۱۴۰۴ کم‌بارش‌ترین سال نیم قرن گذشته

حسین ظفری سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به وضعیت منابع آبی گفت: استان های شرقی و جنوبی کشور از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان جنوبی و مناطقی در شمال هرمزگان بیشترین تنش آبی را همراه با افت و ریزش های آبی امسال تجربه می کنند. وضعیت سدها مشکلات تامین آب را تشدید کرده و با وجود بارندگی های نرمال در شمال کشور، سایر مناطق همچنان نیازمند مدیریت منابع و مشارکت مردم در مصرف بهینه آب هستند.

به گزارش ایسنا، حسین ظفری درباره مشکلات کم آبی و خشکسالی در کشور اظهار کرد: در حوزه خشکسالی در 7 خرداد 1402 ستاد مدیریت بحران کشور بخشنامه ای با عنوان «اقدامات پیشگیرانه برای کاهش اثرات خشکسالی» صادر کرد که در آن برای نهادهای مختلف وظایف مشخصی تعیین شده است.

این دستورالعمل بر اساس بند ۲ ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران کشور و وظایف دستگاه‌های مسئول از جمله وزارت راه و شهرسازی، سازمان هواشناسی کشور، وزارت جهاد کشاورزی (به همراه زیرمجموعه‌های آن از جمله سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، سازمان آبخیزداری کشور، سازمان هواشناسی کشور، سازمان هواشناسی کشور و سازمان آبخیزداری کشور) تدوین شده است. شهرداری ها و دهیاری ها، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان برنامه و بودجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست در آن مشخص شده است.

ظفری افزود: در حال حاضر نهادهای مختلفی از جمله شورای عالی آب با محوریت معاون اول رئیس جمهور، کارگروه سازگاری با خشکسالی و ستاد خشکسالی کشور در مدیریت و پیگیری مسائل مربوط به کم آبی و خشکسالی فعال هستند و اقدامات لازم را انجام می دهند. سازمان مدیریت بحران کشور نیز در راستای پیشگیری از تشدید خشکسالی از منظر اقدامات پیشگیرانه، برنامه هایی بر اساس دستورالعمل ابلاغی برای کاهش و پیشگیری از خشکسالی دارد. این بخشنامه به استانداران و نهادهای مرتبط ابلاغ شده و هم اکنون استانداران، مدیران کل مدیریت بحران و استانداران بر اجرای آن در استان ها نظارت و پیگیری می کنند.

وی در ادامه بیان کرد: در حوزه کشاورزی نیز صندوق بیمه کشاورزی خسارت وارده به کشاورزان را طبق قوانین مربوطه پرداخت کرده است. همچنین وزارت نیرو بر اساس وظایف خود برای کنترل وضعیت خشکسالی و تامین آب در حوزه مدیریت منابع آب برنامه ریزی و اقدامات لازم را انجام داده است.

امسال کم باران ترین سال نیم قرن اخیر است

به گفته سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور، امسال از نظر میزان بارندگی یکی از کم‌باران‌ترین سال‌های نیم قرن اخیر بوده و نسبت به 50 سال گذشته از نظر کاهش بارندگی جزو سال‌های بی‌سابقه است. این وضعیت کم بارندگی تنها به ایران محدود نمی شود و کشورهای منطقه از جمله ترکیه، عراق و حتی غرب آسیا نیز با پدیده کاهش بارندگی مواجه بوده اند.

ظفری با اشاره به پیش بینی های سازمان هواشناسی در خصوص بارندگی های کشور گفت: طبق پیش بینی های انجام شده پاییز امسال با بارش کم آغاز شده است و احتمال می رود از حوالی آذرماه تا فصل زمستان بارندگی ها به حالت عادی بازگردد.

وی افزود: البته نرمال بودن بارندگی به معنای جبران کامل خشکسالی نیست، بلکه تنها بخشی از کمبود بارندگی اخیر را جبران می کند. منظور از نرمال بودن این است که بارندگی ها در حد میانگین سال های عادی کشور اتفاق بیفتد و بیشتر از حد معمول نباشد.

برداشت زیاد از منابع آب زیرزمینی و شرایط نامناسب سدها

ظفری تصریح کرد: با توجه به برداشت های زیاد از منابع آب زیرزمینی و شرایط نامناسب سدها حتی در صورت بارندگی های معمولی تنها بخشی از کسری منابع آبی جبران می شود. متغیرهای زیادی در حوزه هواشناسی تأثیرگذار هستند و به همین دلیل باید بدترین سناریو را همیشه در نظر گرفت. در صورت مساعد نبودن شرایط بارندگی در پاییز، لازم است اقدامات دیگری اتخاذ شود که مهم ترین آن مشارکت و همراهی مردم در مدیریت مصرف آب است.

سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور ادامه داد: با توجه به آغاز سال آبی از ابتدای مهرماه و گذشت بیش از یک ماه و نیم از آن، بارندگی قابل توجهی در کشور ثبت نشده است. عمدتاً استان‌های شمالی از جمله مازندران، گیلان و بخش‌هایی از گلستان بارندگی‌های نرمال و طبیعی را تجربه کرده‌اند، اما سایر استان‌های کشور همچنان با تنش آبی مواجه هستند و مدیریت این وضعیت نیازمند حمایت و صرفه‌جویی مردمی است.

کدام استان ها بیشترین و کمترین میزان خشکسالی را تجربه کرده اند

ظفری درباره استان هایی که بیشترین و کمترین میزان خشکسالی را تجربه کرده اند، گفت: استان های شرقی کشور از جمله سیستان و بلوچستان (به ویژه مناطق شمالی آن)، خراسان جنوبی و جنوب استان خراسان رضوی، شمال هرمزگان بیشترین تنش آبی را طی سال گذشته داشته اند. از سوی دیگر استان های شمالی از جمله گیلان، مازندران و گلستان وضعیت بهتری نسبت به سایر استان ها دارند که البته میزان بارندگی در این مناطق نیز نسبت به میانگین سال های گذشته کاهش یافته است.

وی درباره وضعیت منابع آبی استان تهران نیز اظهار داشت: تاکنون در پایتخت با اقدامات مختلف از جمله انتقال آب از طالقان به تهران بخشی از تنش آبی کاسته شده است. البته این موضوع منوط به این است که علاوه بر تهران، در منطقه طالقان به ویژه در ارتفاعات و بالادست سد طالقان، بارندگی های مناسبی وجود داشته باشد تا بخشی از کمبود منابع آبی تهران جبران شود.

سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به اعتبارات تخصیص یافته برای مدیریت منابع آب در کشور تصریح کرد: در بودجه سالانه کشور مبلغی حدود 9 هزار میلیارد تومان برای کلانشهرها در نظر گرفته شده است. این اعتبار در بهمن ماه 1403 و طبق پیش بینی های انجام شده برای اجرای طرح های انتقال آب در شهرهای بزرگ به تصویب رسید که نمونه آن طرح انتقال آب از طالقان به تهران است.

وی افزود: همچنین در بودجه سال 1404 اعتباری برای تامین آب شرب مناطق روستایی و عشایری به منظور تکمیل پروژه های نیمه کاره، مخازن ذخیره سازی و پروژه های انتقال آب در این مناطق اختصاص یافته است. بخشی از این اعتبارات تاکنون پرداخت شده و هدف آن بهبود وضعیت تامین آب شرب مناطق محروم و کم برخوردار است.

وضعیت فعلی دریاچه ارومیه مساعد نیست

حسین ظفری در پایان درباره وضعیت دریاچه ارومیه گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه حدود 26 طرح برای احیای این دریاچه تدوین کرده که در حال پیگیری و اجراست. اما با توجه به کاهش بارندگی در سال گذشته و تداوم بارندگی کم در سال جاری، وضعیت فعلی دریاچه مساعد نیست و امیدواریم با بارندگی های احتمالی در ماه های آینده و اجرای اقدامات مدیریتی در زمینه منابع آبی اطراف دریاچه، به تدریج شرایط آن بهبود یابد.