پس از ابلاغ رسمی محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جدیدترین جلسه دولت در روز چهارشنبه ۲۵ اسفند ۱۳۰۲ در خصوص ابلاغ سند ملی موسیقی جمهوری اسلامی ایران از سوی رئیس جمهور، سامانه اینترنتی شورای عالی انقلاب فرهنگی در قسمت «مصوبات» اقدام کرد. به انتشار دقیق این سند.
به گزارش خبرآنلاین، این سند در قالب مصوبه شماره 236 جلسه 895 مورخ 10 بهمن 1402 و ابلاغیه شماره 25092 مورخ 12 اسفند 1401 تحت عنوان «سند ملی موسیقی جمهوری اسلامی ایران» به وزارت فرهنگ و معارف اسلامی، سازمان صدا و سیما، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت حوزه های علمیه، شورای هنری شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شده است.
توضیح آنچه سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی در قالب «سند ملی موسیقی جمهوری اسلامی ایران» منتشر کرده است به شرح زیر است:
«سند ملی موسیقی جمهوری اسلامی ایران» که در جلسه 895 مورخ 10/11/1402 شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس مصوبه چهارصد و پنجاه و چهارمین جلسه شورای معاونین شورای عالی به تصویب رسید. انقلاب فرهنگی مورخ 28/09/1402 (به پیشنهاد شورای هنری و ستاد فرهنگی و دبیرخانه اجتماعی) تصویب شد. جهت اجرا به شرح زیر ابلاغ گردیده است:
معرفی:
موسیقی به عنوان یک هنر گرانبها و الهی; ترکیبی است از علم و اندیشه و ذوق طبیعی و خدادادی به برکت حنجره و ساز و طبیعت انسان; آفرینش بر اساس طعم و عطر ذاتی و نظم و انضباط خردمندانه متبلور و مجسم می شود. این هنر نیز مانند سایر هنرهای بشری دارای ابعاد و مراتب مختلفی است و هر فردی به گونه ای خاص با آن ارتباط برقرار می کند که البته می تواند به تعالی یا انحطاط جمعی منجر شود. به منظور تبیین اهمیت و ارزش و جایگاه موسیقی؛ درباره مبانی حاکمیتی آن در دوره تمدن اسلامی رساله ها و نامه های بسیاری نوشته شده است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد. می توان به آثار معروف بزرگانی چون: فارابی، اخوان الصفا، ابوعلیسینا، مولوی، صفی الدین اورموی، قطب الدین شیرازی، عبدالقادر مراغه ای و فیض کاشانی اشاره کرد. همچنین؛ در رابطه با این هنر مهم بشری فتواهای متعددی صادر شده است که از آن جمله می توان به فتوای امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) اشاره کرد.
هنر موسیقی در ایران چه در دوران گذشته و چه در عصر حاضر با آسیب ها و مشکلاتی مانند; گرایش به موسیقی لاهوی که بی محتوا و برانگیزاننده جنسی است، به بهانه جذب مخاطب، معرفی موسیقی لاهوی به عنوان عامل آزادی و نشاط، عدم نوآوری و محدود شدن به موسیقی لاهوی، عدم جذب و پرورش استعداد و بودن. محدود به هنرمندان موسیقی قدیمی مواجه شده است. بخش میراث آن عمدتاً جنبه “خود پایین” دارد.
انقلاب شکوهمند اسلامی ایران؛ وی در مسیر احیاء و اعتلای کلمه حق، حماسه آفرینی و تشویق و ترغیب مردم به حضور در مهمترین عرصه های دفاع از ارزش های ایرانی اسلامی، روحی تازه در کالبد موسیقی دمید و خوشبختانه; با استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران، مشکلات ناشی از گذشته بسیار کمتر شد و سیر نزولی داشت. اما وجود برخی محدودیت‌های اجتماعی باعث شد که جز در چند مورد خاص مانند سرودها و سرودهای فاخر و انقلابی; با تولید آثار چشمگیر و در راستای اهداف و ارزش های انقلاب اسلامی مواجه نشویم.
فقدان سیاست روشن، یکپارچه و کارآمد در این زمینه، ضعف بوروکراسی دولتی و نرم افزارهای فکری، نبود مکتب موسیقی متناسب با تمدن ایرانی و اسلامی و کاستی های ناشی از عدم ابتکارات و نوآوری های لازم در رشته این هنر متعالی از جمله نقاط ضعف این رشته است. می رود.
در این راستا و در اجرای راهبرد ملی 4 ذیل استراتژی کلان 9 نقشه مهندسی فرهنگی کشور؛ تدوین سند ملی موسیقی جمهوری اسلامی ایران و تصریح و بازنگری در خط مشی موسیقی کشور و اجرای هدفمند و معنادار آن. می تواند زمینه لازم را برای رسیدن به این هنر ارزشمند به نقطه مطلوب تعالی معنوی و مادی و رفع نیازهای جمعی، ملی و دینی جامعه فراهم کند.
به بهانه تحویل این سند گفت وگویی با هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی انجام دادیم که در ادامه می خوانید.
ابلاغ سند ملی موسیقی تا چه اندازه می تواند کارآمد باشد؟
این سند می تواند هنر موسیقی ایران و هنرمند موسیقی را از هجوم سنگ گردانان و نیز تعدد پرداختن به موسیقی مصون بدارد. در تمام سال های گذشته هنرمندان منتظر ابلاغ سند ملی موسیقی بودند و حالا خوشحالیم که این سند پس از فراز و نشیب های فراوان بالاخره ابلاغ شد. این سند می تواند کمک زیادی به هنر موسیقی کشور کند. یکی از مزیت های این سند، الزام صدا و سیما به حمایت از گروه های موسیقی است و در پی این اتفاق، آنها موظف به حمایت از گروه های موسیقی هستند.
یعنی بر اساس این سند ممنوعیت نمایش ساز در صدا و سیما برداشته می شود؟
بله، درست است، ساز نمایش داده می شود، حتی اصرار دارند که شبکه موسیقی راه اندازی کنند. این داستان راه اندازی یک شبکه موسیقی بسیار مهم است.
جدای از این اتفاق بحث حمایت از موسیقی نواحی مطرح است که در فرم پدربزرگ به آن اشاره شده تا جایی که فکر می کنم در بند 22 یا بند 23 آمده است که باید از این نوع موسیقی حمایت کرد.
نکته بعدی بحث حمایت بین المللی از گروه های موسیقی است که دولت باید از آن حمایت کند تا بتوانند موسیقی خود را به همه مردم دنیا عرضه کنند. در صورت اجرایی شدن این موارد می توان تغییرات زیادی در صنعت موسیقی کشور ایجاد کرد.
در ماده هفتم این سند آمده است که مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (دبیر ستاد اجرایی؛ بدون حق رای)، مدیر دفتر موسیقی جمهوری اسلامی سازمان صدا و سیما، مدیر دفتر موسیقی حوزه هنری انقلاب اسلامی، نماینده اداره تبلیغات اسلامی، نماینده حوزه علمیه قم و رئیس خانه موسیقی الزامات عملیاتی را پیش می برند. ما سیاستمداران را بیشتر از هنرمندان می بینیم. به نظر شما نماینده حوزه یا نماینده اداره تبلیغات اسلامی چه جایگاهی در سند ملی موسیقی می تواند داشته باشد؟
فکر نکنید در حوزه نسبت به موسیقی بی تفاوت هستند. در دوره ای که موسیقی به عنوان یک علم بیگانه در حوزه تدریس می شد و اکنون نیز به دلیل مسائل روز و اینکه موسیقی از ضروریات جامعه محسوب می شود، حوزه نمی تواند نسبت به این مسائل بی تفاوت باشد. ضمن اینکه در بند 25 بر فقه موسیقی تاکید کردند و این یعنی وقتی در مورد موسیقی نظری صادر می شود نفر دوم نمی تواند در این مورد نظر دیگری بدهد. فقه سال ها در موسیقی مطرح شده است و باز هم می گویم هرکسی یک نظر داشته باشد نمی تواند جلوی یک کنسرت را بگیرد و اتفاقاتی که برای آقای قربانی در اصفهان افتاد دیگر تکرار نمی شود، اگر واقعا این سند به درستی اجرا شود.
هنرمندان این سند موسیقی کجا هستند؟
تا جایی که من از سند ضمیمه متوجه شدم، بیشتر برای حمایت از هنرمند است. بحث این است که مدیران و کارشناسانی که متولی امور موسیقی هستند باید بر این سند نظارت داشته باشند و هیچ گاه دستگاه های نظارتی علیه هنرمند اقدامی نمی کنند و این سند در واقع به عنوان مرجع وارد عرصه می شود و با صدور این سند هدف این است که نوعی حمایت ارائه کند. از یک هنرمند موسیقی است.
در واقع اشاره می کنید که با اجرای این سند، وضعیت هنرمندان ارتقا می یابد، ممنوعیت نمایش ساز در صدا و سیما برداشته می شود و اوضاع نظم بیشتری پیدا می کند، درست است؟
بله، وضعیت موسیقی در حال بهتر شدن است، اما با همه این شرایط، ضمانت های اجرایی این داستان مهم است.
حال با توجه به همه این شرایط به نظر شما ضمانت اجرایی این سند چیست و تا چه اندازه محقق خواهد شد؟
موضوع ضمانت اجرایی این سند دقیقا چیست؟ در واقع یکی از دلایلی که ابلاغ این سند را برای مدت طولانی حفظ کرد، موضوع ضمانت اجرا بود. از طرفی اگر هنرمند سند را بسیار دقیق مطالعه کرده باشد، در صورت مغایرت با شرایطی که برایش ایجاد شده است، می تواند شکایت کند و به دادرسی برسد. اساساً این سند یک جریان دو طرفه و منصفانه ایجاد می کند. نکته دیگری هم وجود دارد که این سند وضعیت موسیقی را به گونه ای پیش می برد که مردم مجبور می شوند طبق یک اصل و قاعده پیش بروند و استانی تصمیم به لغو کنسرت به صورت انفرادی نداشته باشد. اگر این سند ضمانت اجرایی دقیق و درستی داشته باشد می تواند به بسیاری از هنرمندان کمک کند، این موضوع مهم است و خوبی این سند این است که همه دولت ها باید سند ملی موسیقی را رعایت کنند و بحث اعمال سلیقه در این زمینه است. حل خواهد شد.
