سیانان نوشت: دیک چنی، قدرتمندترین معاون رئیسجمهور مدرن آمریکا و معمار اصلی «جنگ علیه ترور» که این کشور را بر اساس فرضیات نادرست به سمت جنگ شکستخورده عراق سوق داد، بر اساس بیانیهای از خانوادهاش درگذشت. او 84 سال داشت.
بر اساس گزارش میهن تجارت، چنی، چهل و ششمین معاون رئیس جمهور ایالات متحده، دو دوره در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش از سال 2001 تا 2009 خدمت کرد و برای دهه ها چهره ای برجسته و در عین حال بحث برانگیز در واشنگتن بود. اما در سالهای آخر عمر، اگرچه محافظهکار سرسخت باقی ماند، اما توسط حزب جمهوریخواه خود طرد شد، زیرا در انتقاد صریح از دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق، او را «بزدل» و بزرگترین تهدید برای جمهوری آمریکا در تاریخ میخواند.
چنی در پایان دوران طولانی سیاسی خود، در اقدامی نمادین، در میهن تجارتات ریاست جمهوری 2024 به کامالا هریس، لیبرال دموکرات و عضو سابق باشگاه معاون رئیس جمهور رأی داد. حرکتی که بازتابی از چرخش حزب جمهوری خواه به پوپولیسم و دور شدن از محافظه کاری سنتی مورد علاقه او بود.
چنی در بیشتر سال های بزرگسالی خود از بیماری قلبی رنج می برد و چندین بار دچار حملات قلبی شد، اما پس از پیوند قلب در سال 2012، زندگی طولانی و فعالی داشت. چیزی که او در مصاحبه ای در سال 2014 از آن به عنوان “هدیه ای از خود زندگی” یاد کرد.
چنی، نماینده سابق کنگره وایومینگ، رئیس کارکنان کاخ سفید و وزیر دفاع، از قبل یک تجارت خصوصی پرسود بود که جورج دبلیو بوش او را مأمور یافتن یک نامزد معاون رئیس جمهور مناسب کرد. اما جستوجو در نهایت با میهن تجارت خودش به پایان رسید و چنی به عنوان یک معاون با تجربه در کنار رئیسجمهوری جوان و تازهکار که پس از یک میهن تجارتات جنجالی به قدرت رسیده بود سوگند یاد کرد.
اگرچه توصیفات چنی به عنوان “رئیس جمهور واقعی” اغراق آمیز بود، اما نفوذ او در پشت صحنه دولت بوش بی سابقه بود.
تغییر پس از 11 سپتامبر
در صبح روشن و آفتابی 11 سپتامبر 2001، چنی در حالی که رئیس جمهور خارج از شهر بود، در کاخ سفید بود. او بعداً گفت که لحظهای که هواپیمای دوم به برجهای تجارت جهانی برخورد کرد، میدانست که همه چیز تغییر کرده است و مصمم است از آمریکا انتقام بگیرد و قدرتش را در سراسر خاورمیانه به نمایش بگذارد.
چنی از زیرزمین کاخ سفید، پاسخ به حملات را هدایت کرد و حتی دستور داد که اگر هواپیمای ربوده شده دیگری در راه کاخ سفید یا کنگره بود، سرنگون شود. این رفتارها و سفرهای مکرر او به مکانهای «ناشناخته» برای نجات جانش و ادامه دوره ریاستجمهوری، تصویری از او به عنوان یک سیاستمدار قدرتمند و در سایه ایجاد کرد.
حملات 11 سپتامبر باعث شد که ایالات متحده برای سرنگونی طالبان به افغانستان حمله کند، اما بن لادن فرار کرد. چنی سپس برای تشدید جنگ در عراق، مدعی شد که صدام حسین سلاح های کشتار جمعی دارد و با القاعده ارتباط دارد و می تواند تهدیدی مستقیم برای ایالات متحده باشد. تحقیقات کنگره و گزارشهای مستقل بعداً نشان داد که این ادعاها دروغ بوده و چنی و سایر مقامات اطلاعات نادرست یا اغراقآمیز ارائه کردهاند.
با این حال، چنی در سال 2005 گفت که دولت بر اساس “بهترین اطلاعات موجود” عمل می کند و هر گونه ادعای ارائه نادرست را “کاملا نادرست” خواند.
او همچنین یکی از مدافعان سرسخت بازداشت مظنونان تروریسم در زندان گوانتانامو بدون محاکمه و با استفاده از روشهایی مانند «واتربردینگ» بود که منتقدان آن را شکنجه میدانستند. چنی این روش ها را قانونی و ضروری می دانست.
پشیمان نیست
چنی در «جنگ علیه تروریسم» و اشتباهات مهلک جنگ عراق به نماد افراط گرایی تبدیل شد. محبوبیت او به 31 درصد کاهش یافت، اما او هرگز از تصمیمات خود پشیمان نشد و در سال 2014 در مورد شکنجه ها گفت: “دوباره این کار را انجام می دهم.” وی درباره جنگ عراق در سال 2015 نیز گفت: در آن زمان تصمیم درستی بود، الان هم همین فکر را می کنم.
او معتقد بود که رئیس جمهور باید اختیارات گسترده ای داشته باشد و پس از واترگیت و ویتنام، کنگره قدرت اجرایی را بیش از حد محدود کرد. اما در نهایت، چنی به یکی از منتقدان سرسخت ترامپ تبدیل شد – مردی که معتقد بود دیدگاه خطرناک تری نسبت به قدرت ریاست جمهوری دارد.
چنی ابتدا در سال 2016 از ترامپ حمایت کرد، اما پس از حمله 6 ژانویه 2021 به کنگره، او را دشمن جمهوری خواند. دختر وی لیز چنی نیز با انتقاد از ترامپ کرسی خود را در کنگره از دست داد.
دیک چنی در تبلیغی برای کمپین دخترش که کلاه گاوچرانی بر سر داشت رو به دوربین گفت:
“در تاریخ 246 ساله کشور ما، هرگز تهدیدی بزرگتر از دونالد ترامپ برای جمهوری ما وجود نداشته است. او یک ترسو است. “یک مرد واقعی به طرفداران خود دروغ نمی گوید.”
از وایومینگ تا کاخ سفید
ریچارد بروس چنی در 30 ژانویه 1941 در لینکلن، نبراسکا به دنیا آمد و در کاسپر، وایومینگ بزرگ شد. او در جوانی دو بار به دلیل رانندگی در حالت مستی دستگیر شد، اما به توصیه نامزدش لین، زندگی خود را تغییر داد و بعداً مدرک لیسانس و فوق لیسانس خود را در رشته علوم سیاسی از دانشگاه وایومینگ گرفت. این دو در سال 1964 ازدواج کردند و صاحب دو دختر به نام های لیز و مری و هفت نوه شدند.
چنی کار خود را با کار در دولت نیکسون آغاز کرد و به تدریج به یکی از برجسته ترین بازیگران قدرت در واشنگتن تبدیل شد. او در دولت فورد رئیس ستاد کاخ سفید شد، سپس در زمان جورج بوش پدر وزیر دفاع شد و جنگ خلیج فارس را مدیریت کرد.
او پس از ترک دولت، مدیرعامل هالیبرتون شد و در سال 2000 به عنوان معاون جورج دبلیو بوش به قدرت بازگشت. در دوران بوش، او مسئول سیاست های انرژی و دفاعی بود و نقش کلیدی در تصمیم گیری های جنگ ایفا کرد.
در سالهای پایانی دوره بوش، او به دلیل امتناع از عفو رئیس ستاد خود، اسکوتر لیبی، و حادثه بدنام شکار سال 2006 که در آن به اشتباه دوست خود را هدف قرار داد، در کانون توجه قرار گرفت.
چنی پس از ترک ریاست جمهوری دو خاطره از جمله یکی در مورد بیماری قلبی خود منتشر کرد. او بعداً سکوت خود را شکست و به شدت از حزب خود به دلیل نادیده گرفتن خطرات ترامپ انتقاد کرد. در سال 2022، زمانی که او در سالگرد حمله 6 ژانویه به همراه دخترش به کنگره بازگشت، مورد استقبال دموکرات ها قرار گرفت – صحنه ای که دو دهه پیش غیرقابل تصور بود.
در نهایت، چنی در سال 2024 از کامالا هریس نامزد دموکرات حمایت کرد و گفت: “ما وظیفه داریم کشور را مقدم بر حزب قرار دهیم و از قانون اساسی دفاع کنیم.” او هشدار داد که ترامپ “دیگر هرگز نباید در قدرت باشد” – حتی اگر ترامپ چند ماه بعد به ریاست جمهوری بازگشت.
چنی تا پایان عمرش نماد دوران قدرتمند اما تاریک پس از 11 سپتامبر باقی ماند. مردی که نسلها سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا را شکل داد و علیرغم همه انتقادات، هرگز از کاری که کرد ابراز پشیمانی نکرد.
