به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، کسانی که در ایران شاهد سقوط بهمن سال ۵۷ بوده اند کم نیستند، اما نسلی که در سال های بعد به دنیا آمده اند، تنها می توانند به دیده ها و شنیده های دیگران یا اسناد و روایت های باقی مانده برای درک لحظات سرنوشت ساز رجوع کنند. آن روزها. در آن زمان روزنامه ها و مطبوعات داخلی و خارجی یکی از بهترین اسناد موجود برای سفر به روزهای پرشور بهمن 57 و گام نهادن در کنار مردمی است که یکی از بزرگترین انقلاب های تاریخ را رقم زدند. سفر با روایات، سفری تاریخی با آمیزه‌ای از واژه‌هاست که امروز ما را به چهاردهم بهمن 57 می‌برد.
خبری که در صفحه اصلی دو روزنامه اطلاعات و کیهان در روز چهاردهم بهمن ماه به چشم می خورد، انتصاب اعضای شورای انقلاب است که توسط امام خمینی (ره) انجام شد.
شورای انقلاب اولین نهادی است که در دوران پیروزی انقلاب اسلامی در ایران تأسیس شد و تنها نهادی است که پس از پایان مأموریت خود منحل و از اداره کشور خارج شد. اولین دستور کتبی امام (ره) برای تشکیل شورای انقلاب در 14 آبان 57 خطاب به شهید آیت الله سید محمد حسینی بهشتی صادر شد. در این نامه از ایشان می خواهند که بنا به دستوری که به آیت الله مرتضی مطهری داده شده است، افراد معتمد و متقی را در اسرع وقت برای عضویت در این شورا معرفی کند.
با توجه به آنچه در خاطرات یاران امام (ره) آمده است، در سفر شهید آیت الله مرتضی مطهری، همزمان با ورود امام (ره) به پاریس، برای اولین بار در مهرماه 57 موضوع تشكيل شوراي انقلاب از سوي امام (ره) مطرح شد كه به احتمال زياد يكي از موضوعات مطرح شده از سوي مرحوم مطهري بوده و مورد قبول ايشان قرار گرفته است.
امام (ره) ابتدا وی و سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، سید محمد حسینی بهشتی، اکبر هاشمی رفسنجانی و محمدجواد بهنار را به عنوان هسته مرکزی این شورا منصوب و از آنان خواست افراد دیگری را برای عضویت معرفی کنند.
در اوایل آذر 1357 طی نامه ای خطاب به آیت الله حاج شیخ حسین نوری همدانی، علاوه بر شرع، شرایط زیر را برای انتخاب اعضای شورای انقلاب تعیین کردند:
«1. نداشتن افکار مکاتب انحرافی، ولی نخواستن آن مکاتب؛ فقط افکار اسلامی داشته باشید.
2. مستحق اداره یک وزارتخانه; یعنی مطلع و مدیر بودن
3. به ملیت معروف باشند و نام نیک داشته باشند.
4. در حکومت های فاسد و مجلسین معروف به فساد، عضویت ندارید
5. آنها نباید سرمایه دار باشند یا به عنوان سرمایه دار شناخته شوند.
6. از طبقه روحانیون نباشید. (کتاب امام (ره) سی 5، پ ۱۵۱)»
حضرت امام (ره) در تاریخ بیست ثانیه وی چهار روز قبل از فرار شاه از کشور، در پیامی تشکیل شورای انقلاب اسلامی را اعلام کرد: «طبق شرع و بر اساس رای اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که بیان شده است. در راستای تحقق اهداف اسلامی ملت، شورایی به نام «شورای انقلاب اسلامی» مرکب از افراد شایسته، مسلمان، متعهد و مورد اعتماد به‌طور موقت منصوب و شروع به کار می‌کند.
اعضای این شورا در اسرع وقت معرفی خواهند شد. این شورا موظف به انجام وظایف مشخص و مشخص است. از جمله مأموریت دارد شرایط تشکیل دولت انتقالی را بررسی و مطالعه کند و مقدمات اولیه آن را فراهم کند.
دولت موقت به محض صلاحدید به ملت معرفی و شروع به کار خواهد کرد. (کتاب امام (ره); سی 5، پ 426)
دولت موقت باید همه پرسی را آماده کند
در بیانیه امام خمینی (ره) که در روز چهاردهم بهمن به نقل از روزنامه منتشر شد، آمده است: «نظر ما و ملت این بود، مردم هم به سقوط سلطنت رأی دادند، پس ما نه مجلس را قبول داریم و نه دولت را قانونی می دانیم.» دولت باید کناره گیری کند و ما به خواسته انقلاب عمل می کنیم و الان ایران در انقلاب است، شورای انقلاب دولت را تعیین می کند و این دولت موقت موظف است مقدمات رفراندوم را فراهم کند و نوع نظام به رای مردم گذاشته شود. جمهوری اسلامی را تأسیس کند. تا بعد از آن انتخابات برگزار شود. من اعلام می کنم که دولت فعلی فاسد و غیرقانونی است و باید برکنار شود و در صورت بحرانی شدن وضعیت پاسخگو خواهد بود.
سپس امام (ره) در پاسخ به این سوال که آیا اعضای شورا تعیین شده اند؟ اعلام می کنند که «بله منصوب می شوند».
در نهایت طبق قانون اساسی این شورا 11 نفر بود که تا 15 نفر قابل افزایش بود و سه نفر به عنوان اعضای علی البدل انتخاب شدند.
افراد بر اساس پیشنهاد هیئت پنج نفره منصوب از سوی امام (ره) و موافقت ایشان به جز چند نفر که تا آخر عضویت داشتند با توجه به شرایط و حوادث و وظایف محوله و تغییر انتخاب شدند. از مسئولیت های اعضا در چند مرحله تغییر یافت.
اسامی افرادی که مدتی در شورای انقلاب عضویت داشته اند عبارتند از:
سید محمود طالقانی
مرتضی مطهری
سید محمد حسینی بهشتی
سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
محمدجواد بهنار
اکبر هاشمی رفسنجانی
محمدرضا مهدوی کنی
سید علی خامنه ای
مهدی بازرگان
کریم سنجابی
سید احمد صدر
حاج سید جوادی
یدالله سحابی
مصطفی کتیرایی
محمدولی قرنی
علی اصغر مسعودی
عزت الله سحابی
عباس شیبانی
ابراهیم یزدی
سید ابوالحسن بنی صدر
صادق قطب زاده
حسن حبیبی
میرحسین موسوی
حبیب الله پیمان
احمد جلالی علی
اکبر معین فر
رضا صدر
البته لازم به ذکر است که برخی از این افراد اعضای اصلی و دائمی شورا بودند و برخی دیگر تنها گهگاهی به عضویت شورا انتخاب می شدند و برخی در هیچ جلسه ای شرکت نمی کردند، اما تعداد اعضا همیشه در حدود باقی می ماند. 13.
در دوران فعالیت شورای انقلاب، آیت الله مرتضی مطهری ریاست آن را بر عهده داشت، پس از شهادت آیت الله سید محمود طالقانی به عنوان رئیس شورا انتخاب شد و با انتخاب سید ابوالحسن بنی صدر به عنوان رئیس جمهور، ریاست شورای انقلاب را بر عهده گرفت. شورای انقلاب نیز به او واگذار شد.
البته مسئولیت دبیری شورای انقلاب از ابتدا تا انتها بر عهده شهید آیت الله سید محمد حسینی بهشتی بود و مصطفی کتیرایی و عباس شیبانی نیز دبیران شورای انقلاب بودند.
انحلال شورای موقت
شورای انقلاب در جریان استعفای دولت موقت تا تشکیل دولت شهید رجایی از تاریخ 14/8/57 تا 19/6/1338، علاوه بر قانونگذاری، رسماً مدیریت اجرایی کشور را برعهده داشت و با برگزاری جلسه ای همه پرسی قانون اساسی و انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی با اعلام اعتبار قانونگذاری مجلس در تاریخ 29/04/59 و با رای اعتماد مجلس به 14 وزیر کشور محمدعلی رجایی در تاریخ 19، رسماً به کار قانونگذاری پایان داد. /06/ 59 هیأت دولت تشکیل جلسه داد، مدیریت اجرایی کشور را به عهده گرفت و شورای انقلاب به طور کامل و رسمی منحل شد.
منبع : به گزارش میهن تجارت
