ریسک سرمایه گذاری چیست و چگونه مدیریت می شود؟

اقتصاد 24- شیوا سپهری: مدیریت ریسک بخشی ضروری از بازارهای سرمایه است که شامل شناسایی، تحلیل و کاهش ریسک‌های ناشی از فعالیت‌های تجاری است. هدف از مدیریت ریسک کاهش زیان و افزایش درآمد از طریق پیش‌بینی ریسک‌های آتی و تلاش برای پیشگیری یا کاهش آن است. این مقاله جنبه‌های مختلف مدیریت ریسک در بازارهای سرمایه و استراتژی‌های رایج مدیریت ریسک را مورد بحث قرار می‌دهد.

بازار سرمایه و مدیریت ریسک

بازارهای سرمایه برای بخش مالی حیاتی هستند زیرا وجوه و سرمایه گذاری را بین تامین کنندگان و کسانی که به آنها نیاز دارند جابجا می کنند. این بازارها شامل بازارهای اولیه و ثانویه است که رایج ترین آنها بازار سهام و بازار اوراق بهادار است. بازارهای سرمایه به افرادی که ایده های نوآورانه دارند کمک می کند تا کارآفرین شوند و به کسب و کارهای کوچک کمک می کنند تا به شرکت های بزرگ تبدیل شوند.

انتشار اوراق بهادار برای بازارهای سرمایه مهم است، جایی که شرکت ها اوراق قرضه یا سهامی را منتشر می کنند که می توانند برای جمع آوری پول معامله شوند. بازارهای پول به طور کلی به بخش‌هایی از یک سیستم مالی اطلاق می‌شود که از طریق سرمایه‌گذاری یا مبادله سرمایه‌گذاری با سرمایه‌گذاران دیگر، پول جمع‌آوری می‌کند، که می‌تواند شامل بازار سهام، بازار اوراق قرضه و بازارهای ارز و ارز (فارکس) باشد. شناخت بازارهای مالی برای هر کسی که علاقه مند به سرمایه گذاری است ضروری است و ابزارهایی مانند دوره های سرمایه گذاری آنلاین برای همه در دسترس است.

مدیریت ریسک در بازار سرمایه

مدیریت ریسک در بازار سرمایه شامل فرآیند سیستماتیک شناسایی، تجزیه و تحلیل و مدیریت موفقیت آمیز ریسک های مرتبط با فعالیت های تجاری است. انواع مختلفی از ریسک ها شامل ریسک بازار، ریسک اعتباری، ریسک عملیاتی و ریسک نقدینگی وجود دارد.

انواع ریسک در بازار سرمایه

انواع مختلفی از ریسک ها در بازار سرمایه وجود دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:

بیشتر بخوانید: بورس چیست و چگونه کار می کند؟

ریسک بازار: این ریسک به احتمال زیان ناشی از عوامل موثر بر عملکرد کلی سرمایه گذاری ها در بازارهای مالی اشاره دارد. این ریسک ناشی از تغییرات متغیرهای بازار مانند قیمت ها و نوسانات است.

ریسک غیر سیستماتیک: برخلاف ریسک بازار، ریسک خاص محدود به یک شرکت یا صنعت خاص است. ریسک‌های خاص مستقیماً با عملکرد یک دارایی خاص مرتبط هستند و می‌توان با سرمایه‌گذاری در تنوع‌بخشی آن را کاهش داد. به عنوان مثال، شرکتی که اعلام ورشکستگی می کند، که سهام آن را برای سرمایه گذاران بی ارزش می کند، نمونه ای از ریسک خاص یا ریسک غیرسیستماتیک است.

ریسک سیستماتیک: ریسک سیستماتیک در یک شرکت یا گروهی از شرکت ها رخ می دهد و می تواند کل صنعت، بخش یا اقتصاد را نابود کند و تحت تاثیر اقتصاد کلان، شرایط سیاسی یا …

ریسک شاخص های اقتصادی: ریسک های اقتصادی یکی از مهم ترین ریسک ها به ویژه در بورس اوراق بهادار تهران است. ریسک های اقتصادی شامل ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک نرخ ارز و ریسک بدهی دولت است.

ریسک اعتباری: ریسک اعتباری تهدید از دست دادن سرمایه به دلیل ناتوانی وام گیرنده در پرداخت بدهی های خود است. این ریسک عمدتاً در مورد اوراق قرضه یا سایر سرمایه گذاری های با درآمد ثابت اعمال می شود.

ریسک عملیاتی: ریسک عملیاتی شامل از دست دادن سرمایه ناشی از فرآیندهای داخلی ناکافی یا ناموفق، افراد و سیستم ها و همچنین رویدادهای خارجی است.

ریسک استراتژیک: ریسک استراتژیک به احتمال زیان مالی ناشی از تصمیمات اشتباه شرکت یا عدم اجرای یک طرح تجاری موفق اشاره دارد.

ریسک نقدینگی: ریسک نقدینگی تهدید از دست دادن سرمایه به دلیل عدم توانایی در فروش سریع سهام برای جلوگیری از ضرر است.

ریسک نوسانات: ریسک نوسان به ریسک از دست دادن سرمایه در اثر نوسانات قیمت بازار اشاره دارد. این ریسک به ویژه برای سهام و سایر سرمایه گذاری های دارایی صادق است.

ریسک رویداد: ریسک رویداد به خطر از دست دادن سرمایه در اثر رویدادهای غیرمنتظره مانند بلایای طبیعی، تحولات سیاسی یا حملات تروریستی اشاره دارد.

چگونه ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهیم؟

مدیریت ریسک در بازار سرمایه یکی از حوزه های اساسی است که سرمایه گذاران و فعالان بازار باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند. ریسک‌های موجود در بازارهای مالی می‌توانند تأثیر زیادی بر سرمایه‌گذاری داشته باشند، بنابراین مدیریت این ریسک‌ها بسیار مهم است. در این مقاله به برخی از روش های مدیریت ریسک در بازار سرمایه پرداخته می شود.

1. تنوع بخشی

یکی از مهم ترین و ساده ترین روش های مدیریت ریسک، ایجاد تنوع در سبد سرمایه گذاری است. تنوع به معنای سرمایه گذاری در دارایی ها و ابزارهای مختلف است که مستقل از یکدیگر عمل می کنند. به عبارت دیگر، با سرمایه گذاری در انواع مختلف سهام، اوراق قرضه، کالاها و ارزها، می توانید ریسک ناشی از کاهش ارزش یک دارایی خاص را کاهش دهید. به عنوان مثال، اگر ارزش سهام یک شرکت خاص کاهش یابد، سایر دارایی ها ممکن است همچنان سودآور باشند.

2. استفاده از مشتقات

از ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی، اختیار معامله و مبادله می توان برای پوشش ریسک استفاده کرد. این ابزارها به سرمایه گذاران این امکان را می دهد که در برابر نوسانات بازار یا تغییرات قیمت محافظت کنند. به عنوان مثال، یک سرمایه گذار می تواند با خرید گزینه فروش برای سهام یک شرکت، ریسک کاهش قیمت آن سهام را کاهش دهد.

3. مدیریت نقدینگی

یکی دیگر از روش های مهم مدیریت ریسک در بازار سرمایه، توجه به نقدینگی است. نقدینگی به توانایی تبدیل دارایی ها به پول نقد بدون کاهش قابل توجه قیمت ها اشاره دارد. اگر سرمایه‌گذار نتواند دارایی‌های خود را به سرعت به پول نقد تبدیل کند، ممکن است زمانی که به پول نیاز دارد با مشکل مواجه شود. بنابراین، تقسیم سرمایه گذاری ها به دارایی های با نقدینگی بالا و پایین می تواند به مدیریت ریسک کمک کند.

4. استفاده از تحلیل بنیادی و تکنیکال

یکی از راه های موثر برای کاهش ریسک سرمایه گذاری استفاده از تحلیل تکنیکال و بنیادی است. تحلیل بنیادی وضعیت مالی و عملیاتی یک شرکت مانند سودآوری، بدهی ها و روند رشد آن را بررسی می کند. تحلیل تکنیکال همچنین نمودارهای قیمت و الگوهای مختلف را برای پیش بینی روند قیمت و نقاط ورود و خروج مناسب در بازار بررسی می کند. ترکیب این دو روش می تواند به سرمایه گذاران در تصمیم گیری آگاهانه تر و کاهش ریسک کمک کند.

5. از استراتژی های محافظه کارانه استفاده کنید

سرمایه گذاران می توانند با استفاده از استراتژی های محافظه کارانه ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهند. یکی از این استراتژی ها سرمایه گذاری در اوراق با کیفیت بالا (مانند اوراق قرضه دولتی) است که ریسک از دست دادن اصل سرمایه بسیار پایینی دارند. همچنین، آنها می توانند از استراتژی های پوشش ریسک استفاده کنند که شامل خرید دارایی های کم خطر و کم نوسان برای مقابله با نوسانات بازار است.

6. مدیریت ریسک بازار

ریسک بازار یا ریسک سیستماتیک ریسکی است که در اثر نوسانات عمومی بازار به وجود می آید. این نوع ریسک به هیچ وجه قابل حذف نیست، اما می توان آن را مدیریت کرد. یکی از روش های مدیریت ریسک بازار استفاده از ابزارهایی مانند شاخص های بازار و ETF های مختلف است که می تواند به کاهش ریسک بازار کمک کند. همچنین سرمایه گذاران باید از تحلیل تکنیکال و بنیادی برای پیش بینی نوسانات بازار استفاده کنند.

7. کنترل هیجان و مدیریت روانشناسی سرمایه گذار

کنترل احساسات و تصمیم گیری منطقی در بازارهای مالی از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از سرمایه گذاران به دلیل ترس از ضرر یا طمع برای سود بیشتر تصمیمات احساسی می گیرند که می تواند منجر به زیان های بزرگ شود. بنابراین سرمایه گذاران باید راهبردهای مشخصی برای ورود و خروج از بازار داشته باشند و از تصمیم گیری های لحظه ای تحت تاثیر احساسات خود اجتناب کنند.

8. استفاده از استراتژی های فروش توقف ضرر

استراتژی توقف ضرر به این معنی است که سرمایه گذار حد ضرر خود را تعیین می کند و اگر قیمت دارایی به آن نقطه برسد، دارایی را می فروشد. این روش می تواند از ضررهای بزرگ جلوگیری کند و ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهد، به خصوص در بازارهایی که نوسانات زیادی دارند.

9. آموزش و اطلاع رسانی مستمر

سرمایه گذاران باید به طور مستمر با تغییرات بازار آشنا شوند و از روندهای اقتصادی و اخبار جهانی آگاه باشند. داشتن آگاهی کامل از وضعیت اقتصادی و سیاسی می تواند به سرمایه گذاران در تصمیم گیری بهتر و کاهش ریسک سرمایه گذاری کمک کند.

حرف پایانی

مدیریت ریسک در بازار سرمایه فرآیندی پیچیده و مستمر است که نیازمند استراتژی های مختلفی است. از جمله این راهبردها می توان به متنوع سازی، استفاده از ابزارهای مشتق، تحلیل تکنیکال و بنیادی و استفاده از راهبردهای محافظه کارانه اشاره کرد. با مدیریت صحیح ریسک ها، سرمایه گذاران می توانند از نوسانات بازار استفاده کرده و در بلندمدت به سودهای پایدار دست یابند.