مشارکت امروز مردم عراق، مسیر دولت بغداد را رقم می‌زند

به گزارش خبرگزاری به گزارش میهن تجارت، امروز عراق بار دیگر پای صندوق های رای ایستاده است. کشوری با خاطره زخمی از جنگ، اشغال و سهامداری سیاست. خیابان های بغداد آرام است، اما در زیر این آرامش، نبض رقابتی می تپد که سرنوشت دولت آینده را رقم خواهد زد.

در این انتخابات همچنان شیعیان پرتعدادترین بازیگران هستند. اگرچه جریان رئیس جمهور او انتخابات را تحریم کرد، اما صدای مرجعیت در نجف مردم را به حضور فراخواند خیلی ها امیدوارند آنها مشارکت بالایی دارند، مسیر دولت به سمت مقاومت فشار دهید

از سوی دیگر، آمریکا و متحدان عربش مدام در تلاش هستند تا دولت آینده را از محور مقاومت خارج کنند دور از طریق رسانه‌ها و لابی‌های سیاسی، تصویری ساخته‌اند که هر جنبش شیعه مقاومت را «نیروی نیابتی ایران» می‌خواند.

اکنون عرصه سیاست عراق بین سه سناریو تقسیم شده است: دولت برآمده از جریان های مقاومت. دولت عرب محور و نزدیک به غرب؛ یا دولتی که آشکارا به سمت عادی سازی با اسرائیل حرکت می کند.

در این زمینه مشارکت مردم تنها یک عدد در آمار نیست، بلکه وزنه ای در مقیاس استقلال عراق است.

برای درک بهتر این انتخابات، تنها آمار کافی نیست. او باید از دل سیاست عراق خارج شود. رفتیم پیش مجتبی قنبردوست کذناس مسائل عراق، تا از او بپرسیم در پشت صحنه این مسابقات چه می گذرد؟ چرا برخی جریان ها انتخابات را تحریم کردند؟ نقش مرجعیت در این شرایط چیست? و مهمتر از همه، آینده دولت بعدی عراق کدام یک به سمت می رود مقاومت یا سازش؟

و کسی که سال ها تحولات عراق را از منظر دیده است شما می دانید دنبال کرد و تصمیم او در گفتگوی مااز حقایق بگو که معمولا در اخبار دیده نمی شوند.

به گزارش میهن تجارت: با توجه به مدل انتخابات پارلمانی عراق، وضعیت سیاسی و اجتماعی پیش از انتخابات و قدرتمندترین جریان های سیاسی در این مقطع را چگونه ارزیابی می کنید؟ که هستند؟

قنبردوست: مدل سیاسی این کشور پارلمانی است. الگویی که پس از سقوط رژیم صدام بر اساس الگوبرداری ناقص از نظام های غربی و بر اساس منافع قومی و مذهبی طراحی شد. در این ساختار ریاست سهم انجام داده استنخست وزیری در دست شیعیان است و ریاست مجلس به اهل سنت; نوعی تقسیم قدرت که بیشتر شبیه سازش شکننده بین گروه های قومی است تا یک وحدت ملی واقعی. در چنین مدلی، رئیس جمهور و دولت هر دو از دل مجلس برمی خیزند و از آنجایی که اکثریت جمعیت عراق را شیعیان تشکیل می دهند، طبیعی است که نقش آنها در تعیین جهت گیری دولت و آینده کشور پررنگ تر باشد.

اما انتخابات عراق همیشه آینه رضایت و نارضایتی مردم بوده است. در انتخابات 2021، نرخ مشارکت رسمی 44 درصد اعلام شد، اما چون حدود 30 درصد از مردم اساساً ثبت نام نکرده بودند، نرخ مشارکت واقعی نزدیک به 34 درصد بود. عددی که نه تنها زنگ خطر بلکه نشانه بی اعتمادی عمومی به سیاستمداران و ساختار قدرت است. منبع این نارضایتی ها در فساد گسترده، بیکاری مزمن و بی ثباتی اقتصادی نهفته است. زخمی که از زمان صدام التیام نیافته و همچنان در شعارهای انتخاباتی نامزدها می پیچد.

در همین انتخابات کردها با مشارکت 66 درصدی بیشترین مشارکت را داشتند. در انتخابات امروز رقابت بین دو جریان اصلی در میان کردها یعنی جریان بارزانی و جریان مرتبط با خانواده جلال طالبانی (به ویژه همسر و یارانش) شکل گرفته است. در جبهه اهل سنت دو قطب تأثیرگذار وجود دارد: جنبش سکولار نزدیک به غرب و جریان سنتی تر که گاهی خود را با محور همسو می کند. مقاومت از نزدیک می بیند. مجموع این ترکیب نشان می دهد که عراق هنوز در مسیر تجربه سیاسی نوپای خود قرار دارد. کشوری که بین میل به ثبات و واقعیت تفاوت های قومی در حال رفت و برگشت است.

به گزارش میهن تجارت: نقش جریان های شیعه در انتخابات چیست و رقابت بین ائتلاف های شیعه مانند دولت قانون و سازندگی و توسعه چه تاثیری بر ثبات سیاسی و تشکیل کابینه آینده عراق خواهد داشت؟

در میان شیعیان عراق، صحنه سیاسی بسیار متنوع و جذاب است. طیفی از جریان ها که هر کدام تصویری متفاوت از آینده کشور ارائه می دهند. در راس آنها جنبش صدر به رهبری مقتدی صدر قرار دارد که در انتخابات گذشته با 73 کرسی بیشترین سهم را از مجلس به دست آورد، اما در انتخابات فعلی تصمیم به تحریم دارد. این تصمیم به ویژه از سوی محافل غربی و رسانه های وابسته به عربستان فرصتی برای تضعیف حضور شیعیان در انتخابات و کاهش وزن جریانات است. مقاومت تفسیر می شود. از سوی دیگر، اگر مشارکت مردمی در بین شیعیان افزایش یابد، طبیعتا اثر این تحریم کاهش می یابد و توازن قوا در مجلس تغییر می کند. در این میان نقش مرجعیت نجف و به ویژه آیت الله سیستانی تعیین کننده است. دعوت او برای شرکت، همیشه گرایش به مقاومت ثبات نسبی را به بغداد تقویت و بازگرداند.

از طرفی جریانات مقاومت خود شیعیان نیز تکه تکه شده اند: «حکومت قانون» به رهبری نوری مالکی، «فتح» به رهبری هادی عامری و جریان «حکیم» که هر کدام نماینده بخشی از بدنه سنتی و مردمی شیعیان هستند. در کنار آنها، یک جریان سکولار شیعه نیز فعال است که به وضوح تمایل به عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی را نشان می دهد. جنبشی که اگر بتواند با حمایت ریاض و واشنگتن با برخی گروه های سنی و کرد ائتلاف کند، می تواند ترکیب پارلمان آینده عراق را تغییر دهد و حتی ثبات سیاسی آن را تهدید کند.

به گزارش میهن تجارت: آیا نفوذ قدرت های خارجی در این انتخابات قابل مشاهده است و این کشورها چه سودی از آن می برند؟ همچنین چه اقداماتی در این زمینه انجام داده اند؟

موضوع دیگری که امروز بر انتخابات عراق سنگینی می کند، کاهش مشارکت عمومی است. پدیده ای که بدون شک بیشترین سود را برای آمریکا و گرایش های غرب دارد. واشنگتن بر خلاف ادعای بی طرفی، یکی از فعال ترین بازیگران پشت صحنه این انتخابات است. سفارت آمریکا در بغداد با شبکه‌ای از رسانه‌ها، سازمان‌های غیردولتی و مشاوران سیاسی، تلاش کرده است افکار عمومی عراق را در جهتی خاص هدایت کند: محدود کردن حضور و نفوذ جریان‌های مقاومت در عرصه سیاسی.

در روزهای منتهی به انتخابات موجی از عملیات رسانه ای با محوریت این شبکه ها برای افشای چهره جریان ها آغاز شد. مقاومت آنها را «نیروهای نیابتی ایران» معرفی کرده و با القای مضاعف «نه به مداخله خارجی» مردم را از حضور در انتخابات دور نگه دارند. هدف روشن است: کاهش رأی شیعه و تضعیف محور مقاومت در ترکیب مجلس آینده.

به گزارش میهن تجارت: آینده سیاسی عراق پس از انتخابات را چگونه ارزیابی می کنید و سناریوهای احتمالی برای توزیع قدرت در این کشور چیست؟

در چنین شرایطی، سرنوشت سیاسی عراق بیش از هر زمان دیگری به مشارکت شیعیان و جایگاه مرجعیت بستگی دارد. اگر مرجع نجف به ویژه آیت الله سیستانی مردم را به حضور در پای صندوق های رای مانند دوره های گذشته دعوت کنند، توازن قوا می تواند به سمت جریان ها باشد. مقاومت متمایل شده و مسیر آینده بغداد در جهت مستقل تری شکل خواهد گرفت.

دولت آینده عراق، بسته به نتیجه امروز، سه سناریو روشن در پیش دارد:

اول تشکیل حکومت برخاسته از جریانات مقاومت که استقلال سیاسی و برخورد با نفوذ خارجی را در اولویت قرار می دهد.

دوم، تشکیل دولتی عرب محور و غرب محور در ریاض که در ظاهر به دنبال ثبات منطقه است، اما عملاً در مدار سیاست های آمریکا حرکت خواهد کرد.

و سوم، سناریوی خطرناک تر: تشکیل دولتی کاملا وابسته به واشنگتن که پروژه عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی را در دستور کار قرار دهد.

در نهایت، سرنوشت امروز عراق در مشارکت فردی هر رای دهنده است. هر رأی یا گامی به سوی استقلال است یا گامی به سوی وابستگی. حضور آگاهانه مردم به ویژه شیعیان می تواند راهگشای دولت آینده از حاشیه نشینی باشد. مقاومت بازگشت به متن سیاست و جلوگیری از تکرار تجربیات تلخ سال های گذشته.