سهم رمزارزها از تاثیر بر نرخ ارز در ایران کمتر از ۰.۱ درصد است/ بانک مرکزی حق مسدودسازی حساب صرافی‌ها را داشته است؟

تعریف ارز دیجیتال در ایران از ابتدا چالش برانگیز بود. بانک مرکزی برای مدت طولانی از پذیرفتن این مسئولیت خودداری کرد و تضاد بین سیستم های نظارتی مانند وزارت اقتصاد، مجلس و بانک مرکزی سال ها ادامه داشت. مجلس با وجود کش و قوس های فراوان، تنظیم مقررات ارز دیجیتال را به بانک مرکزی سپرد تا این نهاد به عنوان ناظر بخشی از سوی نهاد بالادستی شناخته شود.

با گذشت زمان کسب و کارها در حوزه مذکور از مقررات بانک مرکزی راضی نبوده و سیاست آن را ضد توسعه ای و مخرب توصیف کرده اند. اگرچه بخش خصوصی همواره آمادگی خود را برای تعامل با این نهاد اعلام کرده است، اما نتیجه مشخصی از بخش خصوصی و بانک مرکزی به دست نیامده است.

در جلسه ای که به میزبانی اتاق بازرگانی ایران در اولین روزهای مسدود شدن درگاه های پرداخت ۷۸۰۰ صرافی ارزهای دیجیتال توسط بانک مرکزی برگزار شد، نمایندگان انجمن ها و اتحادیه های صنفی به همراه مدیران ارشد کسب و کارهای ارزهای دیجیتال حضور داشتند و در مورد موضوعات مختلف بحث و تبادل نظر کردند. در گزارش اختصاصی می توانید در این باره بیشتر بخوانید به گزارش میهن تجارت تیتر “اعتماد کاربران در حال از بین رفتن است/ سونامی شکایت ها با تقویت بازارهای غیررسمی در راه است”.

همان زمان پویا آسترکی در گفتگوی اختصاصی با به گزارش میهن تجارت وی خاطرنشان کرد: سند منتشر شده از سوی بانک مرکزی دارای مشکلات فنی و علمی است. البته بسیاری از کارشناسان به ایرادات فنی و علمی سند بانک مرکزی پرداخته اند. اما شرح گفت و گوی مذکور را با عنوان «بانک مرکزی می خواهد به اکوسیستم فین تک یادآوری کند که در این حوزه تنظیم می کند/ اقدام بانک مرکزی منشأ قانونی ندارد» را می توانید بخوانید. مطالعه کنید

حوزه ارزهای رمزنگاری شده از همان ابتدا که به رسمیت شناخته نشد، توانست با خود تنظیمی اعتماد کاربران را جلب کند و نهادهای نظارتی را مجبور به تنظیم و تدوین قوانین در این زمینه کردند. در این دوره، سازمان‌های تجاری مانند انجمن بلاک چین و انجمن فین‌تک درگیر خود تنظیمی بودند. امروز حتی انجمن فین تک نیز در واکنش به تصمیم اخیر بانک مرکزی مبنی بر قطع همکاری شرکت های پرداخت با صرافی ها و نامه محرمانه شاپرک به شرکت های پرداخت، بیانیه ای صادر کرد. به گزارش میهن تجارت در گزارشی جداگانه به آن پرداخته شده است و می توانید این گزارش را با عنوان «حریم خصوصی کاربران خط قرمز پلتفرم های ارزهای دیجیتال ایران است/ به هیچ عنوان اطلاعات کاربران را در اختیار شاپرک قرار نمی دهیم» را مطالعه کنید. مطالعه کنید

انجمن بلاک چین در اظهارات قبلی با استناد به تجزیه و تحلیل نظرات و نتایج کارشناسان را ارائه کرده است. به همین ترتیب، بیانیه جدید انجمن بلاک چین نیز همین روش را در کار خود اعمال کرده است. به گزارش میهن تجارت در گزارشی که مشروح آن در زیر آمده است، با بررسی اجمالی این بیانیه، زمینه را برای بررسی های بیشتر فراهم می کند. در نتیجه این گزارش در کنار مجموعه گزارش هایی قرار می گیرد که مقررات حوزه ارز دیجیتال را هدف قرار می دهد. تمامی این عناوین را می توانید از طریق صفحه «صرافی ارز دیجیتال» مطالعه کنید.

سلام ترامپ به بیت کوین، راه را بر صرافی ها می بندیم!

از اولین روزی که شخصی برای خرید پیتزا از بیت کوین استفاده کرد، مدت زیادی می گذرد. بیت کوین دیروز از ترامپ استقبال کرد و به بالاترین حد خود رسید. 109000 دلار بالاترین رقمی بود که در تاریخ معاملات این ارز دیجیتال شناخته، معامله و ثبت شد. دوره دوم ترامپ تاثیر زیادی بر بازار ارزهای دیجیتال خواهد داشت. این موضوع دیگری است. موضوع اینجا تنظیم این رشته است. به عبارت دیگر دولت با ایجاد بستر و ارائه تسهیلات شرایط رشد و توسعه را برای فعالان بخش خصوصی فراهم می کند.

همین موضوع در بیانیه قبلی جامعه بلاک چین مورد بحث قرار گرفت. یعنی الگوها و ساختارهای نظارتی در کشورهای دیگر مورد بحث قرار گرفت. توضیحات کامل گزارش اختصاصی را می توانید مشاهده کنید به گزارش میهن تجارت تحت عنوان «دیگر کشورها چگونه داده های رمزنگاری را مدیریت می کنند؟/ دلیل مخالفت با انتقال داده ها به سازمان های واسطه چیست؟» این بیانیه در پاسخ به همان تصمیم جنجالی است که حاوی اعلام مهرنامه شاپرک برای پرداخت کمک است. خلاصه اینکه موضوع این است که شاپرک با لحنی تهدیدآمیز شرکای پرداخت را از همکاری با صرافی ها منع کرد و از این پس صرافی ها باید با PSP ها همکاری کنند.

کارشناسان ارزهای دیجیتال معتقدند که فناوری بلاک چین و تمرکززدایی این ابزارها می تواند بر سیستم های مالی سنتی تأثیر بگذارد. استفاده گسترده از ارزهای دیجیتال می تواند به ثبات اقتصادی در کشورهای دارای مشکلات ارزی کمک کند. کشور ما از نظر سیاسی و اقتصادی در تحریم است و این ابزارها می تواند راه های خوبی برای افزایش توان اقتصادی کشور باشد.

بیانیه و گزارش فنی انجمن بلاک چین اشاره می کند که علیرغم افزایش استفاده از ارزهای دیجیتال، سهم آنها در اقتصاد جهانی هنوز اندک است. به عنوان مثال، در سال 2024، حجم کل تراکنش‌های ارزهای دیجیتال تنها 0.4 درصد از معاملات ارزهای جهانی را تشکیل می‌داد. این بازار دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از بازارهای مالی سنتی متمایز می‌کند و می‌توان آن‌ها را شامل تمرکززدایی، شفافیت و امنیت و سهولت در انتقال بین‌المللی دانست.

نسخه چینی، محدودیتی که منجر به مهاجرت سرمایه شده است!

بیانیه انجمن بلاک چین به سیاست گذاری در سایر نقاط جهان اشاره دارد. به عنوان مثال، در کشورهایی مانند چین و هند، محدودیت های اعمال شده برای تجارت ارزهای رمزپایه منجر به کاهش فعالیت های داخلی و مهاجرت سرمایه گذاران به بازارهای خارجی شده است. بررسی سیاست هایی که تاکنون در سایر نقاط جهان اجرا شده است به جلوگیری از تکرار اشتباهات در ایران کمک می کند.

چین رویکرد سختگیرانه ای در قبال ارزهای رمزپایه اتخاذ کرده و استفاده از آنها را ممنوع کرده است. اما بررسی ها نشان می دهد که این ممنوعیت تاثیر مستقیمی بر نرخ ارز نداشته است. بانک مرکزی در تاریخ 15 آذرماه بدون اعلام رسمی درگاه سپرده ریالی را مسدود کرد. فشار رسانه ای حامی این تصمیم آن را به کنترل نرخ ارز نسبت داد. این در حالی بود که کارشناسان مدعی بودند این دو موضوع کاملاً از یکدیگر جدا هستند و نباید به یکدیگر مرتبط باشند. این موضوع حتی در نامه مهدی تقیانی نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز به چشم می خورد.

حجم کل معاملات ارزهای دیجیتال در سال 2024، 108 تریلیون دلار بوده است.

گزارش‌ها نشان می‌دهند که بازار ارزهای دیجیتال، علی‌رغم رشد سریع، همچنان سهم کمی از معاملات ارزهای جهانی را دارد. به عنوان مثال، در سال 2020 حجم تجارت جهانی ارزهای رمزنگاری شده 50 تریلیون دلار بود و این مقدار در سال 2024 به 108 تریلیون دلار افزایش خواهد یافت. این نشان دهنده رشد 116 درصدی طی چهار سال است. اما با وجود این رشد سریع، سهم تراکنش‌های ارزهای دیجیتال در کل معاملات ارزهای جهانی تنها از 0.2 به 0.4 درصد در مدت مشابه افزایش یافته است.

این رشد عمدتاً به دلیل افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف، توسعه زیرساخت بلاک چین و گسترش مبادلات دیجیتال بوده است. برای درک بهتر این تغییرات، نمودار زیر روند رشد تراکنش‌های ارزهای دیجیتال را در سال‌های اخیر نشان می‌دهد:

300 میلیون دلار حجم کل مبادلات ارزی ایران/ میزان تراکنش های ارزهای دیجیتال در ایران کمتر از میانگین جهانی است!

تحقیقات انجمن بلاک چین در مورد حجم تراکنش های ارزهای دیجیتال در ایران نشان می دهد که این میزان حتی از میانگین جهانی نیز کمتر است. جدول این گزارش این اطلاعات را به شکل بهتری نشان می دهد:

در ادامه گزارش به تاثیر تراکنش های ارزهای دیجیتال بر نرخ ارز پرداخته شده است. نتایج بد نیست حداقل یک بار توسط تصمیم گیرندگان بررسی شود. بسته شدن حساب سپرده ریالی صرافی ها جدا از خسارت مالی به آنها، اعتبار آنها را در بین کاربران ایرانی خدشه دار کرد. این تصمیم باعث تقویت بازار غیررسمی در کشور شد.

سهم ارزهای رمزپایه در تاثیرگذاری بر نرخ ارز در ایران کمتر از 0.1 درصد است/ آیا بانک مرکزی حق مسدود کردن حساب های مبادلاتی را داشته است؟

همانطور که گفته شد یکی از دلایل مسدود شدن درگاه سپرده ریالی کنترل نوسانات نرخ ارز بوده است. البته به گفته کارشناسان، ادعای بانک مرکزی منشأ علمی نداشته و غیرفنی تلقی شده است. دلایل دیگری نیز در این تعاملات وجود داشت که هیچ سندی از سوی بانک مرکزی ارائه نشد. بانک مرکزی صرافی ها را متهم به پولشویی کرده است. اگرچه تصمیم بانک مرکزی بدون شفاف سازی لازم اتخاذ شده است، اما این نهاد به صورت غیرمستقیم و ظاهراً چنین مواردی را به صرافی ها اعلام کرده است.

نرخ ارز در اقتصادهای مختلف تحت تأثیر عوامل کلان اقتصادی مانند تراز تجاری، نرخ بهره، تورم، سیاست های پولی و مالی و تحولات ژئوپلیتیکی قرار دارد. در ایران علاوه بر این عوامل، تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های دسترسی به سیستم مالی جهانی نقش برجسته‌ای در نوسانات نرخ ارز دارند.

درک این عوامل و تعامل آنها با یکدیگر می تواند به کشورها کمک کند تا استراتژی های بهتری برای مدیریت نرخ ارز و کاهش آسیب پذیری اقتصادی اتخاذ کنند. در سال های اخیر موضوعی مطرح شده است که سیاست های نظارتی و قانونی مبادلات ارزهای دیجیتال در ایران را تحت تاثیر قرار داده است و آن موضوع تاثیر ارزهای رمزنگاری شده به ویژه تتر بر نرخ ارز است. بر این اساس تدابیر و محدودیت های سنگینی اعمال شده است. اما سوال اینجاست که این اقدامات بر اساس چه تحلیل و آماری انجام می شود؟

سوالی که نویسندگان بیانیه انجمن بلاک چین مطرح کرده اند، متوجه نهاد نظارتی این بخش است که باعث نارضایتی بسیاری از فعالان بخش خصوصی از تصمیمات خود شده است. جدول زیر تاثیر معاملات ارزهای دیجیتال بر نرخ ارز در کشورهای سراسر جهان را نشان می دهد.

همانطور که می بینید، تاثیر تجارت ارزهای دیجیتال با وجود محدودیت ها بسیار کم است.

آیا رویکرد بانک مرکزی باعث تضعیف بازار رسمی کشور می شود؟

در سال‌های اخیر، تاثیر ارزهای دیجیتال بر نرخ ارز ملی به یک موضوع چالش برانگیز تبدیل شده است. علیرغم تلاش های فراوان برای کشف تأثیر مستقیم این پدیده در نظام مالی کشورهای مختلف، هیچ پژوهشی نتوانسته به نتیجه قطعی و روشنی در این زمینه دست یابد. اکثر تحقیقات به بررسی روابط غیرمستقیم و وابسته با متغیرهای بزرگ اقتصادی پرداخته اند که نشان از پیچیدگی بیشتر در این زمینه دارد. این موضوع گواه آن است که نمی‌توان به سادگی تمام تنظیمات موجود در بازار ارزهای دیجیتال را به سیستم‌های بانکی و مالی کشورها مرتبط کرد. همچنین بررسی‌های آماری موجود نشان می‌دهد که چنین رویکردی نه تنها منطقی نیست، بلکه می‌تواند منجر به نتایج منفی و غیرمنتظره شود.

اگرچه ممکن است به نظر برسد که تنظیم‌کننده‌های جهانی تلاش‌هایی برای تسهیل ورود به بازار ارزهای دیجیتال انجام داده‌اند، اما باید پرسید که آیا این اقدامات واقعاً به نفع سرمایه‌گذاران و مردم بوده است؟ بررسی نحوه برخورد با این بازار و ایجاد سازوکارهایی برای سرمایه گذاری مطمئن ممکن است گاهی به نارضایتی و بی اعتمادی عمومی منجر شود. زیرا تلاش های ناگهانی و بدون آگاهی کامل می تواند منجر به کاهش میزان سرمایه گذاری و فرار وجوه از بازارهای قانونی و رسمی شود.

ما باید به این موضوع بپردازیم و بررسی کنیم که چرا چنین رویکردی ممکن است در نهایت به نتایج معکوس منجر شود و اعتماد عمومی را تضعیف کند. در نهایت این سوال مطرح می شود که آیا رگولاتورها باید در این مسیر تجدید نظر کنند و راه حل های بهتری برای کنترل و هدایت بازار ارزهای دیجیتال بیابند؟

اخبار استارتاپ و فناوری اطلاعات در صفحه استارتاپ به گزارش میهن تجارت خواندن