سواد رسانه‌ای؛ چراغ راه دنیای مجازی

به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، فضای مجازی اگرچه سطح ارتباط افراد را وسعت بخشیده است، اما باعث دور شدن اعضای خانواده از یکدیگر می شود. امروزه بیشتر افراد در فضای مجازی حضور فعال دارند و به همین دلیل فضای مجازی نقش مهمی در زندگی این افراد دارد. این باعث شده است که مردم از این محیط لذت ببرند و کمتر به روابط خانوادگی توجه کنند. در واقع فضای مجازی و فناوری های دیجیتال در کنار همه مزیت هایی که دارند و فرصت هایی که ایجاد می کنند، تهدیدها و معایبی را به همراه دارند و در این میان آموزش رسانه ای و سطح سواد کاربران رسانه اهمیت زیادی پیدا می کند.

مزایای زندگی مجازی را نمی توان انکار کرد. گسترش سطح ارتباطات، رونق برخی کسب و کارها، ایجاد محیطی برای تعامل با افراد جوامع مختلف، ایجاد محیطی برای آموزش از راه دور و مواردی از این دست همگی فرصت هایی هستند که با توسعه فناوری های دیجیتال در اختیار انسان ها قرار گرفته است، اما همچنان ابزارهای رسانه ای مانند تیغ دارای دو لبه است که می تواند مفید یا مضر باشد.

کودکان و نوجوانان بیش از سایر گروه‌های سنی در معرض تهدیدات و آسیب‌های فضای مجازی قرار دارند، زیرا اطلاعات جامع زیادی از تهدیدات موجود در این فضاها ندارند و از سوی دیگر کنجکاو هستند تا با امکانات و قابلیت‌ها بیشتر آشنا شوند. از ابزارهای دیجیتال، بنابراین والدین باید به آموزش رسانه ای کودکان که یکی از جنبه های مختلف آموزش است توجه کنند، در غیر این صورت با بی توجهی به آموزش سواد رسانه ای و آموزش مهارت های زندگی در دنیای رسانه، با بروز مشکلات جسمی، روانی، آسیب های عاطفی و حتی اجتماعی در فرزندان ما. .

اهمیت آموزش رسانه در عصر ارتباطات و اطلاعات

ماهنور گیتیفر، استاد دانشگاه و فعال رسانه و ارتباطات وی در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارت با اشاره به اهمیت توجه به آموزش رسانه ای کودکان اظهار می کند: اکنون که در عصر ارتباطات و اطلاعات به سر می بریم توجه به آموزش رسانه و سوادآموزی که یکی از اصول اساسی است. نیازهای فرزندان اهمیت و نیاز دو چندان می شود والدین با داشتن آگاهی لازم به این جنبه از تربیت فرزند نیز توجه داشته و مهارت های لازم را به فرزندان خود بیاموزند، اما شاید برخی از والدین نسبت به این جنبه از تربیت غافل و یا بی تفاوت بوده اند. اقدامات جدی تر و گسترده تر در پرورش مورد نیاز است. کودکان و از سوی دیگر در نظام آموزشی افزایش دانش و مهارت های سوادآموزی دانش آموزان.

وی با بیان اینکه کمتر خانواده ای است که از داشتن تلفن همراه محروم باشد یا در شبکه های اجتماعی عضویت نداشته باشد و این نشان از اهمیت توجه به آموزش رسانه در عصر امروز است، می افزاید: از نظر اهمیت آموزش رسانه ای و آموزش سواد رسانه ای کودکان، باید بر افزایش آگاهی و انتقاد آنها تمرکز کنیم و به عبارتی با استفاده از آموزش سواد رسانه ای بتوانیم مهارت های کودکان را در تحلیل و ارزیابی محتوای رسانه تقویت کنیم تا توانایی تشخیص درست را داشته باشند. از اطلاعات نادرست و می توانند از خود در برابر تهدیدات فضای مجازی محافظت کنند.

این دانش آموخته و فارغ التحصیل رشته علوم ارتباطات ادامه می دهد: در آموزش رسانه به مردم کمک می کنیم تا با تهدیدات و خطرات موجود در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی مانند زورگویی سایبری، انتشار اطلاعات شخصی و فریب های اینترنتی آشنا شوند. افزایش آگاهی و کسب مهارت های لازم. خود را در برابر آن واکسینه کنند، همچنین با توسعه مهارت های دیجیتال می توانند از ابزار رسانه ای به طور موثر استفاده کنند و از رسانه های اجتماعی برای رشد و افزایش ارتباطات موثر استفاده کنند.

رسانه های اجتماعی به عنوان یک چاقوی جراحی

گتیفر استفاده از شبکه های اجتماعی را استفاده از چاقو می داند و می گوید: شبکه های اجتماعی کاربردهای بسیار موثری در زندگی روزمره افراد دارند اما تاثیر استفاده از آن در زندگی بستگی به نوع استفاده مفید یا استفاده از آن دارد. بی اثر کاربر درست مانند چاقویی که می‌تواند برای کشتن یک فرد یا بازگرداندن زندگی به فرد در یک عمل جراحی استفاده شود، استفاده کاربر از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیز می‌تواند به همان صورت موثر، بی‌فایده یا حتی مضر باشد. بنابراین در آموزش رسانه ای کودکان و دانش آموزان باید به دو مهارت تصمیم گیری و حل مسئله بیشتر توجه کرد و کودکان را به مشارکت مسئولانه و استفاده اخلاقی از فضای مجازی تشویق کرد و رفتار صحیح در این فضا را به آنها آموزش داد.

وی با اشاره به روش های ارتقاء و آموزش صحیح سواد رسانه ای می افزاید: با توجه به رشد روزافزون فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، لازم است گام موثری در جهت افزایش آگاهی عموم مردم به ویژه کودکان و نوجوانان برداشته شود. با توجه ویژه به آموزش رسانه. و برای تامین نیازهای والدین و دانش آموزان باید سعی کنیم منابع آموزشی مانند کتاب، فیلم و یا فایل صوتی آموزشی تهیه و استفاده کنیم و با سایر والدین و معلمان به اشتراک بگذاریم تا نگرانی مشترک در سطح وسیع تری ایجاد شود.

یکی از فعالان عرصه رسانه و ارتباطات با اشاره به تاثیر آموزش و پرورش بر تربیت رسانه ای دانش آموزان خاطرنشان کرد: باید به برنامه درسی و آموزش مناسب برای دانش آموزان در مدارس توجه کنیم، در پایه دهم کتابی با عنوان رسانه سوادآموزی» به منظور ارتقای سطح دانش و مهارت دانش آموزان تألیف و تدوین شده است. افزایش در این زمینه اما باید توجه داشت که محتوای این کتاب جامع و مناسب نیازهای روز دانش آموزان نیست و لازم است به آموزش این کتاب نیز توجه شود و علاوه بر تغییر، مهارت های دانش آموزان افزایش یابد. محتوای کتاب با توجه به شرایط توسعه رسانه.

استفاده کودکان از محتوای رسانه ای مفید را تقویت کنید

گتیفر در خصوص نظارت و کنترل والدین بر استفاده فرزندشان از فضای مجازی می افزاید: والدین نباید در استفاده فرزندان از فضای مجازی و ابزار رسانه ای افراط و تفریط داشته باشند و اعتدال را رعایت کنند، در جامعه امروزی با پیشرفت و گسترش ابزارهای رسانه ای نمی تواند کودکان را محروم کند. فضای رسانه ای و شبکه های اجتماعی است و از سوی دیگر به دلیل آسیب هایی که در این فضا وجود دارد نمی توان به کودکان در استفاده از فضای مجازی آزادی کامل داد، بنابراین باید اعتدال را رعایت کرد و بر استفاده کودکان نظارت کافی داشت. باید انجام شود و سعی شود که وقت گذرانی کودکان در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی دانش آنها را افزایش دهد و یا مهارت کسب کند و بتواند از این ابزارها استفاده مفیدی کند.

وی تاکید می کند: نباید حساسیت کودکان را برای لجبازی با والدین افزایش دهیم، باید سعی کنیم استفاده کودکان از محتوای مفید رسانه ای را تقویت کنیم و تنها بر کاهش زمان استفاده از آن تمرکز نکنیم، محدودیت ها و اهداف مشخصی را تعیین کنیم. برای کودکان تا با دانستن هدف خود از ورود به شبکه های اجتماعی، بتوانند از آن استفاده مفید و موثری داشته باشند. برقراری ارتباط با دوستان، کسب مهارت های جدید، دسترسی به اخبار و اطلاعات و مواردی از این دست از کاربردهای موثر شبکه های اجتماعی برای کودکان و دانش آموزان است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه وقتی بتوانیم با استفاده از شبکه های مجازی مهارت های جدیدی کسب کنیم یا در مسیر آموزش و کسب دانش گام برداریم، می توان گفت که از شبکه های اجتماعی و فضای مجازی استفاده مفیدی کرده ایم، گفت: باید هدفمند باشد. استفاده از ابزارهای رسانه ای برای کودکان به ویژه شبکه های اجتماعی باید برنامه ریزی و زمان مشخصی در طول روز تعیین شود و همه اعضای خانواده با توجه به نیاز خود از این ابزارها استفاده کنند، والدین در استفاده از محتوای مفید و جذاب فضای مجازی با فرزندان خود تعامل دوسویه داشته باشند. و باید حفظ حریم خصوصی و حریم فضای مجازی را به کودکان آموزش داد تا با اشتراک گذاری اطلاعات شخصی زندگی مجازی و حتی واقعی خود را به خطر نیندازند.

خودتنظیمی و الگوسازی خانواده دو راهکار مهم برای استفاده صحیح و موثر کودکان از شبکه های مجازی است

فاطمه آقا باباییروانشناس، محقق و طراح بازی درمانی کودکان و نوجوانان در گفت و گو با خبرنگار به گزارش میهن تجارت، در پاسخ به این سوال که کودکان و نوجوانان چگونه می توانند از شبکه های مجازی استفاده مفید و درست کنند؟ وی تصریح می کند: یکی از بهترین راه های مدیریت مصرف در کودکان و نوجوانان، تجهیز آنها به ابزاری برای تنظیم زمان مصرف و ایجاد دیدگاهی در مورد تاثیر مصرف زیاد بر سلامت و زندگی روزمره آنها است تا به خود کمک کنند. تنظیمات، نرم افزارها و ابزارهای مختلفی برای کودکان وجود دارد که می تواند اطلاعات زمان استفاده را در اختیار کاربر قرار دهد.

وی می افزاید: گاهی والدین صرفاً با هشدار به فرزندان خود مبنی بر محدود کردن استفاده از ابزارهای رسانه ای قصد کنترل استفاده فرزندان خود را دارند، اما کودکان از کارهایی که والدین انجام می دهند الگو می گیرند، بنابراین یکی از راه های مدیریت مصرف رسانه ای کودکان، الگوسازی خانواده با خانواده Use است. قوانین و یا تنظیم یک برنامه رسانه ای خانواده، یعنی با مشارکت فرزندان خود، قوانین و برنامه هایی را برای استفاده از فناوری های دیجیتال برای همه اعضای خانواده تنظیم کنید.

این روانشناس متخصص کودک و نوجوان با بیان اینکه وضع چنین قوانینی می تواند به کودکان در درک حدود و انتظارات خانواده کمک کند و در چارچوب آن عمل کند، ادامه می دهد: این قوانین می تواند شامل مکان های مجاز و غیرمجاز برای استفاده از تلفن همراه، زمان استفاده از ابزار باشد. رسانه ها در طول روز، نوع استفاده کودکان، بیان هدف آنها و قوانین خاصی که برای استفاده از فناوری دیجیتال در نظر دارید. به عنوان مثال، کودکان نباید تلفن همراه را به محل خواب خود ببرند یا در جمع های خانوادگی از وسایل دیجیتال استفاده کنند.

آقا بابایی بیان می‌کند: تدوین قوانین و چارچوب‌های خانواده باید به اندازه‌ای انعطاف‌پذیر باشد که بتواند در همه شرایط و بازه‌های زمانی مختلف مانند تعطیلات و ایام مدرسه به آنها پایبند باشد، همچنین نیازها و علایق کودک نیز در نظر گرفته شود و علاوه بر آن کاهش تعامل کودکان با دنیای مجازی و جایگزینی فناوری های دیجیتال با جایگزین های مناسب برای آنها، به عنوان مثال می توان کودکان را در کلاس های آموزشی، هنری، فرهنگی یا در رشته های مورد علاقه خود ثبت نام کرد تا گاهی اوقات از آنها دور شوند. محیط رسانه ای

وی می افزاید: کودکان و نوجوانان برای حفظ سلامت جسمی و روحی خود باید فعالیت بدنی و سایر فعالیت ها از جمله میزان استفاده از فناوری های دیجیتال را متعادل کنند. فعالیت های بدنی می تواند شامل کارهای ساده و روزمره مانند پیاده روی تا مدرسه، دوچرخه سواری باشد. و یا شرکت در کلاس های ورزشی، همچنین والدین باید فرزندان خود را به معاشرت با دوستان و همسالان خود سوق دهند و بهتر است این تعاملات حضوری باشد.

بر این اساس روانشناسان همواره راهکارهای مناسبی برای استفاده صحیح از اینترنت و فضای مجازی دارند که الگوسازی مثبت، ارائه جایگزین، گفت و گو و ارائه جایگزین نمونه هایی از راهکارهای کاهش آسیب فضای مجازی است، الگوسازی نوعی آموزش غیرمستقیم است. و بهترین الگو برای فرزندان والدین هستند. که می توانند نحوه مدیریت زمان استفاده از فضای مجازی را به فرزند خود بیاموزند، همچنین بهترین راه برای اصلاح رفتار کودکان و نوجوانان وابسته به اینترنت و فضای مجازی، گفتگو با آنها، تشویق کودکان به استفاده از محتوای مفید فضای مجازی و تشویق آنها به هدیه دادن است. برای آموزش و کسب مهارت های جدید از فضای رسانه ای نیز یکی از راه های استفاده موثر از اینترنت و افزایش سواد رسانه ای کودکان است.