چرا بازار ایران در برابر کاهش قیمت ها مقاوم است؟ – میهن تجارت

حتی وقتی نرخ ارز کاهش می یابد و قدرت خرید تقویت می شود ، تقاضا کاهش می یابد یا اقتصاد رکود می شود ، طبق روزنامه ایران ، قیمت ها برای مدت طولانی پیش نمی روند. این رفتار ، که اقتصاددانان آن را “چسبندگی قیمت” می نامند ، به یکی از بیماری های مزمن اقتصاد ایران تبدیل شده است. پدیده ای که ریشه در بی ثباتی اقتصاد ، ذهنیت تورمی و ضعف رقابت دارد.

افزایش آسان ، کاهش غیرممکن

بازار ایران در دهه های اخیر با شوک های کوچک و بزرگ تورم روبرو شده است. در حالی که در بسیاری از اقتصادها قیمت متناسب با شرایط کلان ، عرضه و تقاضا یا نرخ ارز است ، در ایران ، قیمت ها عمدتاً “بالا” هستند. به محض اینکه نرخ ارز تغییر می کند یا زمزمه “مجوز افزایش قیمت” به محصول یا آن کالا ، بازارها پاسخ می دهند. اما وقتی همان متغیرها به عقب برگردند یا ثبات نسبی غالب شود ، هیچ نشانه ای از کاهش قیمت وجود ندارد. این رفتار نامتقارن ریشه در پدیده ای دارد که اقتصاددانان چسبندگی قیمت را می نامند. یعنی مقاومت در برابر بازار در برابر قیمت های پایین تر ، حتی اگر از نظر اقتصادی کاهش یابد.
منتظر کابوس دائمی شرکت کنندگان در بازار

فارشاد مومنی ، یک اقتصاددان نهادیست ، معتقد است که ذهنیت تورمی فعالان اقتصادی یکی از مهمترین دلایل چسبندگی قیمت در ایران است: “در اقتصادی که مردم و فعالان اقتصادی به تورم عادت دارند ، انتظار کاهش قیمت منطقی را ندارند. آنها دوباره با موج روبرو خواهند شد.

به عنوان مثال ، با وجود افزایش عرضه گوشت قرمز در سال 1403 از طریق واردات ، قیمت این ماده پروتئین هنوز در حال افزایش است و اگر افزایش قیمت متوقف شود ، کاهش نمی یابد و بیش از 700000 تومان در هر کیلو باقی مانده است. “
تغییرات مکرر

در اقتصادی که نرخ ارز ، سیاست های مالی ، قیمت دولت و حتی تعرفه ها به طور مکرر تغییر می کند ، فعال اقتصادی اعتماد به نفس را به ثبات از دست می دهد.
اقتصاددان داوود سوریه می گوید: “هر نوع کاهش قیمت در ایران ، به دلیل عدم ثبات ، بلافاصله با شوک جدید خنثی می شود.” بنابراین ، فعالان اقتصادی به عقب نشینی قیمت اعتقاد ندارند. سیاست های تثبیت و سرکوب موقت نیز با عدم اعتماد به نمک بپاشید. دستورالعمل های قیمت گذاری ، قیمت گذاری و ایجاد گرامر ، باعث شده است تا بازیگران بازار بدبین تر شوند. به عنوان مثال ، در سالهای اخیر ، دولت ایران برای کنترل قیمت گاز در برابر قیمت های جهانی ، سیاست قیمت گذاری ثابت یا کنترل شده را تحمیل کرده است. حتی اگر قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یابد ، ممکن است قیمت بنزین در داخل کشور تغییر زیادی نکند یا تغییر کند زیرا دولت از این سیاست استفاده می کند و مصرف کنندگان نسبت به تغییرات در قیمت گاز بسیار حساس هستند. اینگونه است که حتی با تورم زیاد و مزمن ، قیمت انرژی دست نخورده باقی می ماند و فشار سنگین بر ساختار پرداخت یارانه وارد می کند. این فشار از کجا می آید؟ پاسخ این سوال “پایه پولی” و چاپ پول است! “

در بازارهای بدون رقابت ، فروشندگان تعیین کننده هستند

در اقتصادهایی که هیچ رقابتی وجود ندارد ، قیمت گذاری منوط به اراده چندین بازیگر کلیدی است. انحصارهای پنهان ، اجاره ساختاری و حضور جسورانه واسطه ها باعث شده است که مکانیسم های تنظیم قیمت در بازار ایران به خوبی کار نکند. حسین عبدالعزی می گوید: “وقتی بنگاه ها می دانند که رقیب جدی ندارند و دولت یک نگهبان مؤثر نیست ، هیچ انگیزه ای برای کاهش قیمت ندارند.” “کاهش قیمت به معنای کاهش سود است و هیچ کس به طور داوطلبانه برآورده نمی شود.”

چرا فروشندگان کوتاه نمی آیند؟ ترس از جایگزینی

در بازارهایی مانند لوازم خانگی ، اتومبیل یا مصالح ساختمانی ، فروشندگان نگران این هستند که اگر قیمت را پایین بیاورند ، قادر به تهیه مجدد کالاها خواهند بود. بی ثباتی ارز و اختلال در واردات باعث می شود که برای جلوگیری از خطر آینده ، آنها را بالا بکشند. به عنوان مثال ، بازار لبنیات علیرغم حفظ نرخ ارز ترجیحی دلار برای ورودی های دام ، 20 تا 30 درصد افزایش یافته است.

بازار مسکن ؛ چسبنده ترین زمین بازی

در هیچ کجا ، چسبندگی قیمت به اندازه بازار اجاره مسکن ملموس نیست. حتی در دوره ای که فروش مسکن به خواب زمستانی می رود ، قیمت اجاره بها تغییر نمی کند.

در سالهای اخیر ، افزایش اجاره بها از نرخ رشد درآمد خانوار فراتر رفته است ، اما هرگز کاهش قابل توجهی در بازار رخ نداده است. براساس داده های مرکز داده ، متوسط ​​قیمت اجاره در تهران بدون افزایش کیفیت خدمات یا درآمد خانوار ، از سال 1 به 2 بیش از 2.5 برابر افزایش یافته است. نرخ اجاره سال گذشته 40.3 درصد بود. با این حال ، بازار مسکن در سالهای اخیر در رکود بوده است.

اقتصاد چسبنده ، سیاست گذاری ناکارآمد

عواقب چسبندگی قیمت محدود به جدول افراد نیست. در عوض ، این سیاست اقتصادی ناکارآمد است. کارشناسان اقتصادی این را می گویند و معتقدند که به دلیل بازگشت تقاضا و قیمت ها کاهش نمی یابد ، رکود طولانی تر خواهد بود.

هنگامی که نرخ بهره یا نرخ ارز کاهش می یابد ، قیمت ها پاسخ نمی دهند. این همان چیزی است که سیاست های پولی را بی اثر می کند. به گفته تحلیلگران ، در این حالت همه چیز برای گران است ، نه برای ارزان بودن و نتیجه ای که ذهنیت تورمی تقویت می شود. وضعیتی که در نتیجه چسبندگی قیمت رخ می دهد ، سرمایه گذاری غیر تولیدی را نیز برای رونق سوق می دهد ، زیرا قیمت بازارهای مالی به جای متعادل در حال افزایش است.
کاهش انتظارات تورمی از ارز پایدار ، سیاست های مالی و بودجه- ایجاد رقابت واقعی با کاهش انحصار و شفافیت در زنجیره تأمین- اعتماد به نفس در سیاست گذاری با جلوگیری از مداخلات مقطعی و اعلام سیاست های پایدار و کاهش ریسک با ابزارهای مالی مانند بیمه نرخ ارز.

در بازار که قیمت فقط در یک مسیر حرکت می کند. روبرو برای معکوس کردن مکانیسم ، مکانیسم ها باید مورد بررسی قرار گیرند ، ذهنیت را اصلاح کنند و نهادها بازسازی شوند. بدون این ، چسبندگی قیمت به عنوان یک قفل بزرگ در درب تصحیح باقی خواهد ماند.

منبع: روزنامه ایران