تورم چه تاثیری بر بازار سهام دارد؟

میهن تجارت- تورم یکی از پدیده های اقتصادی است که به طور مستقیم بر تمامی بخش های اقتصاد از جمله بورس تاثیر می گذارد. در ساده ترین تعریف، تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات در یک بازه زمانی معین است. وقتی تورم بالا می رود، ارزش واقعی پول کاهش می یابد و قدرت خرید مردم کاهش می یابد. اما تاثیر تورم بر بازار سهام به این سادگی نیست. گاهی اوقات تورم می تواند باعث رشد قیمت سهام شود و گاهی اوقات منجر به سقوط بازار می شود. در این مقاله بررسی می کنیم که تورم چگونه بر بازار سهام تأثیر می گذارد، چه صنایعی از آن سود می برند و چه ریسک هایی سرمایه گذاران را تهدید می کند.

رابطه تورم و بورس

به طور کلی، تورم بر دو جنبه مهم بازار سهام تأثیر می گذارد:

• 1. ارزش واقعی سود شرکت
• 2. رفتار سرمایه گذاران و انتظارات تورمی

هنگامی که تورم افزایش می یابد، هزینه های تولید (مانند مواد خام، انرژی و دستمزدها) افزایش می یابد. اگر شرکت ها نتوانند به همان نسبت قیمت محصولات خود را افزایش دهند، حاشیه سود آنها کاهش می یابد و ارزش سهام آنها کاهش می یابد. اما از سوی دیگر برخی از شرکت ها می توانند با توجه به تورم، قیمت کالاهای خود را افزایش دهند و سود بیشتری کسب کنند.

از دیدگاه رفتاری، انتظارات تورمی نقش مهمی در تصمیم گیری سرمایه گذاران دارند. وقتی مردم پیش‌بینی می‌کنند که قیمت‌ها در آینده افزایش می‌یابد، ممکن است برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به سمت خرید سهام حرکت کنند. این موضوع می تواند در کوتاه مدت باعث رشد شاخص بورس شود، اما اگر تورم به شکل مزمن ادامه یابد، اثر منفی آن آشکار خواهد شد.

تورم و ارزش واقعی بازده سهام

یکی از مهمترین اثرات تورم بر بازار سرمایه کاهش ارزش واقعی بازده سهام است. فرض کنید بازده اسمی سهام شما در یک سال 20 درصد است، اما نرخ تورم سالانه نیز 20 درصد افزایش می یابد. در این صورت بازده واقعی شما تقریبا صفر است، زیرا قدرت خرید شما نسبت به سال گذشته تغییری نکرده است.

در شرایط تورمی، سرمایه‌گذاران معمولاً سعی می‌کنند دارایی‌های خود را به شکلی نگهداری کنند که ارزش آن با تورم افزایش می‌یابد، مانند زمین، طلا، ارز یا سهام شرکت‌هایی که از تورم سود می‌برند. این انتقال وجوه گاهی منجر به رشد ظاهری بورس می شود، اما در واقع ارزش واقعی دارایی ها ثابت مانده است.

تأثیر نرخ بهره و سیاست های پولی

بانک های مرکزی معمولا برای کنترل تورم نرخ بهره را افزایش می دهند. افزایش نرخ بهره تاثیر مستقیمی بر بازار سهام دارد. زمانی که نرخ بهره افزایش می یابد، هزینه تامین مالی شرکت ها افزایش می یابد و سرمایه گذاران تمایل دارند پول خود را در سپرده های بانکی یا اوراق بهادار با درآمد ثابت نگه دارند زیرا ریسک کمتری دارند. در نتیجه تقاضا برای سهام کاهش می یابد و قیمت ها کاهش می یابد.

از سوی دیگر، زمانی که نرخ بهره پایین باشد، بازار سهام جذاب‌تر می‌شود، زیرا گزینه‌های جایگزین سود کمتری دارند. بنابراین در دوره‌های تورم بالا که نرخ بهره نیز افزایش می‌یابد، معمولاً شاهد افت شاخص بورس هستیم.

بیشتر بخوانید: بررسی آینده سرمایه گذاری مس در بورس

صنایع برنده و بازنده در زمان تورم

همه صنایع به یک اندازه تحت تاثیر تورم نیستند. برخی از شرکت ها می توانند افزایش قیمت را به مشتریان منتقل کنند و سود خود را حفظ یا حتی افزایش دهند.

• برندگان تورم: شرکت‌های فعال در حوزه‌های انرژی (نفت و گاز)، فلزات، پتروشیمی، معادن و مواد اولیه معمولاً در زمان تورم عملکرد بهتری دارند، زیرا قیمت محصولات آنها همراه با تورم رشد می‌کند.
• زیان‌دهندگان تورم: شرکت‌های تولیدی وابسته به واردات، بانک‌ها و صنایع خدمات ثابت معمولاً به دلیل افزایش هزینه‌هایشان آسیب می‌بینند، اما نمی‌توانند به همان نسبت قیمت‌ها را افزایش دهند.

در نتیجه ترکیب سبد سرمایه گذاری در زمان تورم باید به گونه ای باشد که سهم بیشتری از صنایع کالایی یا دارایی محور داشته باشد.

تورم مورد انتظار و نوسانات بازار

تورم واقعی تنها عامل موثر نیست. تورم مورد انتظار (یعنی پیش بینی مردم از تورم آینده) نیز نقش مهمی در نوسانات بازار دارد. اگر فعالان اقتصادی انتظار افزایش بیشتر تورم در آینده را داشته باشند، ممکن است برای خرید دارایی ها و سهام واقعی عجله کنند تا از افزایش قیمت ها جلوتر بمانند. این باعث رشد موقت بازار می شود.

اما وقتی دولت یا بانک مرکزی سیاست‌های ضد تورمی را اجرا می‌کند، مثلاً با افزایش نرخ سود یا محدود کردن نقدینگی، همان سرمایه‌گذاران شروع به فروش دارایی‌های خود می‌کنند و بازار سقوط می‌کند. این نوسانات رفتاری بازار سهام را بیش از هر زمان دیگری در زمان تورم بی ثبات می کند.

تاثیر تورم بر ارزش گذاری شرکت ها

در مدل های مالی برای تعیین ارزش ذاتی شرکت ها، جریان نقدی آتی با نرخ تنزیل محاسبه می شود. زمانی که تورم افزایش می‌یابد، نرخ تنزیل نیز افزایش می‌یابد، زیرا سرمایه‌گذاران برای جبران کاهش ارزش پول، بازده بالاتری را طلب می‌کنند. در نتیجه ارزش فعلی جریان های نقدی آتی کمتر و ارزش سهام کاهش می یابد.

این موضوع به ویژه برای شرکت های در حال رشدی که سود آنها در آینده بیشتر محقق می شود مضر است. از سوی دیگر، شرکت های ارزشی که درآمد ثابتی دارند، مقاومت بیشتری در برابر تورم نشان می دهند.

رفتار سرمایه گذاران در شرایط تورمی

در زمان تورم بالا، احساسات و تصمیمات احساسی نقش قوی تری در بازار دارند. سرمایه گذاران خرد معمولاً به دنبال فرصت های کوتاه مدت برای حفظ ارزش پول خود هستند و ممکن است به سادگی به شایعات و امواج بدون تحلیل بنیادی واکنش نشان دهند. این رفتار باعث نوسانات شدید قیمت و تشکیل حباب در برخی صنایع می شود.

در مقابل، سرمایه گذاران باتجربه معمولاً به سراغ دارایی های مقاوم در برابر تورم می روند و سعی می کنند از پرتفوی متنوع و تحلیل شده برای کاهش ریسک کاهش ارزش سرمایه استفاده کنند.

حرف آخر

همانطور که تورم بر زندگی روزمره مردم تاثیر می گذارد، بازار سهام را نیز تغییر می دهد. افزایش تورم می تواند هزینه های شرکت ها را افزایش دهد، سودآوری را کاهش دهد و با افزایش نرخ بهره، جذابیت بازار را کاهش دهد. در عین حال برخی صنایع نیز از این شرایط سود می برند و رشد می کنند.

بنابراین تاثیر تورم بر بورس دوچندان است. اگر کنترل شود می تواند نشانه رشد اقتصادی و افزایش قیمت دارایی ها باشد اما زمانی که از کنترل خارج شود اعتماد سرمایه گذاران را از بین می برد و باعث خروج نقدینگی از بازار می شود. در چنین شرایطی آگاهی، تحلیل دقیق و انتخاب صحیح صنایع، مهمترین ابزار سرمایه گذاران برای عبور از طوفان تورمی خواهد بود.