رشد شاخص بورس، رکود سبدها – به گزارش میهن تجارت

براساس اخبار تجاری ، آگوست 2008 می تواند به عنوان نقطه عطفی در روند تحولات بازار سرمایه ایران تلقی شود. در آن مرحله ، شاخص کل بورس با عبور از مرز 2 میلیون واحد به بالاترین سطح تاریخی خود رسید. رویدادی که به طور گسترده در محیط اقتصادی و اجتماعی کشور منعکس شده و موج عظیمی از سرمایه گذاران واقعی و قانونی را به بازار سهام سوق داد.
این پذیرش عمومی ، که تحت تأثیر تبلیغات ، تحریکات رسانه ای و فضای کلی اقتصادی قرار داشت ، وعده دوره جدیدی از رونق در بازار سرمایه را داد. اما این رونق خیلی دیر نشده بود و با همان سرعتی که شکل گرفت ، به یک رکود عمیق و فرسایش تبدیل شد. داده های آماری در مورد وضعیت نمادهای بازار سرمایه از اوت تا پایان آوریل ، تصویری نگران کننده را نشان می دهد.

در این دوره ، بیش از 5 نماد فعال در بازار سرمایه ، هم شرکت های سهام و هم مرزی ، خود را از سقف تاریخی خود فاصله گرفته اند. این حدود 2 درصد از کل نمادهای فعال بازار را تشکیل می دهد. تخمین ها همچنین نشان می دهد که نزدیک به 2 درصد از نمادهای بازار تاکنون نتوانسته اند از سقف قیمت سال 2 عبور کنند. با این حال ، شاخص کلی سقف تاریخی خود را در سال 2 شکست و در آغاز سال ، حتی از 5 میلیون واحد عبور کرد. در نگاه اول ، این رشد شاخص ممکن است نشانه بهبود بازار باشد. اما در واقعیت ، آنچه مشاهده می شود شکاف عمیق بین وضعیت شاخص کل و سهام سرمایه گذاران است.

علیرغم سوابق رکورددار در فهرست ، بیشتر سهامداران واقعی هنوز در محدوده ضرر هستند و برخی از تحلیل ها حتی معتقدند تا زمانی که شاخص کل به 5 میلیون واحد برسد ، این وضعیت به میزان قابل توجهی بهبود نمی یابد. این تضاد آشکار باعث شده است که بسیاری از شرکت کنندگان در بازار شاخص کلی را به عنوان یک ناکارآمد و غیر از واقعیت موجود در نظر بگیرند. اساس این ناسازگاری ها باید در وزن شاخص کل جستجو شود.

شاخص کلی بر چند نماد با ارزش بزرگ و بالا تأثیر می گذارد. بنابراین رشد چندین سهام اصلی فقط می تواند شاخص را به سطوح بالاتر سوق دهد. حتی اگر بخش عمده ای از بازار در رکود یا کاهش ارزش باشد. در نتیجه ، آنچه در سطح شاخص کلی مشاهده می شود ، لزوماً وضعیت کلی بازار را منعکس نمی کند. در سالهای اخیر ، تنها تعداد محدودی از نمادها ، عمدتاً در مناطق خاصی از اقتصاد ، توانسته اند از سقف تاریخی خود عبور کنند.

این شرکت ها معمولاً در سازندگان بزرگ و شاخص هستند و نسبت به سایر بخش ها پشتیبانی گسترده ای دارند. چنین تمرکز منجر به ایجاد شکاف های ساختاری در بازار شده است. شکافی که در آن بخش کوچکی از نمادها با رشد مداوم روبرو است ، در حالی که اکثریت در فرسایش هستند. افزایش شاخص در این دوره بیشتر تحت تأثیر مداخلات هدفمند فعالان اصلی بازار در نمادهای تولید شاخص قرار گرفته است. چنین رویکردی با هدف حفظ ثبات ظاهری بازار و کنترل نمایندگان منجر به محرومیت برخی از سرمایه گذاران در دراز مدت شده است.

مفهوم غالب در بین شرکت کنندگان در میکرو مارکت این است که فرآیند قیمت گذاری در بسیاری از نمادهای اصلی به عرضه و تقاضای آزاد پایبند است ، اما از مداخلات جریان و پنهان. این امر انگیزه شرکت در سطوح پایین بازار را کاهش داده و منجر به خروج برخی از نقدینگی شرکتهای کوچک شده است. لازم به ذکر است که هیچ یک از شرکت کنندگان در بازار انتظار ندارند که همه نمادها با هماهنگی و همزمان رشد کنند.

اما شکاف عمیق ، ماندگار و فزاینده بین بخشی از نمادهای بزرگ و بدنه اصلی بازار ، شرایط نامتعادل و غیر تعادل ایجاد کرده است. در چنین شرایطی ، سرمایه گذاران و تحلیلگران به طور فزاینده ای روی چند نماد متمرکز می شوند و سایر شرکت ها ، به ویژه شرکت های کوچک ، مورد توجه قرار گرفته اند.

امید است که با درک صحیح از شرایط فعلی بازار سرمایه و توجه جدی مقامات و مدیران مؤسسات به وضعیت ناپایدار شاخص کلی ، اصلاحات ساختاری لازم در فرمول محاسبه این شاخص در دستور کار قرار می گیرد. شاخصی که دیگر نماینده دقیقی از وضعیت بازار واقعی نیست. در کنار آن ، تجدید نظر در مقررات محدود کننده مانند نوسان نیز لازم است. این تغییرات علاوه بر ایجاد نشاط در بازار ، بستر مناسبی برای افزایش معاملات روزانه و بهبود نقدینگی فراهم می کند.