میهن تجارت- نرخ سود بین بانکی هزینه تسهیلات کوتاه مدتی است که بانک ها به یکدیگر می دهند. این نرخ نه تنها بیانگر شرایط نقدینگی در نظام بانکی است، بلکه ابزاری کلیدی برای بانک مرکزی در مدیریت تورم و حفظ تعادل اقتصادی محسوب می شود. با افزایش این نرخ، هزینه تامین مالی بانک ها افزایش می یابد که می تواند منجر به کاهش نقدینگی موجود و کاهش فعالیت اقتصادی شود.
افزایش نرخ سود بین بانکی معمولاً به دلایل مختلفی رخ می دهد. یکی از دلایل اصلی اتخاذ سیاست های پولی انقباضی برای کنترل تورم است. در شرایطی که نرخ تورم رو به افزایش است، بانک مرکزی تلاش می کند با کاهش دسترسی به نقدینگی، مازاد تقاضا را مهار کند. علاوه بر این، افزایش تقاضا برای نقدینگی در پایان دوره های مالی، به ویژه توسط شرکت ها و بانک ها، می تواند بر نرخ فشار وارد کند. همچنین بدهی های سنگین برخی بانک ها به بانک مرکزی و کمبود منابع مالی در سیستم بانکی از دیگر عوامل تاثیرگذار است.
واضح است که با پایان سه ماهه سوم همراه با سایر عوامل فوق، تقاضای نقدینگی به حداکثر خود رسید و نرخ سود بین بانکی به رکورد تاریخی 23.98 درصد رسید. به محض اطلاع رسانی، حتی پس از 60 روز شاهد فشار فروش در بازار سرمایه بودیم.
اثرات رکوردشکنی نرخ سود بین بانکی بر بازار سرمایه
یکی از پیامدهای افزایش نرخ سود بین بانکی، تقویت جذابیت اوراق بدهی و سپرده های بانکی است. در شرایطی که نرخ بازدهی این ابزارهای سرمایه گذاری بدون ریسک افزایش می یابد، سرمایه گذاران ترجیح می دهند دارایی های خود را به سمت این ابزارها هدایت کنند. این تغییر رفتار باعث کاهش تقاضای سهام و تضعیف بازار سرمایه می شود. اما در عمل به دلیل قطع ارتباط بین نرخ سود بین بانکی و نرخ سود تسهیلات در ایران، با افزایش نرخ سود بین بانکی، هزینه تامین مالی شرکت ها افزایش نمی یابد و تاثیر این متغیر را باید در جای دیگری جستجو کرد.
در ادامه لازم به ذکر است که اگرچه هزینه تامین مالی بانک ها با افزایش نرخ سود بین بانکی افزایش می یابد، اما با توجه به اینکه نرخ پرداخت تسهیلات بانک ها توسط بانک مرکزی به صورت دستوری تعیین می شود. شاهد رشد نرخ تسهیلات پرداختی نخواهیم بود. ; اتفاقی که فقط مختص ایران است و نرخ پرداخت تسهیلات سایر کشورها متاثر از نرخ سود بین بانکی است. بنابراین اگرچه افزایش نرخ سود بین بانکی باعث افزایش هزینه شرکت های تامین مالی نمی شود، اما با توجه به نرخ سود تکلیفی تسهیلات بانکی، هزینه های بانک ها افزایش می یابد و بر صنعت بانکداری و سهام این شرکت ها تاثیر منفی می گذارد. شرکت های موجود در بازار سرمایه
بیشتر بخوانید: آیا اتفاقات سال 2019 برای بازار سهام تکرار می شود؟
شاید افزایش 100 درصدی نرخ سود بین بانکی در ظاهر نتواند توجیه کننده سقوط بازار باشد، اما ذکر این نکته ضروری است که رسیدن نرخ سود بین بانکی به بالاترین مقدار خود، انتظارات منفی در بازار را تقویت می کند. این انتظارات منفی می تواند منجر به افزایش فروش هیجانی سهام و افت شاخص های کلیدی بازار شود.
نرخ بهره واقعی چه می گوید؟
صرف نظر از رکوردشکنی نرخ سود بین بانکی، نرخی که بر بازار سرمایه کشور تاثیر گذاشته، نرخ سود واقعی است.
نرخ بهره واقعی به میزان سودی اطلاق می شود که سرمایه گذار یا وام دهنده پس از کسر تورم مورد انتظار دریافت می کند یا انتظار می رود دریافت کند. تعریفی که بتواند رشد چند ماهه بورس را کاملا توجیه کند و حتی منفی های این روزهای بازار سرمایه را جزئی از روند طبیعی بازار بداند.
زیرا با وجود نرخ سود اسمی ثابت، نرخ دلار وارد کانال 80 هزار تومان شد و پس از آن تورم مورد انتظار افزایش یافت. افزایش فاصله بین تورم مورد انتظار و نرخ سود اسمی باعث کاهش نرخ سود واقعی می شود و بازار سرمایه به وضوح در مسیر جذاب شدن قرار دارد.
نمودار فوق به خوبی می تواند تاثیر نرخ سود واقعی بر بازار سرمایه را توضیح دهد. از ابتدای مهرماه بود که دلار آزاد حرکت صعودی خود را آغاز کرد. به طوری که از 60 هزار تومان در ابتدای مهر 1403 در اواسط آبان به 70 هزار تومان رسید. این افزایش نرخ تورم مورد انتظار را نیز افزایش داد و پس از آن نرخ بهره واقعی کاهش یافت. کاهش نرخ سود واقعی، بازار سرمایه را به جذاب ترین بازار 3 ماهه اخیر کشور تبدیل کرد.
اما این پایان راه نیست و این احتمال وجود دارد که روی کار آمدن ترامپ بار دیگر انتظارات تورمی را افزایش دهد. اتفاقی که می تواند دوباره نرخ سود واقعی را به سطوح پایین تری سوق دهد و بازار سرمایه را در معرض توجه سرمایه گذاران قرار دهد.
بنابراین می توان ادعا کرد که عوامل موثر بر اصلاح شاخص های بورس اعم از افزایش 100 درصدی نرخ سود بین بانکی و یا پس انداز سود برخی معامله گران، موقتی بوده و پارامتر اصلی و موثر، نرخ سود واقعی است. ، که در حال حاضر در آستانه کاهش است.
منبع: اقتصاد آنلاین
