یک کارشناس اقتصادی معتقد است که اقتصاد ایران در شاخصهای کلان مانند ذخایر، تراز تجاری غیرنفتی و تنوع شرکای تجاری نسبت به دهه گذشته مقاومتر شده است، اما جامعه و فعالان اقتصادی با توجه به تجربه تورم و بیثباتی مزمن، به محض شنیدن اخبار منفی، به سمت «توقعات تورمی» و «شکاف اطمینان» میروند. در واقع به جای اعتماد به وعده ها، به رفتار دیگران نگاه می کنند و در صورت مشاهده افزایش قیمت، خودشان ارز می خرند یا نگه می دارند.
به گزارش به گزارش میهن تجارت، وحید حاجی حاتملو با بیان اینکه فعال شدن «مکانیسم ماشه» را نباید صرفاً از منظر قانونی یا تحریمی قدیم تحلیل کرد، گفت: اسنپ بک یا مکانیسم ماشه در بستر جدیدی از تحولات جهانی و تغییر موازنه قوا رخ می دهد.
وی افزود: نکته کلیدی عضویت ایران در نهادهایی مانند بریکس و شانگهای است. اما این موضوع فراتر از امکان دور زدن تحریم ها است، زیرا این تحول یک تغییر پارادایم از یک اقتصاد تک قطبی دلار محور به یک سیستم مالی چند قطبی است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به عملکرد کمیته مقابله با تحریم های آمریکا در شانگهای گفت: شانگهای برای اولین بار یک نهاد رسمی بین المللی ایجاد می کند که ماموریت صریح آن خنثی سازی تحریم های غرب است. در واقع این یک مشروعیت بین المللی به استراتژی مقاومت فعال ایران است.
طرح ارز مشترک یک عملیات زمان بر و قدرتمند در برابر انحصار دلار است
حاجی تملو تصریح کرد: طرح «ارز مشترک» در برجام موضوع مهم دیگری است که البته اجرای آن زمان بر است، اما حتی به عنوان یک طرح مفهومی، ابزار روانی قدرتمندی در مقابل انحصار دلار است. این به کشورهایی مانند ایران اجازه می دهد تا بر اساس هزینه فرصت تجارت کنند نه ترس از تحریم.
وی افزود: در نتیجه مکانیزم ماشه زمانی فعال می شود که ایران برای اولین بار پس از انقلاب در یک اتحاد بزرگ اقتصادی-امنیتی غیرغربی عضویت داشته باشد. این امر هزینه اجرای آن را برای ضلع غربی بسیار افزایش می دهد.
حاجی حاتم لو گفت: ادعای توقف ناپذیر بودن فروش نفت ایران یک ادعای تبلیغاتی نیست، بلکه مبتنی بر واقعیت اقتصاد سایه جهانی است. شبکه ای از بازیگران دولتی و غیردولتی شامل شرکت های نفتی، کارگزاران بین المللی و پالایشگاه های مستقل به دلیل سودآوری بالا انگیزه زیادی برای ادامه همکاری با ایران دارند.
کاهش دامنه تحریم ها با حرکت به سمت ارزهای ملی و مبادله ای
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه تحریم های آمریکا بر اساس «صلاحیت دلار» عمل می کند، گفت: با حرکت مبادلات به سمت ارزهای ملی، پایاپای و ارزهای رمزنگاری شده، دامنه این تحریم ها محدودتر می شود.
حاجی حاتم لو با اشاره به افزایش ذخایر استراتژیک طلا توسط ایران، اقدامی هوشمندانه برای دور زدن تحریم ها دانست و افزود: طلا یک دارایی بین المللی است که قابل تحریم نیست و می توان از آن به عنوان وثیقه برای تسهیل مبادلات در شرایط استرس زا استفاده کرد.
گشایش مسیرهای جدید برای تجارت ایران
وی افزود: در نتیجه با بستن یک مسیر از غرب، چندین مسیر جدید برای ایران باز می شود. قدرت مکانیسم ماشه در خود متن قانونی نیست، بلکه در توانایی آمریکا برای متقاعد کردن متحدانش برای اجرای آن است که در شرایط چند قطبی کنونی به شدت تضعیف شده است.
چرا بازار ایران به اخبار تحریم حساس است؟
حاجی حاتم لو در پاسخ به این سوال که چرا با وجود همه عوامل مقاومتی، بازار ایران همچنان به اخبار تحریم حساس است، گفت: پاسخ در تفاوت «تاب آوری ساختاری» و «آسیب پذیری روانی» است. اقتصاد ایران از نظر شاخصهای کلان مانند ذخایر، تراز تجاری غیرنفتی و تنوع شرکای تجاری نسبت به دهه گذشته مقاومتر شده است که به آن تابآوری ساختاری میگویند. اما جامعه و فعالان اقتصادی با توجه به تجربه تورم و بی ثباتی مزمن، به محض شنیدن اخبار منفی به سمت «انتظارات تورمی» و «شکاف اطمینان» می روند. در واقع به جای اعتماد به وعده ها، به رفتار دیگران نگاه می کنند و در صورت مشاهده افزایش قیمت، خودشان ارز می خرند یا نگه می دارند. به این شرایط آسیب پذیری روانی می گویند.
وی افزود: در نتیجه موفقیت یا شکست مکانیزم ماشه نه در واشنگتن یا بروکسل، بلکه در مغز شهروندان و فعالان اقتصادی ایرانی مشخص می شود. اگر دولت بتواند اعتماد را از طریق شفافیت و تزریق هدفمند نقدینگی مدیریت کند، اثر روانی آن خنثی خواهد شد. در غیر این صورت، یک تهدید نمادین می تواند به یک بحران واقعی تبدیل شود.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: مکانیسم ماشه را بیشتر باید یک «سلاح روانی» در نبردی گسترده تلقی کرد تا تحریمی مؤثر. از منظر بین المللی، قدرت مکانیزم ماشه به دلیل ظهور قطب های جدید قدرت بسیار کاهش یافته است. از منظر اقتصادی، شبکه های غیررسمی و سازگاری با اقتصاد ایران، اثر مستقیم آن را خنثی می کند.
کنترل تله ماشه روانی مهمتر از غلبه بر تله تحریم است
حاجی حاتم لو در پایان تاکید کرد: نقطه تعیین کننده در مکانیزم ماشه، مدیریت انتظارات درونی است. اگر دولت بتواند از تبدیل “تورم مورد انتظار” به “تورم واقعی” جلوگیری کند، مکانیسم ماشه بخشی از تاریخ تحریم های ناکارآمد علیه ایران خواهد شد. در نتیجه غلبه بر «تله روانی» مهمتر از عبور از «تله تحریم» است.
منبع: ایسنا
