جان‌باختن ۵۴۰ نفر به دلیل مصرف سم در بهار سال ۱۴۰۳

بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت اجتماعی و فرهنگی در بهار سال جاری، تعداد مرگ‌های غیرطبیعی بر اساس جنسیت و علت مرگ، یکی از این موارد مربوط به میزان مسمومیت است. بر اساس تعریف ارائه شده در این گزارش، مسمومیت به معنای «اثر ورود مواد خارجی به بدن از طریق تزریق، خوردن، آشامیدن، استنشاق و استنشاق مواد سمی، تماس با مواد است. تحریک کننده یا خورنده و سم حیوانات سمی که باعث برهم خوردن تعادل فیزیولوژیکی، فیزیکی یا روانی می شود.

مسمومیت ناشی از سم در مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان است

بر اساس گزارش پزشکی قانونی، مرکز آمار ایران تعداد فوتی های ناشی از مسمومیت در سال 1401 را 2049 مورد و در سال گذشته 2103 مورد و میزان فوت ناشی از مسمومیت با سم در بهار امسال را اعلام کرده است. 540 مورد که 371 مورد مربوط به مردان و 169 مورد مربوط به زنان بوده است. البته ناگفته نماند که مرگ ناشی از مصرف الکل متانول، اتیلن گلیکول و سایر الکل ها (به جز اتانول الکل) در موارد مرگ ناشی از مسمومیت با سم محسوب می شود.

مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر

مسمومیت های دارویی که منجر به مرگ افراد می شود، بخشی دیگر از مرگ های غیرطبیعی هموطنان را تشکیل می دهد و بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، سهم مردان در این رویداد بیشتر از زنان است.

همچنین در این گزارش تعداد فوتی های ناشی از مسمومیت های دارویی در سال 1401 691 و در سال 1402 849 نفر بوده است. در این آمار همچنان مردان سهم بیشتری از مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر دارند، اما تفاوت زیادی بین این دو جنس از نظر مرگ و میر وجود ندارد. همچنین در بهار 1403، 219 نفر بر اثر مصرف مواد مخدر جان خود را از دست دادند که از این تعداد 101 نفر مرد و 118 نفر زن بودند.

مرگ و میر از مونوکسید کربن

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تعداد فوتی های ناشی از مونوکسید کربن در سال 1401، 913 نفر و در سال 1402، 794 نفر بر اثر مسمومیت جان خود را از دست دادند. مونوکسید کربن جان خود را از دست دادند؛ در این آمار مردان سهم بیشتری دارند اما آنچه که باید به آن اشاره کرد افزایش مرگ و میر در فصول سرد سال است، مثلاً در سال 1401 که تعداد تلفات ناشی از این گاز حدود 900 نفر بوده است. 453 نفر فقط در فصل زمستان مردند. این بدان معناست که بیشتر مردگان در زمستان مرده اند.

همچنین در سال 1402 که 794 مورد فوت گزارش شد، 339 نفر در فصل زمستان فوت کردند. در آمار منتشر شده از تعداد فوتی ها در بهار امسال 164 نفر بر اثر استنشاق گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست دادند که از این تعداد 121 نفر مرد و 43 نفر زن بودند.

جنسیت و فصول موثر بر میزان مرگ و میر و میر

این گزارش که به بررسی مرگ‌های غیرطبیعی ناشی از مسمومیت با سم، مصرف مواد مخدر و استنشاق مونوکسید کربن می‌پردازد، برای سلامت عمومی ایران از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. نتایج این گزارش نشان می دهد که عوامل مختلفی از جمله جنسیت و فصل عامل مرگ و میر هستند میر بر تعداد مرگ و میر، به ویژه تفاوت بین مرگ و میر تأثیر دارد میر مردان و زنان و افزایش مرگ و میر در فصول سرد سال توجه به راهکارهای مناسب برای کاهش این آمار را ضروری می سازد.

تفاوت زن و مرد یکی از نکات مهم این گزارش، تفاوت معنادار در تعداد فوت و میر مردان با زنان مقایسه می شوند; در موارد مسمومیت های ناشی از سم و حتی مصرف مواد مخدر، مردان سهم بیشتری از مرگ و میر را به خود اختصاص می دهند که این موضوع می تواند ناشی از تفاوت های شغلی و رفتاری باشد.

بسیاری از مردان در محیط های صنعتی و مشاغل پرخطر کار می کنند که آنها را در معرض مواد سمی و خطرناک قرار می دهد، از سوی دیگر ممکن است مردان به دلایل اجتماعی و فرهنگی کمتر به خدمات بهداشتی و آموزشی و آموزش های پیشگیرانه دسترسی داشته باشند یا کمتر از آنچه استفاده می کنند.

همچنین تفاوت های رفتاری مانند مصرف بیش از حد یا نادرست داروها ممکن است در این تفاوت نقش داشته باشد، زنان به دلیل نظارت بیشتر بر سلامت خود و استفاده دقیق تر از خدمات پزشکی ممکن است کمتر در معرض خطر مرگ و میر ناشی از این عوامل باشند. موضوع برای بررسی دقیق تر دلایل این تفاوت ها به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.

مسمومیت با گاز مونوکسید کربن و تاثیر فصول، آمار مرگ و میر ناشی از گاز مونوکسید کربن نشان می دهد که این گاز بی رنگ و بی بو قربانیان بیشتری به خصوص در فصول سرد سال می گیرد که افزایش مرگ و میر در زمستان به دلیل استفاده نادرست یا ناکافی است. از وسایل گرمایشی غیر استاندارد و نشت مونوکسید کربن. از آنجایی که بیشتر این موارد به دلیل ناآگاهی از خطرات یا رعایت نکردن نکات ایمنی رخ می دهد، لزوم آگاهی عمومی و نظارت دقیق تر بر تجهیزات گرمایشی مشخص است.

روش های کاهش مرگ و میر ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن

برای کاهش مرگ و میر ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن، آموزش و ترویج استفاده از وسایل گرمایشی ایمن و نصب سنسورهای هشدار دهنده در منازل و اماکن عمومی امکان پذیر است. افزایش آگاهی مردم از راه های پیشگیری از مسمومیت ها به ویژه در فصل زمستان می تواند نقش بسیار موثری در کاهش این آمار داشته باشد.

لزوم انجام اقدامات پیشگیرانه برای کاهش سوء مصرف مواد مخدر

اهمیت آگاهی و نظارت بر سلامت. گزارش مرکز آمار حاکی از آن است که مرگ و میر ناشی از مسمومیت ها و مصرف مواد مخدر روند نگران کننده ای دارد، بنابراین ضرورت انجام اقدامات پیشگیرانه و نظارت دقیق در این زمینه بدیهی است.

یکی از مهمترین راهکارها افزایش آگاهی عمومی در مورد خطرات مصرف نادرست مواد مخدر و استفاده صحیح از وسایل ایمنی در محیط کار و منزل است. همچنین قوانین مربوط به فروش و مصرف مواد مخدر باید با جدیت بیشتری اعمال شود تا از سوء استفاده و مصرف بی رویه جلوگیری شود.

علاوه بر این، نیاز به بهبود خدمات اورژانسی و بیمارستانی به منظور انجام اقدامات سریع و موثر در صورت بروز مسمومیت و نیز توجه ویژه به آموزش گروه های آسیب پذیر از جمله سالمندان و افرادی که به طور مکرر مواد مخدر مصرف می کنند، وجود دارد. می تواند تأثیر بسزایی در کاهش مرگ و میر داشته باشد.

این گزارش بر اهمیت مدیریت و کاهش مرگ و میرهای غیرطبیعی در ایران تاکید دارد. تفاوت‌های جنسیتی و فصلی در این آمار نشان‌دهنده نیاز به برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای کاهش این آمار از طریق آموزش، افزایش آگاهی و بهبود نظارت است. توجه به بهداشت عمومی و پیشگیری از خطرات مسمومیت با سموم، داروها و مونوکسید کربن می تواند جان افراد زیادی را نجات دهد و بار سنگین این نوع مرگ و میرها را بر دوش جامعه کاهش دهد.