد. حقوق و حقوق انتشار کتب مرحوم دانشور را به ایشان اختصاص داد.
وی ادامه می دهد: در همین راستا سیاوش خواروی از انتشارات خوارزمی شکایت کرد که بر اساس این شکایت، بر اساس قانون حمایت از حقوق مولفان و مولفان، انتشارات خوارزمی می توانست تا 50 سال پس از انتشار کتاب را منتشر کند. . حق نشر کتاب متعلق به وراث و وصی است.
طالقانی تصریح می کند: انتشارات گستره آذرماه سال گذشته برای انتشار تمامی آثار مرحوم دانشور با آقای خرابی قرارداد بست. با این توافق به مدت 6 ماه در دفتر حقوقی وزارت ارشاد برای صدور مجوز چاپ کتاب های مرحوم دانشور پیگیری کردم تا اینکه توانستم مجوز چاپ کتاب ها را بگیرم. البته طبق قرارداد باید ظرف 24 ساعت مجوز صادر می شد که متاسفانه همکاری نکردند و تا 6 ماه طول کشید تا ادعای من ثابت شود.
وی در خصوص قرارداد مرحوم دانشور با انتشارات خوارزمی افزود: این قرارداد 3 تا 4 سال پیش به پایان رسیده است و از نظر قانونی انتشارات خوارزمی 50 سال پس از انتشار کتاب های مرحوم دانشور را ندارد.
مدیر انتشارات گستره از انتشار کتاب های دیگری از مرحوم دانشور در آینده نزدیک خبر داد و گفت: کتاب «جزیره» دومین کتاب دانشور است که به زودی منتشر می شود.
طرف دیگر این ماجرا سازمان تبلیغات اسلامی است که انتشارات خوارزمی را زیرمجموعه خود دارد. ماجد الدین معلمی، مدیرعامل و عضو هیئت مدیره بنیاد کتاب رویش اندیشه سازمان تبلیغات اسلامی در این باره می گوید: انتشارات خوارزمی پس از اطلاع از انتشار کتاب «سوشون» توسط انتشارات گستره حقوق انتشار آن عبارت است از. از نظر قانونی مسئولیت انتشارات خوارزمی است، آنها شکایت کرده اند و طبیعتاً در دادگاه فرهنگ و هنر حقوق خود را احقاق خواهیم کرد.
وی با انتقاد از صدور مجوز انتشار این کتاب از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه می دهد: انتظار داریم وزارت ارشاد در صدور مجوز انتشار بیشتر احساس مسئولیت می کرد و جوانب بیشتری را بررسی می کرد. طبق قانون ما ناشر کتاب هستیم و هر ماه کتاب را بازنشر می کنیم.
معلمی تصریح می کند: لیلی ریاحی خواهرزاده دانشور و مجری او برای انتشار کتاب هایش بود، اما با فوت لیلی ریاحی، موضوع وصیت منتفی شد و وظایف و اختیارات وصی به ورثه منتقل شد. همانطور که می دانید وصیت نکاح جایز است و حقوق و تکالیف در نتیجه به ورثه موصی منتقل نمی شود مانند وکالت که با فوت وکیل فسخ می شود. علی خارویی شوهر و وکیل لیلی ریاحی بود که درگذشت و در نتیجه هم وصیت همسرش و هم وکیل خودش باطل است. لذا در این زمینه هیچ مرجع قانونی ندارد.
او ادامه می دهد: و اما وارث کیست؟ طبق سند انحصار وراثت، خانم سیمین دانشور تنها یک وارث دارد و آن هم خواهر ایشان به نام ویکتوریا دانشور. این بانو نیز فوت کرده و وارثان او یک پسر و دو دختر هستند. اصلاً در این وادی ها راه نمی روند که دنبال میراث خانم دانشور بگردند. تاکنون هیچ ادعایی نداشته اند. لذا در حال حاضر هرگونه دخالت و ادعایی در خصوص کار خانم دانشور باطل است.
شواهد نشان می دهد که اگر بنا به گفته معلمی وصیت نامه به ورثه مرحوم ریاحی قابل انتقال نباشد، باز هم طبق ماده 14 قانون حمایت از مؤلفان، انتشارات خوارزمی نمی تواند مسئولیت انتشار کتب را بر عهده داشته باشد. مرحوم دانشور مگر اینکه خانم دانشور زنده بود. او مجوز جدیدی برای انتشار کتاب به این انتشارات داده است.
