بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، تورم خرید خودرو در آذرماه امسال از تورم عمومی پیشی گرفته است. به طوری که تورم نقطه به نقطه خرید خودرو در آذرماه امسال به 31 درصد رسید در حالی که این رقم در آبان ماه 22 درصد بود. در حالی که آمارهای رسمی حکایت از کاهش تورم عمومی در آذرماه سال جاری دارد، تورم خودرو در ماه های اخیر روندی کاملا متفاوت را طی کرده و تورم خرید خودرو رشد تصاعدی داشته است.
آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران از تورم مصرفکننده نشان میدهد که رشد قیمت خودرو در بازار یکی از محرکهای تورم در آذرماه بوده است. در حالی که تورم ماهانه کل کشور در آذرماه 2 درصد گزارش شده است، تورم ماهانه خرید خودرو 5.1 درصد است که بیش از دو و نیم برابر میانگین کشوری است. این تفاوت معنی دار نشان می دهد که بازار خودرو نسبت به سایر بخش های اقتصادی با تلاطم های شدیدتری مواجه بوده است. تورم نقطه به نقطه خرید خودرو نیز بالاتر از تورم نقطه به نقطه کل کشور با 31.1 درصد است. این ارقام موید آن است که افزایش قیمت خودرو یکی از عوامل فشار بر شاخص کل تورم در کشور بوده است.
اما چرا تورم خودرو جلوتر از تورم عمومی شده است و این رشد قابل توجه تورم مصرف کننده در بخش خودرو از کدام بخش است؟ «دنیای اقتصاد» برای پاسخ به این سوال به بررسی قیمت 15 خودروی محبوب داخلی و مونتاژی از 19 دی ماه سال گذشته تا دیروز پرداخته است. جالب اینجاست که خودروهای مونتاژی تغییرات قیمتی شدیدی را تجربه نکرده اند، در حالی که بازار خودروهای داخلی به شدت درگیر نوسانات قیمتی بوده است.
درمان قطعی زانو درد، بدون دارو، بدون تزریق، بدون جراحی! (پرسشنامه)
10 خودروی داخلی که تغییرات قیمتی آنها را رصد کرده ایم به طور میانگین 183.6 میلیون تومان معادل 30 درصد رشد قیمت از آذر سال گذشته تا مدت مشابه سال جاری داشته اند. این امر به این دلیل است که در همین بازه زمانی رشد قیمت پنج خودروی مونتاژی 118 میلیون تومان معادل تنها 7 درصد بوده است. این موضوع نشان می دهد که دخالت های دولت در صنعت خودروسازی کشور تا چه اندازه بر بازار محصولات داخلی تاثیر گذاشته است.
خودروسازان خصوصی در یک سال گذشته با قیمت گذاری دستوری بیگانه بودند و از سوی دیگر ارز کافی برای مونتاژ داشته اند. به طور کلی تر، دولت در نحوه فروش و قیمت و سایر جزئیات کار این شرکت ها دخالت چندانی نداشته و تنها به عنوان تسهیل کننده عمل کرده است که در نتیجه محصولات این شرکت ها نوسان چندانی نداشته است. بازار و عجیب از دی ماه سال گذشته تاکنون تنها 7 درصد افزایش قیمت داشته است.
از سوی دیگر وضعیت خودروسازان داخلی کاملا متفاوت بوده است. دولت در اکثر امور و ارکان خودروسازی داخلی دخیل است، نه تنها قیمت گذاری دستوری همچنان بر این صنعت حاکم است، بلکه تا 7 آبان ماه خودروسازان با فریز قیمتی 18 ماهه مواجه بودند. حتی دولت برای آنها مشخص می کند که چقدر باید به تیراژشان برسند. طنز تلخ ماجرا این است که همه این اقدامات به نام حمایت از مصرف کننده انجام می شود، مصرف کننده ای که اکنون کاملاً تحت تأثیر این اقدامات قرار گرفته است که آمار تورم خودروهای داخلی و تفاوت آن با خودروهای مونتاژی نشان می دهد.
واضح است که تاکید سیاستگذار بر سرکوب قیمت، بازار خودرو را تنها به بازاری جذاب برای دلالان و دلالان تبدیل کرده است. نتیجه دخالت سیاستمداران این است که دلال ها خودروها را با قیمت کمتری نسبت به کارخانه می خرند و با قیمت بالاتری در بازار می فروشند. مصرف کنندگان واقعی توانایی خرید خودرو از کارخانه را ندارند. طبق آمار 60 درصد خودروهایی که درب کارخانه به فروش می رسند قبل از رسیدن به دست مصرف کننده واقعی از چندین دست می گذرند. نتیجه اینکه تورم خودرو از تورم عمومی کشور پیشی گرفته و بیشترین بار افزایش قیمت در بازار بر دوش خودروهای داخلی است که سیاستگذار با ایجاد این موضوع سعی کرده قیمت را به نفع مصرف کننده پایین نگه دارد. تصمیمات اشتباه
قیمت خودرو را با نرخ دلار مقایسه کنید
نرخ ارز به عنوان یکی از مولفه های کلیدی در تعیین قیمت خودرو، نقش مهمی در افزایش تورم خودروهای داخلی داشته است. اگرچه خودروسازان مونتاژی نیز به واردات قطعات وابسته هستند، اما به دلیل مدیریت بهتر و عدم دخالت دولت توانسته اند تاثیر نوسانات ارز را کنترل کنند. از سوی دیگر خودروسازان داخلی که به شدت تحت تاثیر سیاست های دستوری و محدودیت های ارزی قرار دارند، با افزایش هزینه های تولید مواجه شده اند که در نهایت منجر به افزایش قیمت تمام شده خودروها شده است. جلوتر از قیمت خودرو حرکت کرده است. به عنوان مثال در 31 آذرماه سال گذشته قیمت دلار در بازار آزاد 50 هزار و 450 تومان بود اما در 31 آذر امسال این رقم به 72 هزار و 700 تومان رسید. بنابراین، قیمت دلار در این مدت 44 درصد افزایش یافت، اما همانطور که گفته شد، بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه خرید خودرو در آذرماه 31.1 درصد بوده است. بنابراین برخلاف گذشته تاثیر نرخ دلار بر بازار خودرو تا حد زیادی کاهش یافته است.
دلیل اصلی عدم رشد قابل توجه قیمت در بازار خودرو را بیش از هر چیز می توان به رکود حاکم بر این بازار نسبت داد. به عبارت دیگر با توجه به بی ثباتی هایی که از ابتدای سال بر بازار خودرو کشور حاکم شده و هر از چند گاهی قیمت خودرو افزایش یا کاهش یافته است، ظاهراً هیچ اطمینانی به شرایط حاکم برای خرید و فروش خودرو وجود ندارد.
در واقع فعالان بازار خودرو منتظرند تا بی ثباتی سیاسی منطقه و نوسانات نرخ ارز مشخص شود و سپس نسبت به خرید یا فروش خودرو اقدام کنند. همچنین سرمایه گذاران ترجیح می دهند به جای بازار خودرو به سمت سایر بازارهای سرمایه بروند تا ریسک کمتری را متحمل شوند. . علاوه بر این رشد واردات خودرو، اخبار مربوط به مقررات واردات خودروهای فرسوده و برقی و … شاید تاثیرات روانی بر بازار داشته باشد. همچنین به نظر می رسد قیمت خودرو در اوج است و باعث رکود قیمت خودرو حتی تا حدودی شده است. بنابراین خودرو نمی تواند با قیمت دلار همگام شود.
جزئیات رشد قیمت خودرو
اما در بین خودروهای مورد بررسی کدام محصولات بیشترین رشد قیمت را نسبت به سال گذشته داشته اند؟ در بین محصولات داخلی که تغییرات قیمتی آنها را زیر ذره بین قرار دادیم، بیشترین درصد رشد قیمت مربوط به پژو پارس سال است. این خودروی پرطرفدار که ایران خودرو نیز در سال جاری خط تولید آن را تعطیل کرد، ۱۹ آذرماه سال گذشته به قیمت ۵۶۴ میلیون تومان خرید و فروش شد. همین کالا روز گذشته در بازار ۷۷۵ میلیون تومان قیمت داشت و در مدت مذکور ۲۱۱ میلیون تومان افزایش قیمت داشت. و ثبت 37 درصد.
همچنین راناپلاس در بازه زمانی مذکور 36 درصد معادل 184 میلیون تومان رشد داشته است. این محصول که در دی ماه 1402 516 میلیون تومان قیمت داشت اما دیروز 700 میلیون تومان معامله شد. رتبه سوم به پژو 207 دنده ای می رسد که قیمت آن از 616 میلیون تومان در دی ماه سال گذشته به 820 میلیون تومان در روز گذشته رسید و رشد 33 درصدی قیمتی 204 میلیون تومانی را به ثبت رساند.
اما کمترین رشد قیمت در بین خودروهای داخلی که مشاهده کرده ایم مربوط به توربو اتوماتیک دناپلاس است. این خودرو که آذرماه سال گذشته 809 میلیون تومان قیمت داشت، روز گذشته در بازار یک میلیون و 650 هزار تومان قیمت داشت تا رشد 20 درصدی را به ثبت برساند. همچنین قیمت ساینا اس در مدت مذکور از 380 میلیون تومان به 465 میلیون تومان افزایش یافته است به طوری که قیمت 22 درصد و 85 میلیون تومان افزایش یافته است.
اما قیمت خودروهای مونتاژی نسبت به دی ماه سال گذشته تغییر جدی نداشته و اکثر محصولات خودروسازان خصوصی کمتر از 10 درصد تغییر قیمت به ثبت رسانده اند. فردا T5 تنها خودرویی است که قیمت آن به 250 میلیون تومان معادل 17 درصد افزایش یافته است. این خودرو در آذرماه سال گذشته یک میلیارد و 450 میلیون تومان قیمت داشت اما دیروز قیمت آن به یک میلیارد و 700 میلیون تومان رسید.
کمترین رشد قیمت ثبت شده در بین خودروهای مونتاژی مربوط به فیدلیتی پرایم 7 نفره است که قیمت آن از یک میلیارد و 830 میلیون تومان به یک میلیارد و 890 میلیون تومان رسیده است به طوری که رشد آن تنها 60 میلیون تومان معادل 3.3 است. ٪.
بررسی همه این آمار و ارقام نشان می دهد که سیاست گذار به جای تمرکز بر راهکارهای کوتاه مدت و تجویزی باید به دنبال اصلاحات ساختاری در صنعت خودرو باشد. از جمله این اصلاحات می توان به حذف قیمت گذاری دستوری، ایجاد شفافیت در روند عرضه و تقاضا، تسهیل واردات خودرو برای ایجاد رقابت سالم و حمایت از خودروسازان داخلی برای افزایش بهره وری و کاهش هزینه های تولید اشاره کرد. تنها با این اقدامات است که می توان امیدوار بود که بازار خودرو از تلاطم فعلی خارج شود و تورم این بخش کنترل شود.
در نهایت تجربه سال های اخیر نشان داده است که مداخلات غیرحرفه ای و سرکوب قیمت ها نه تنها به نفع مصرف کننده بوده، بلکه منجر به افزایش مشکلات این صنعت و فشار بیشتر بر خریداران شده است. بنابراین بازنگری در سیاست ها و حرکت به سمت کاهش مداخلات دولت و رقابتی شدن بازار خودرو گامی ضروری برای برون رفت از این بحران خواهد بود.