صنعت فولاد اروپا در یک بحران ساختاری ناشی از هزینه های بالای برق است
به گزارش به گزارش میهن تجارت، این وضعیت منجر به تعطیلی گسترده واحدهای تولیدی، توقف پروژه های میلیاردی کاهش کربن و از بین رفتن ده ها هزار شغل شده است. دلیل اصلی این بحران ناتوانی دولت های اروپایی در ارائه قیمت رقابتی برق برای صنعت متالورژی است.
دلایل قیمت بالای برق در اتحادیه اروپا
قیمت برق برای مصرف کنندگان صنعتی اروپایی پس از شروع جنگ در اوکراین به شدت افزایش یافت، اما امروز به دلایل مختلف داخلی اتحادیه اروپا بالا باقی مانده است:
سهم بالای منابع انرژی گران قیمت
اروپا به طور فعال از زغال سنگ و گاز به سمت منابع انرژی تجدیدپذیر (RES) حرکت می کند. از آنجایی که انرژی بادی و خورشیدی ناپایدار هستند، نیاز به نیروگاه های گازی پشتیبان و سرمایه گذاری بزرگ در زیرساخت های شبکه وجود دارد که هزینه آن به مصرف کننده نهایی منتقل می شود.
وابستگی به واردات گاز
پس از قطع عرضه گاز روسیه، اتحادیه اروپا عمدتاً LNG (گاز طبیعی مایع) را از ایالات متحده و قطر خریداری می کند که گرانتر از گاز خط لوله است. همچنین اروپا برای خرید LNG با کشورهای آسیایی رقابت می کند که باعث افزایش شدید قیمت ها در دوره های تقاضای بالا (زمستان، اختلالات عرضه) می شود.
مدل قیمت گذاری مرزی
قیمت برق توسط گران ترین نیروگاه مورد نیاز برای تامین تقاضا تعیین می شود. حتی با افزایش سهم منابع تجدیدپذیر، گاز گران قیمت تمام بازارها را بالا می برد.
مالیات و عوارض
بخش بزرگی از هزینه برق در اتحادیه اروپا مربوط به مالیات، عوارض و پرداخت های اجباری برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر، نوسازی شبکه و حمایت از سیاست های آب و هوایی است.
مقررات و سیاست های زیست محیطی
شرکت های تولید برق برای انتشار CO2 پرداخت می کنند. قیمت مجوزهای انتشار در سالهای 2023-2024 بین 60 تا 90 یورو به ازای هر تن CO2 در نوسان بوده که به طور مستقیم هزینه برق نیروگاههای زغال سنگ و گاز را افزایش میدهد. همچنین آلمان کوته فکرانه از راه اندازی مجدد نیروگاه های هسته ای خود امتناع می کند، در حالی که انجام این کار قیمت برق را کاهش می دهد.
هزینه برق برای صنعت در اتحادیه اروپا
نتیجه این سیاست ها این است که صنعت در اتحادیه اروپا هزینه برق بسیار بالاتری را نسبت به سایر کشورها پرداخت می کند. طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی (IEA)، تا پایان سال 2024، میانگین قیمت برق برای مصرف کنندگان صنعتی سنگین در این بلوک تقریباً دو برابر ایالات متحده و 50 درصد بیشتر از چین خواهد بود.
دان یورگنسن، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا تاکید می کند: “رقابت با شرکت هایی که قیمت انرژی بسیار پایین تری دارند، باعث شده است که شرکت های اروپایی ما در شرایط بازی برابر نباشند. این تهدیدی برای رشد و شکوفایی اقتصادی ما است و بر اشتغال و جوامع محلی تأثیر می گذارد.”
هزینه برق به طور متوسط 7-12٪ از هزینه تولید فولاد در اتحادیه اروپا را تشکیل می دهد، اگرچه بسته به فناوری تولید متفاوت است: تولید کوره قوس الکتریکی (EAF): حداکثر 20-25٪ هزینه ها و فرآیند کوره بلند (BF-BOF) 5-7٪ هزینه ها.
خواسته های صنعت اروپا
از ابتدای سال جاری، شرکت ها و انجمن های متالورژی در آلمان، فرانسه، بریتانیا، جمهوری چک، لهستان، ایتالیا و سایر کشورها از جمله EUROFER خواستار حل مشکل گرانی برق از طریق افزایش حمایت های دولت شده اند. هزینه های بالای انرژی باعث کاهش رقابت پذیری متالورژیست های اروپایی شده است، به ویژه در غیاب حمایت موثر از واردات ارزان و کاهش تقاضا برای محصولات فلزی.
به عنوان مثال، هزینه های انتقال برق در آلمان از سال 2023 تاکنون 130 درصد افزایش یافته است که هزینه های اضافی 300 میلیون یورویی را سالانه به صنایع تحمیل می کند. وضعیت مشابهی در سایر کشورهای اتحادیه اروپا مشاهده می شود: در اسپانیا، حذف 80 درصد تخفیف در هزینه برق سالانه 40 میلیون یورو به شرکت های فولادی اضافه کرده است و در بریتانیا صنعت برق به طور قابل توجهی بیشتر از رقبای خود پرداخت می کند.
اتحادیه EUROFER اعلام کرده است که رقابت پذیری فولاد اروپا به دلیل قیمت بالای برق و فشارهای تجاری کاهش یافته است.
این انجمن در گزارش سپتامبر خود گفت: به نظر نمی رسد اقتصاد اتحادیه اروپا در نیمه دوم سال 2025 شتاب بگیرد، زیرا چشم انداز اقتصادی بسیار نامشخص است و رشد ناپایدار تحت تأثیر عوامل نامطلوبی مانند قیمت انرژی، عدم اطمینان ناشی از جنگ در اوکراین و خاورمیانه، اعمال تعرفه های آمریکا و اختلالات تجاری قرار دارد.
انجمن های صنعت ملی خواستار مداخله فعال تر دولت هستند. WV Stahl آلمان خواستار حمایت بلندمدت دولت برای کاهش هزینه های انتقال برق و تضمین رقابت است. اگرچه دولت آلمان برای سال 2026 مبلغ 6.5 میلیارد یورو یارانه برای جبران افزایش تعرفه های انتقال اختصاص داده است، اما این حمایت یک ساله کافی نیست.
کریستن ماریا ریپل، مدیرعامل WV Stahl میگوید: ما میخواهیم هزینههای شبکه را پس از سال 2026 کاهش دهیم. تصمیمات سالانه باعث ایجاد عدم اطمینان می شود که به سرمایه گذاری لطمه می زند. امروزه شرکت ها برای رقابتی ماندن و دستیابی به اهداف اقلیمی به پیش بینی بلندمدت نیاز دارند.
از سوی دیگر، انجمن اسپانیایی Unesid میخواهد از طریق سیاست صنعتی بلندپروازانهتر اروپا، قیمتهای قابل پیشبینی انرژی، چارچوب نظارتی عادلانهتر و حمایت مؤثر از بازار اروپا از صنعت فولاد این کشور حمایت کند.
آنتونیو گوزی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایتالیا، به شرایط نامناسب اروپا از نظر هزینه انرژی برای شرکتهایی که در گذار سبز سرمایهگذاری میکنند اشاره کرد و خواستار تغییر سیاست صنعتی اروپا شد.
شرکت های فولادی همچنین درخواست هایی برای کاهش هزینه های انرژی و/یا جبران هزینه های برق ارائه می کنند. به عنوان مثال، ArcelorMittal لهستان اعلام کرده است که تنها در صورتی مایل به استفاده از کوره های قوس الکتریکی خواهد بود که قیمت رقابتی برق تضمین شود.
شرکت اتریشی Westalpine (voestalpine) میخواهد مکانیسم جبران هزینه برق را که بیش از یک دهه است در اکثر کشورهای اتحادیه اروپا برقرار است، احیا کند.
هربرت ایبنشتاینر، مدیرعامل voestalpine می گوید: “برای شرکت هایی مانند Westalpine، جبران قیمت برق عامل مهمی در رقابت و سرمایه گذاری است که به ما امکان می دهد 23600 شغل در اتریش حفظ کنیم.”
تولیدکنندگان چک از دولت و اتحادیه اروپا می خواهند که رقابت پذیری صنعت متالورژی را که تحت فشار قیمت های بالای انرژی و افزایش واردات از کشورهای ثالث قرار دارد، حفظ کنند.
رومین دورچو، رئیس اتحادیه کارگری KOVO می گوید: «این بخش انرژی بر نیاز به حمایت دولت دارد. “اهداف اقلیمی باید تعدیل شوند و به انتقال به فناوری های سبز کمک کنند.”
شرکتها و انجمنهای فولاد تاکید میکنند که بدون راهحل فوری برای مشکل هزینه انرژی، کاهش بوروکراسی، محافظت مؤثر در برابر واردات ناعادلانه و سیاست صنعتی بلندپروازانه اروپا، استقلال استراتژیک اتحادیه اروپا در بخشهای کلیدی در خطر است.
همچنین در شرایط فعلی، تولیدکنندگان فولاد نمی توانند هزینه های انتقال به فناوری های کم کربن را پوشش دهند. بر اساس مطالعه مرکز GMK، قیمت برق تعیین کننده رقابت پذیری فولاد “سبز” است.
ابعاد بحران
شدت بحران در صنعت متالورژی اروپا به حدی است که یک جلسه اضطراری فولاد در 1 اکتبر برگزار شد. در این رویداد، نمایندگان صنعت خواستار اقدام فوری برای مقابله با شیوههای تجاری ناعادلانه و قیمت بالای انرژی شدند، زیرا صنعت فولاد اتحادیه اروپا در آستانه فروپاشی قرار دارد.
هنریک آدام، رئیس EUROFER، تاکید کرد: اتحادیه اروپا باید هم اکنون و قاطعانه عمل کند، قبل از اینکه بخش بزرگی از صنعت فولاد و زنجیره ارزش آن در اتحادیه اروپا از بین برود. امروز، بیش از هر زمان دیگری، ما به اقدامات موثر تجارت فولاد اتحادیه اروپا، قیمت رقابتی انرژی و قوانین مشارکت جزئی اتحادیه اروپا برای تضمین بقا و دگرگونی صنعت فولاد اروپا نیاز داریم.”
تهدیدهای دیگر
به دلیل افزایش هزینه های انرژی، شرکت های فولاد اروپایی مجبور به کاهش تولید و کنار گذاشتن برنامه های کاهش کربن شده اند. این اقدامات بزرگ از سال 2024 آغاز شده است، به عنوان مثال، در پایان سال گذشته، شرکت آلمانی ThyssenKrupp اعلام کرد که 40 درصد از مشاغل بخش فولاد خود یعنی 11000 نفر را کاهش می دهد.
در سال 2025، تولیدکننده آلمانی Salzgitter اجرای پروژه بزرگ “سبز” Salcos را سه سال به تعویق انداخت که هدف آن کاهش انتشار CO2 از طریق استفاده از هیدروژن بود.
گونار گروبلر، مدیرعامل Salzgeiter گفت: «محیط اقتصادی آماده نیست. ما همچنان منتظر تغییرات نظارتی هستیم که مدت هاست سیاستمداران وعده داده اند، اما هنوز اجرایی نشده است.»
رویترز گزارش داد که ArcelorMittal سرمایه گذاری در پروژه های فولاد سبز در آلمان را به دلیل قیمت بسیار بالا و ناپایدار برق لغو کرده است. به همین دلیل این شرکت یارانه 1.3 میلیارد یورویی دولت را رد کرد.
از دیگر دلایل ترک طرح های سرمایه گذاری و کاهش تولید می توان به قیمت بالای گاز و هیدروژن سبز، تقاضای ضعیف برای محصولات فلزی و ورود گسترده واردات ارزان اشاره کرد.
در میان مشکلات ArcelorMittal در اروپا، دولت ها شروع به بررسی اقداماتی برای حفظ دارایی های متالورژی ملی کرده اند. در لهستان، اتحادیه های کارگری خواستار تعرفه 60 یورو در مگاوات ساعت برای تمام صنایع انرژی بر اتحادیه اروپا شده اند و گفته اند که اعتراضات را به دلیل عدم حمایت واقعی دولت تشدید خواهند کرد. شایان ذکر است که عدم حمایت دولت های ملی تا حدی مسئول برنامه های ArcelorMittal برای کاهش فعالیت در کشورهای مختلف است.
منبع: فولاد نیوز





