نشست خبری روز سه شنبه 29 آذرماه با موضوع وضعیت صنعت دخانیات و مشکلات پیش رو برگزار شد. محمدرضا تاجدار، رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان فرآورده های دخانی در نشستی خبری به بررسی وضعیت این صنعت پرداخت.
وی با اشاره به آمار تولید و مشکلات مالیاتی تاکید کرد: سیاست های نادرست موجب تشدید قاچاق، کاهش تولید رسمی و آسیب رساندن به مصرف کنندگان و تولیدکنندگان شده است.
آمار تولید سیگار و تنباکو
در ابتدای این نشست تاجدار به ارائه آماری از میزان تولید و واردات سیگار و دخانیات پرداخت و توضیح داد: در هشت ماهه سال 1403 بالغ بر 53 میلیارد و 174 میلیون نخ سیگار تولید شده که در مقایسه با 45 میلیارد و 99 میلیون نخ 16 درصد افزایش یافته است. سیگار سال قبل رشد کرده است همچنین تولید تنباکو از 1915 تن در سال گذشته به 741 تن معادل 72 درصد کاهش یافته است.
به گفته وی، در سال 1402 تعداد واحدهای تولید سیگار فعال 17 واحد بوده که در سال جاری به 18 واحد افزایش یافته است. اما در بخش دخانیات تعداد واحدهای فعال از 51 واحد در سال 1402 به 65 واحد افزایش یافته است. با این حال، تولید به شدت کاهش یافته است.
مالیات و عوارض سنگین؛ تسهیل کننده قاچاق
تاجدار در خصوص مالیات و عوارض سیگار و دخانیات گفت: تولیدکنندگان داخلی سیگار با برچسب داخلی موظف به پرداخت 42 درصد عوارض و مالیات هستند و تولیدکنندگان دارای برچسب بین المللی باید 55 درصد عوارض به اضافه دو درصد حق انحصاری را بپردازند. برای هر گرم مالیات جدید نیز وضع شده است. به عنوان مثال برای هر 50 گرم تنباکو، 24 هزار و 500 تومان تعیین شده است. به عنوان مثال قیمت تمام شده یک بسته تنباکو 10 هزار تومان است اما با احتساب مالیات قیمت آن به 40 هزار تومان می رسد.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر 20 هزار تومان دخانیات در بازار یافت می شود که به وضوح نشان از افزایش قاچاق دخانیات دارد. همچنین وضع قوانین بازدارنده مانند مالیات و عوارض موجب شده است که سهم قاچاق در سبد مصرفی دخانیات افزایش یابد. در حال حاضر بخش قابل توجهی از سیگارهای مصرفی قاچاق است.
تاثیر سیاست ها بر تولید و قاچاق
رئیس هیئت مدیره انجمن دخانیات در ادامه این نشست توضیح داد: افزایش مالیات باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان رسمی دست از فعالیت خود بردارند و تولید خود را به سمت مجاری غیررسمی و قاچاق سوق دهند. این محصولات غیر رسمی عموماً فاقد کنترل کیفیت هستند و آسیب جدی به مصرف کنندگان وارد می کنند.
وی افزود: بر اساس آمار سازمان ملل در سال 2023 حدود 457 میلیون دلار سیگار از چند کشور به ایران صادر شده که گمرک ایران ورود رسمی این محصولات را صفر اعلام کرده است. این نشان می دهد که تقریباً تمام 457 میلیون دلار از مبادی غیررسمی و قاچاق وارد کشور شده است.
مبارزه با قاچاق در اولویت سیاستگذاران نیست
تاجدار درباره قاچاق مواد دخانی گفت: حدود 90 درصد سیگارهای مصرفی مردم قاچاق است. برای مثال برندهای معروفی مانند مارلبرو و اسی به صورت غیر رسمی وارد کشور می شوند. در حوزه سیگارهای الکترونیکی و حرارتی تولیدکننده و واردکننده قانونی وجود ندارد و تمامی محصولات از طریق قاچاق وارد بازار می شود.
به گفته وی، برخی از مسئولان می گویند افزایش قیمت از طریق مالیات و عوارض منجر به کاهش مصرف می شود. آماری وجود دارد که هر 10 درصد افزایش قیمت منجر به کاهش 7 درصدی مصرف می شود. اما موضوعی که مجلس برای تصویب قانون مالیات به آن توجه نکرد بحث کنترل مرزها است.
وی ادامه داد: پیش نیازهای کاهش مصرف دخانیات از طریق افزایش مصرف، کنترل مرزها و پیشگیری از قاچاق است. در حال حاضر قیمت افزایش یافته اما به دلیل حجم بالای قاچاق، سبد مصرفی مردم به سمت سیگار قاچاق رفته است. از طرفی برای مبارزه با قاچاق به جای کنترل مرزها، انبار تولیدکنندگان داخلی را جست و جو می کنند و می گویند برای مبارزه با قاچاق اقدام کرده اند!
سیاست های غلط باعث کاهش درآمد شده است
تاجدار درباره راه های پیشگیری از قاچاق توضیح داد: پیشگیری از قاچاق فقط یک کار پلیسی نیست. سیاست های نادرست اقتصادی اکثریت قاچاق را شکل داده است و تا زمانی که اصلاح نشود، تنها درصد کمی از قاچاق توسط نیروی انتظامی متوقف می شود. سیاست غلط راه را برای قاچاق باز کرده و بازار را به طور کامل به قاچاق سپرده است. این قوانین باعث شده برخی شرکت های بین المللی به دلیل ناتوانی در رقابت با مالیات های سنگین، فعالیت خود را در ایران متوقف کنند.
وی افزود: شرکت های داخلی اعلام می کنند تولیدشان صفر است اما مشخص است که به سمت تولید غیررسمی رفته اند. تولید غیر رسمی فاقد کنترل کیفی بوده و سلامت مصرف کنندگان را تهدید می کند. این موضوعی است که سیاست گذار تصمیم گیری کرده است.
وی با بیان اینکه با واردات قانونی می توان بر کیفیت محصولات نظارت کرد، گفت: وزارت بهداشت و کمیسیون های مختلف مجلس تصور می کردند این قانون را برای سلامت شهروندان وضع کرده اند اما این قوانین ورود سیگارهای قاچاق را تسهیل کرده است. به کشور و سیگارهای قاچاق از نظر کیفیت قابل نظارت نیستند. در حال حاضر کشورها به سمت سیگارهای برقی و حرارتی می روند که نسبت به سیگارهای سنتی ضرر کمتری دارند. اما تمام سیگارهای الکترونیکی در کشور قاچاق است و کنترل کیفی وجود ندارد.
وی خاطرنشان کرد: از طریق واردات رسمی سیگار الکترونیکی کشور می تواند هم درآمدزایی کند و هم اشتغال زایی. اما برخی می گویند داخل این سیگارها روانگردان است. زمانی که کنترلی بر واردات این نوع سیگارها وجود نداشته باشد، ممکن است این گمانه زنی ها نیز وجود داشته باشد. اما با ورود رسمی آنها می توان کیفیت آنها را رصد کرد و در صورت داشتن مشکل کیفی با آنها برخورد کرد. باید گفت که مافیا دقیقاً جایی است که اجازه نمی دهد این سیگارها به طور رسمی وارد کشور شود.
مصرف سرانه هر ایرانی 4 نخ در روز است
تاجدار در پاسخ به خبرنگار به گزارش میهن تجارت وی با توجه به موضع انجمن دخانیات در خصوص قانون جدید مالیاتی مصوب مجلس و راهکار جلوگیری از آن، تصریح کرد: وظیفه انجمن بررسی مشکلات و ارائه آمار و راهکار است. در مجلس کمیسیون بهداشت و مبارزه با قاچاق کالا و ارز وجود دارد که آماری را اعلام می کنند که اغلب خلاف واقعیت است. وزارت حریم خصوصی به دلیل ملاحظاتی که دارد نمی تواند به طور جدی از خود دفاع کند.
وی ادامه داد: موضوع این است که تا مرزها کنترل نشود و قاچاق صورت نگیرد نمی توان با افزایش قیمت انتظار کاهش مصرف داشت. در حال حاضر وزارت بهداشت نیز بدون در نظر گرفتن قاچاق، آمارهای نادرستی ارائه می دهد تا تاکید کند که افزایش قیمت منجر به کاهش مصرف شده است. این در حالی است که سرانه مصرف هر ایرانی تقریباً چهار رشته در روز است. در صورت رفع قوانین بازدارنده و کنترل مرزها می توان به کیفیت تولید و واردات اهتمام ورزید و همچنین از محل درآمد حاصله با قاچاق مبارزه کرد.
برای مطالعه بیشتر صفحه صمت را دنبال کنید.
