اظهارات اخیر معاون بهداشتی وزارت بهداشت که طی آن آماری از سرانه مصرف برخی اقلام غذایی در ایران ارائه کرد، بازتاب های متفاوتی را در خصوص موضوع امنیت غذایی و سوءتغذیه در ایران به دنبال داشت. به گفته دکتر علیرضا رئیسی، با بیان اینکه بر اساس شاخص های جهانی، بین درآمد عمومی کشورها و نرخ امنیت غذایی آنها رابطه مستقیم وجود دارد، ایران را جزو کشورهای با درآمد متوسط دانست.
این در حالی است که به گفته این مدیر ارشد بهداشت، مصرف سرانه برخی مواد غذایی در ایران کمتر از سرانه استاندارد جهانی است: «سرانه مصرف گوشت (سفید و قرمز) در جامعه سالم باید ۷۵ گرم در روز باشد. در حالی که این سرانه در کشور ما در حال حاضر حدود 35 گرم در روز است یعنی تقریباً نصف مصرف سرانه فیبر که در کشور ما حدوداً می باشد 15 گرم در روز مصرف شیر و لبنیات در کشور حدود یک واحد در روز و توصیه روزانه حدود 2 تا 3 واحد است.
بنابراین مصرف برخی از اساسی ترین و ضروری ترین اقلام غذایی در ایران با کاهش نگران کننده ای مواجه است. این واقعیت به شرط عدم مهار و کنترل توسط دولت می تواند امنیت غذایی کشور را تهدید کند. این تهدید موضوع جدیدی نیست و سابقه نسبتا طولانی دارد. سال گذشته در همین روزها معاون رفاهی و اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در یکی از برنامه های تلویزیونی حاضر شد و از کاهش مصرف کالری صحبت کرد و نسبت به به خطر افتادن امنیت غذایی هشدار داد. به گفته علیرضا عسگریان، میزان کالری مصرفی از 2650 کالری برای هر نفر در اوایل دهه 90 به 2100 کالری در سال های اخیر کاهش یافته است.
غذا، شاخص توسعه و امنیت
غذا و تغذیه یکی از ابعاد اساسی زندگی، سلامت و رفاه جامعه است. امنیت غذایی یکی از معیارهای توسعه انسانی است و دستیابی به آن یکی از اهداف اصلی هر کشوری است. وجود و عرضه مواد غذایی به مقدار مناسب و با کیفیت بالا، سهولت دسترسی و قدرت خرید از ارکان امنیت غذایی است. طبق تعریف کمیته امنیت غذایی جهانی سازمان ملل، امنیت غذایی این است که همه مردم در همه زمان‌ها دسترسی فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی به غذای کافی، ایمن و مغذی داشته باشند، به گونه‌ای که ترجیحات غذایی و نیازهای آنها را برای یک فعالیت فعال برآورده کند. زندگی کنید و سالم ملاقات کنید
بر اساس گزارش سال 2023 وضعیت امنیت غذایی و تغذیه منتشر شده توسط فائو، 735 میلیون نفر در جهان در سال 2022 با گرسنگی مواجه خواهند شد که نسبت به سال 2019 افزایش 122 میلیون نفری را نشان می دهد. برآوردها نشان می دهد که با ادامه این روند، تعداد تعداد افراد گرسنه در سال 2030 به بیش از 840 میلیون نفر خواهد رسید. در حال حاضر، آسیا همچنان بیشترین تعداد گرسنگان را در جهان دارد. جهان، اما گسترش گرسنگی در آفریقا سریعتر است و تخمین زده می شود که در 10 سال آینده آفریقا میزبان نیمی از گرسنگان جهان باشد.
اهمیت توجه به امنیت غذایی و سوء تغذیه به حدی است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در آوریل 2016 با تصویب قطعنامه ای سال های 2016 تا 2025 را به عنوان دهه اقدام سازمان ملل در زمینه تغذیه اعلام کرد. هدف این دهه تسریع تعهدات سیاستی است که منجر به اقدامات قابل اندازه گیری برای رسیدگی به همه اشکال سوء تغذیه می شود. هدف این است که اطمینان حاصل شود که همه مردم به رژیم‌های غذایی سالم‌تر و پایدارتر برای ریشه‌کن کردن همه اشکال سوء تغذیه در سراسر جهان دسترسی دارند.
جایگاه ایران در جدول امنیت غذایی جهان
اما وضعیت امنیت غذایی در ایران چگونه است؟ دکتر محمدعلی رضوی رئیس پژوهشکده علوم غذایی در گفت و گو با خبرنگار نور نیوز گفت: بر اساس گزارش های منتشر شده از سوی سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، نسبت واردات مواد غذایی به کل صادرات ایران در ایران با این شاخص در سال های اخیر 11 درصد از نظر امنیت غذایی در بین 195 کشور جهان رتبه 76 را دارد که نشان می دهد شرایط امنیت غذایی در ایران بهتر از این است. ۱۱۹ کشور دنیا و بدتر از ۷۵ کشور دنیا.
اساساً امنیت غذایی با چندین شاخص تعریف می شود. هر یک از آنها در یک زنجیره به هم متصل هستند و نمی توان آنها را از هم جدا کرد. دکتر رضوی درباره این شاخص‌ها و میزان توجه به آنها در ایران می‌گوید: «امنیت غذایی در سطح جهانی، میزان توانایی یک کشور در تأمین غذا و خوراک شهروندان است که شامل چهار عامل اساسی و به هم مرتبط است: در دسترس بودن مواد غذایی، میزان دسترسی به غذا (اعم از دسترسی اقتصادی و فیزیکی)، سلامت و کیفیت غذا و در نهایت تاب آوری به معنای ثبات و پایداری مواد غذایی است. فقر، کوتاهی قد، گرسنگی و … شاخص های جهانی برای ارزیابی ناامنی غذایی هستند.
در پایان آبان ماه سال گذشته، یک وب سایت خبری-تحلیلی در تحقیقی نوشت: داده های بانک جهانی نشان می دهد که رژیم غذایی در صورتی که بیش از 52 درصد درآمد یک خانوار هزینه داشته باشد، غیرقابل دسترس تلقی می شود، داده ها نشان می دهد که این شاخص چقدر بالاست. می توان به عنوان معیاری برای سنجش فقر در نظر گرفت، در آفریقا و جنوب آسیا سهم جمعیتی که احتمالاً به رژیم غذایی سالم دسترسی ندارند، 30 درصد برآورد شده است.
سند ملی امنیت غذایی
ناامنی غذایی در جهان در حال افزایش است. سهم افرادی که با ناامنی شدید غذایی از کل جمعیت جهان مواجه هستند از 2.9 درصد در سال 2018 به 11.7 درصد در سال 2021 افزایش یافته است. همچنین، تحولات بازار مواد غذایی تحت تأثیر درگیری روسیه و اوکراین نشان داد که انگیزه های بین المللی می تواند بر امنیت تأثیر زیادی بگذارد. . غذای کشورها با خطرات جدی مواجه شود. بنابراین دستیابی به امنیت غذایی بر اساس ظرفیت های سرزمینی و ساماندهی تجارت بین المللی غذا موضوعی بسیار ضروری است.
این ضرورت ها منجر به تهیه «سند دانش بنیان ملی امنیت غذایی» توسط کارشناسان 26 نهاد مرتبط در سه قوه و نهاد حاکمیتی و مشارکت بیش از 150 نفر از کارشناسان حوزه امنیت غذایی و پس از تصویب شد. توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی در تیر ماه گذشته توسط رئیس جمهور وقت به کلیه نهادهای مرتبط ابلاغ شد.
سند ملی دانش بنیان امنیت غذایی در افق 10 ساله شامل چشم انداز، اهداف کلان کمی، راهبردها و اقدامات ملی است که بیش از 3 هزار شاخص ارزیابی و 20 گزارش خط مشی پشتیبانی می شود. دکتر محمدعلی رضوی اجرای کامل این سند را دستیابی به اقتدار غذایی می داند و می گوید: در صورتی که اقدامات ملی این سند به خوبی اجرا شود، زمینه ها و زیرساخت های لازم برای دستیابی به اقتدار غذایی در دهه دوم علاوه بر تامین منابع غذایی ایجاد می شود. امنیت غذایی
اما کاهش مصرف پروتئین، گوشت، لبنیات و فیبر در بین مردم که روز گذشته معاونت بهداشتی وزارت بهداشت به رسانه ها گزارش داد، واقعیتی جدی و خطرناک است که بیش از هر چیز امنیت غذایی کشور را تهدید می کند. . جهش قیمت مواد غذایی و کمرنگ شدن حضور این محصولات مهم از جدول مصرف روزانه دهک های کم درآمد در درازمدت نسلی را در دستان ملت خواهد گذاشت که دچار آسیب ها و ضعف های جسمی فراوانی خواهند شد.
منبع:
نورنیوز
